دنیای بورس: نگاهی به نوسانات شاخص کل بورس تهران از ابتدای سال مشخص می‌کند که بورس سومین موج صعود پرشتاب خود را از ابتدای سال 97 پشت سرگذرانده است. روز گذشته نشانه‌ها از پایان رالی کوتاه‌مدت اخیر، پس از رشد 18.3 درصدی شاخص کل مشاهده شد اما این موضوع به معنای پایان صعود شاخص در موج سوم نیست.
موج‌های جهش قیمتی سهام در سال 97
نخستین رالی پرشتاب سهام از 22 خرداد آغاز شد و تا 4 تیر ادامه پیدا کرد، شاخص در این دوره رشد 19.5 درصدی را به ثبت رساند. با اتمام دوره مزبور سهام وارد یک مسیر اصلاحی شده بود. گرچه اظهارات غیرکارشناسی از پایان صعود بورس حکایت داشت اما در مطلبی با عنوان فروشندگان امروز؛ خریداران فردا، «دنیای بورس» به بازگشت تقاضا به سهام در مدت زمان کوتاهی اشاره کرد.
در ادامه شاخص شاخص از 5 مرداد تا 15 مرداد بازدهی 22.5 درصدی را به ثبت رساند. با پایان دور دوم صعود پرشتاب بورس تهران بار دیگر سهام در مسیر اصلاح منطقی قیمتی قرار گرفت. در موج فشار فروش موجود بار دیگر مطلبی با همان عنوان (فروشندگان امروز؛ خریداران فردا) از سوی «دنیای بورس» منتشر شد و بر آغاز موج دیگر صعودی تاکید شد.
روز گذشته نشانه‌ها از پایان موج سوم صعود بورس مشاهده شد. دور سوم صعود بورس از 11 شهریور آغاز شد. نمادهای بزرگ از گروه معدنی و فلزی که در ابتدای معاملات دیروز تا سقف نوسان روزانه معامله می‌شدند در ادامه تا صف فروش پیش رفتند. البته در ساعت پایانی معاملات و با انعکاس سیگنال از نخستین معاملات محصولات فولادی بدون سقف قیمت در بورس کالا، سهام از مسیر صعودی بازگشت. آزادسازی اقتصاد از رانت‌های سنگین کالاهای پایه با واکنش مثبت معامله‌گران همراه بود.
سرانجام پس از اعتراض فراوان به ساز و کار دستوری قیمت‌گذاری محصولات در بورس کالا، فولاد نیز به صورت رسمی از بند سیاست‌های رانت‌زا آزاد شد. جهش قیمتی محصولات پایه فولادی در معاملات دیروز بورس کالا اعتراض برخی از به ظاهر به مصرف‌کنندگان پایین‌دست به دنبال داشته است. اما به نظر می‌رسد علت اصلی چنین اعتراضی حذف رانت سنگین موجود بوده و از تلاش برای بازگرداندن چنین رانت سنگینی نباید چندان متعجب بود.
قیمت محصولات فولادی روز گذشته جهش کرد. گرچه انتظار فروکش کردن هیجانات بازار آزاد در کوتاه‌مدت وجود دارد اما باید انتظارات از قیمت‌ها در بورس کالا نیز تنظیم شود. نباید فراموش کرد که نرخ دلار ثانویه نیز در حدود 8 هزار تومان معامله می‌شود و نباید انتظار داشت نرخ دلار معیار محصولات فولادی (با در نظر گرفتن قیمت جهانی) اختلاف چشم‌گیری با دلار ثانویه داشته باشد. البته در این میان نرخ دلار بازار آزاد و سنا رشدهای قابل توجهی را در هفته‌های اخیر به ثبت رسانده است. به هر حال اگر از صادرات غیرقانونی محصولات پایه مانند فولاد توسط خریداران این محصولات در بورس کالا جلوگیری نشود نباید ادامه رشد قیمت‌ها در بورس کالا نیز محتمل است.
آن‌چه مشخص است با وضعیت کنونی اقتصاد کشور و توان خرید مصرف‌کننده داخلی، رشد بیشتر قیمت محصولات پایه توجیه ندارد و بر این اساس در سطوح قیمتی کنونی نیز انتظار عقب‌نشینی تقاضا و به دنبال آن افت قیمت وجود دارد. اما این موضوع تنها با دو شرط ثبات در فضای کلان اقتصاد کشور و فروکش کردن تب دلار محقق خواهد شد. در این شرایط عقب‌نشینی تقاضا از عرضه‌های بورس کالا با افت قیمت در بازار داخل همراه خواهد بود که البته با توجه به قیمت جهانی و نرخ دلار چندان پررنگ نخواهد بود و در نتیجه امکان صادرات بیشتر محصولات و افزایش درآمد ارزی کشور از مبادی قانونی و با فروش صادراتی تولیدکنندگان اصلی محصولات وجود خواهد داشت.
اما در بازار داخلی با توجه به عدم کشش قیمتی و عرضه مداوم در بورس کالا و در عین حال امکان خرید توسط هر کد حقیقی و حقوقی باید در انتظار تخلیه التهاب بازار بود. در این شرایط ممکن است مقاومت اندکی را شاهد باشیم اما با مشاهده نزول قیمت‌ها به تدریج ذخایر انبارهای پرشده نیز به سمت بازار حرکت خواهد کرد. عدم توجیه اقتصادی سطوح قیمتی کنونی محصولات پایه در کشور علت انتظار برای افت قیمت‌ها در بازار داخلی است. در این میان شاید این موضوع سیگنالی به حبابی بودن نرخ دلار آزاد در سطوح کنونی است. البته در این خصوص باید اثر سایر عوامل مانند تقاضای سرمایه‌گذاری را در نظر گرفت.
