دنیای بورس: داستان تکراری بی‌واکنشی معامله‌گران سهام به عوامل بنیادی و علاقه به معیارهای ساختگی ارزندگی به خصوص در هفته‌های اخیر بورس تهران را تحت تاثیر قرار داده است. همچنان برخی با اشاره به این موضوع که ارزش بازار شرکت‌های سیمانی در بورس تهران کمتر از 10 درصد ارزش جایگزینی این شرکت‌ها است احتمالا در صدد داغ کردن سهام این شرکت‌ها هستند. نیت چنین تحلیل‌هایی به صورت کامل مشخص نیست و در حالی‌که سودآوری شرکت سیمانی توان توجیه قیمت‌های کنونی را ندارد بیان این موضوع که باید رشد چندین برابری یک سهم را شاهد باشیم، جالب توجه است. بر این اساس به نظر می‌رسد بیش از هر چیز دیگری داغ کردن قیمتی سهم هدف چنین تحلیل‌هایی قرار دارد.
همان‌طور که در گزارش‌های پیشین «دنیای بورس» عنوان شد، هدف جلوگیری از شرکت در چنین معاملاتی نیست، زیرا همان‌طور که در ماه‌های اخیر مشاهده شد این بخش (معامله سهام روی معیارهای خودساخته) از معاملات بورس تهران برخلاف نمادهای بنیادی بازدهی مناسبی را برای سهام‌داران خود به دنبال داشتند. با این حال عدم آگاهی از این موارد می‌تواند در وهله اول به توهم تحلیلی یک معامله‌گر منجر شود و در ادامه همین توهم تحلیلی، بدون شناخت از واقعیت‌های موجود زمان مناسب خروج را انتخاب نکرده و تمامی بازدهی کسب‌شده توسط این معامله‌گر از دست خواهد رفت. برای مثال سهام شرکت ذوب آهن اصفهان که در ماه‌های پیش به دنبال موج هیجانی ناشی از افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی دارایی‌ها با جهش قیمتی مواجه شده بود طی هفته‌های اخیر در مسیر تند نزولی قرار گرفته است.
گرچه این امید وجود دارد که وعده‌های مدیران ذوب آهن برای افزایش تولید به ثمر بنشیند اما همان‌طور که «دنیای بورس» در گزارش با عنوان هیجان «ذوب» در خط پایان، در میانه‌های آذر و در ادامه در گزارش‌های بعدی (آرشیو تحلیل‌ها در صفحه مختص به نماد «ذوب» در سایت دنیای بورس در دسترس عموم قرار دارد) در سقف تاریخی قیمت سهام ذوب آهن اصفهان اشاره کرد عوامل بازاری و همچنین بنیادی علیه «ذوب» هستند و این موضوع می‌تواند به صعود هیجانی سهام این شرکت پایان دهد. بر این اساس آشنایی کامل با زمین بازی در معاملات هر سهم می‌تواند کمک شایانی به معامله‌گران داشته باشد و این موضوع در تضاد با انجام معاملات پرریسک نیست. با این حال نکته‌ای که وجود دارد اگر میزان آگاهی از عوامل واقعی افزایش یابد به قطع میزان پذیرش ریسک نسبت به قبل کاهش می‌یابد. یکی از دلایلی که معامله‌گران آماتور در صعودهای هیجانی بورس، سود بیشتری کسب می‌کنند و در روزهای نزولی سهام زیان بیشتری را متحمل می‌شوند (در مجموع کارنامه آن‌ها به حذف این معامله‌گران از بورس می‌انجامد) همین موضوع است.
مروری بر چند عامل اثرگذار بر روند کوتاه‌مدت سهام
از عوامل اثرگذار بر روند قیمتی کوتاه‌مدت سهام، نخست می‌توان به اخبار در خصوص پیشنهاد مرکز پژوهش‌ها برای افزودن شروط به لایحه معافیت مالیاتی افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی دارایی‌ها اشاره کرد. بر این اساس شرکت‌ها در صورتی می‌توانند از معافیت مالیاتی لحاظ مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها در حساب سرمایه استفاده کنند که مشمول ماده 141 قانون تجارت باشند (زیان انباشته نیمی از سرمایه شرکت را از بین ببرد) و در عین حال با این افزایش سرمایه این شرکت‌ها را از شمولیت این قانون خارج کند. بر این اساس این موضوع از نگاه بورس‌بازان دارای اهمیت بوده و برای صنعتی مانند سیمان که معامله‌گران به دنبال افزایش سرمایه‌های شرکت‌های زیرمجموعه این صنعت هستند سیگنال منفی محسوب می‌شود. البته همچنان هیچ مصوبه‌ای در این خصوص ارائه نشده است.