ادامه صعود بورس؟
معاملات امروز بورس تهران می‌تواند مسیر کوتاه‌مدت شاخص را مشخص کند. در این شرایط گرچه همچنان نمادهای بسیاری را در لیست سهام ارزنده وجود دارند اما نسبت قیمت به درآمد سهام انتظاری در بسیاری از نمادهای بزرگ به 4 رسیده است. این موضوع به خصوص در ابهام نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، انتظار برای آزادسازی یارانه‌های انرژی در بخش صنعت و سایر موارد در صنایع مختلف بورسی مورد توجه است. در معاملات امروز احتمالا برخی از نمادهای پتروشیمی بازگشایی شوند و با افزایش تقاضا مسیر صعودی را در پیش بگیرند. اما به نظر می‌رسد اگر بازار مسیر اصلاحی را در پیش بگیرد احتمال عقب‌نشینی خریداران سهام پتروشیمی نیز وجود دارد.
این سیگنال‌ها می‌تواند به آغاز دوران اصلاحی جدید اشاره داشته باشد. بر این اساس افت نسبی ارزش معاملات نشانه‌ای از این موضوع خواهد بود. اگر ارزش معاملات همچنان در سطوح بالایی طی روزهای آینده قرار داشته باشد قدرت نقدینگی در خصوص توقف صعود سهام تصمیم خواهد گرفت. در این شرایط اگر التهاب در اقتصاد کشور ادامه‌دار نباشد و سیاست‌گذاری سلیقه‌ای در دستور کار نباشد می‌توان به رشد آرام و پیوسته به جای جهش‌های قیمتی سهام امیدوار بود. البته اما و اگرهای بسیاری در شرایط کنونی مطرح است که در دوره جدید باید با دقت بیشتری بررسی شود.
رویدادهای داخلی به روایت «دنیای بورس»
الف) کلان: در سطح کلان وزیر خارجه ایران در تازه‌ترین اظهار نظر خود اعلام کرد: اتحادیه اروپا در صورت ادامه رفتار منفعلانه به خروج آمریکا از برجام باید منتظر پاسخ عواقب آن از طرف ایران باشد. محمد جواد ظریف در همین حال شرط مذاکره ایران با ترامپ را نیز تنها بازگشت امریکا به توافق هسته‌ای می‌داند.
در خبر دیگری وزیر صنعت، معدن و تجارت در بخشنامه‌ای به رییس بانک مرکزی از معافیت ۱۷۳ قلم کالا برای پرداخت مابه‌التفاوت نرخ ارز فهرست دوم اقلام وارداتی خبر داد. پیش‌تر وی از معاون اول رییس جمهور درخواست کرده بود ترتیبی فراهم کند تسویه حساب ارزی تولیدکنندگانی که از یوزانس۶ماهه و۱ساله استفاده کرده و کالای خود را با نرخ قبل به فروش رسانده‌اند، با نرخ دولتی انجام شود.
ب) صنایع: در صنایع نیز تازه‌ترین خبرها حاکی از آن است که انجمن قطعه‌سازان ایران قصد دارد در صورت حل نشدن مشکل ارزی که روند ترخیص قطعات و مواد اولیه را از گمرک مختل کرده است، این موضوع را به دیوان عدالت اداری ارجاع دهد. همچنین بر مبنای یکی از بخشنامه‌های گمرک افغانستان، این کشور واردات مواد نفتی، سیمان، آهن و کاشی و سرامیک از مرز ایران را ممنوع اعلام کرد.
رییس سازمان مالیاتی کشور معتقد است با همکاری سازمان امور مالیاتی، بانک مرکزی و وزارت ارتباطات چارچوبی ایجاد می‌شود تا از کارتخوان‌های بانکی فعال در داخل و خارج کشور مالیات اخذ شود. در همین حال طبق دستور منتشره توسط بانک مرکزی ایران، صادرکنندگان پتروشیمی موظف خواهند بود تا در دو ماه از تاریخ صدور پروانه صادرات، حداقل 95 درصد از ارزش گمرکی محصول‌های صادراتی را به چرخه اقتصادی کشور بازگردانند. در موردی دیگر، یکی از تاجران پلیمر در ترکیه گزارش داد که به دلیل تشدید قوانین ارز خارجی برای صادرات پتروشیمی، با دیرکرد محموله‌ها از ایران مواجه شده است.
ج) شرکت‌ها: هلدینگ پتروشیمی خلیج فارس از تصمیم جدید دولت برای شرکت‌های دارویی و پتروشیمی خبر داد و اعلام کرده داروسازان از حضور در رقابت بورس کالا معاف شدند و می‌توانند مستقیما با شرکت‌های پتروشیمی قرارداد امضا کنند.
همچنین طبق تفاهم‌نامه پست بانک با صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی، به طرح‌های بخش معدن و صنایع معدنی وام دو ساله با سود 4 و 6 درصدی داده می‌شود. این در حالی است که مدیرعامل صنایع شیر ایران نیز در حاشیه سفر وزیر جهادکشاورزی به فنلاند، مذاکرات موثری با شرکت والیو (از بزرگ‌ترین‌های لبنیات اروپا) انجام داد.