نکته دیگر به تزریق نقدینگی از سوی دولت به خودروسازان بازمی‌گردد. شاید نیاز به گفتن نباشد اما فشار هزینه‌های مالی ناشی از تسهیلات سنگین دریافتی خودروسازان یکی از عوامل ثبت زیان‌های چشم‌گیر برای این شرکت‌ها بوده است. در شرایط کنونی اخبار از در نظر گرفتن وام‌های چند هزار میلیارد تومانی برای صنعت خودرو حکایت دارند که این وام‌ها شاید بتواند به افزایش تولید این شرکت‌ها منجر شود اما فشار مضاعف هزینه‌های مالی که در شرایط کنونی بار سنگینی بر دوش این صنعت محسوب می‌شود، نباید نادیده گرفته شود. در این شرایط انتظار برای عملکرد فروش محصولات شرکت‌های خودرویی می‌تواند مسیر آینده این صنعت را روشن‌تر سازد. با این حال همین حمایت‌های دولتی بوده که طی سالیان دراز، پس‌رفت صنعت خودرو را به دنبال داشته است.
موضوع سوم بار دیگر به ارائه تحلیل‌ها از سودآوری برخی از بانک‌ها بازمی‌گردد. بعضا مشاهده می‌شود که تحلیل‌هایی از بهبود سودآوری برخی از بانک‌های بزرگ مانند تجارت منتشر می‌شود. برای معامله‌گران بازار سهام لازم است که به جزئیات درآمدهای مشاع در بخش سود و وجه التزام حاصل از تسهیلات اعطایی توجه ویژه داشته باشند. افزایش چشم‌گیر سهم وجه التزام در درآمدهای این بانک موضوع با اهمیتی است که نشان از کیفیت پایین سودآوری این بانک دارد. همین موضوع می‌تواند در مجوزهای بانک مرکزی برای انجام مجامع سال مالی 97 (در تابستان سال آینده) به صورت کامل مشاهده شود.
در پایان نیز باید به یکی از مواردی که به نظر می‌رسد معامله‌گران با طمع از جاماندن از موج‌های صعودی سهام خودرویی، بانکی و دیگر نمادهای مورد توجه بازار درهفته‌های اخیر، از آن غافل شده‌اند، اشاره کرد. بهبود قیمتی کالاها در بازار جهانی در پایان هفته گذشته، اثرات خود را در معاملات دیروز بر سهام مرتبط با گروه روی نشان داد. این فلز رشد قیمتی تا مرز 2800 دلار به ازای هر تن را به ثبت رساند. بر این اساس باید توجه داشت که عوامل هیجانی مانند افزایش سرمایه‌ها از تجدید ارزیابی معامله‌گران را از توجه به عوامل بنیادی واقعی حامی سهام غافل نسازد. این موضوع برای صنایع فلزی مانند فولاد، مس و همچنین دیگر کالاها تا حدودی مشاهده شده است. البته در این خصوص نیز رویه قیمتی بازار جهانی در معاملات فردا اهمیت ویژه خواهد داشت و پس از تلاطم ماه‌های گذشته بازار جهانی این ریسک در تصمیم‌گیری معامله‌گران بورسی دارای اهمیت بالایی است.
رویدادهای داخلی از نگاه «دنیای بورس»
الف) کلان: محمدرضا معتمد؛ مدیر نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار شرایط استفاده از پایگاه اینترنتی یا سایر فناوری‌های مالی 16 صندوق سرمایه‌گذاری به منظور اخذ درخواست‌های صدور و ابطال الکترونیکی واحدها را اعلام کرد. در همین حال احمد زمانی؛ معاون سازمان امور مالیاتی از آماده ارسال شدن پیش‌نویس لایحه پایه جدید مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی، تا پایان سال جاری خبر داد.
دیروز البته مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی درباره لایحه بودجه ۹۸ کل کشور پیشنهاد داد که دو شرط برای معافیت مالیاتی تجدید ارزیابی شرکت‌های مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت در این بودجه در نظر گرفته شود. براین اساس مرکز پژوهش‌ها پیشنهاد کرده است که بند (ک) به تبصره ۷ لایحه بودجه الحاق شود: انتقال مازاد تجدید ارزیابی شرکت‌ها، موضوع ماده ۱۴۹ قانون مالیات‌های مستقیم اصلاحی مصوب ۳۱ تیرماه ۱۳۹۴ به حساب افزایش سرمایه با رعایت شروط ذیل بلامانع است و مشمول مالیات به نرخ صفر خواهد بود: 1. شرکت‌های مذکور باید براساس صورت‌های مالی عملکرد تا ۳۱ شهریور ۱۳۹۸ مشمول ماده ۱۴۱ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب ۲۴ اسفند ۱۳۴۷ شده باشند و 2. شرکت‌های مذکور باید با این تجدید ارزیابی از شمول ماده ۱۴۱ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت خارج شوند.
ب) صنایع: فرشاد مقیمی؛ معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت از تصویب بسته مهم ساماندهی بازار خودرو خبر داد که شامل سه سرفصل اصلی تامین سرمایه در گردش خودروسازان، فروش هزار میلیارد تومانی دارایی های غیرمولد و داخلی سازی قطعات است.
ج) شرکت‌ها: بر مبنای آمار رسمی ارایه شده، تولید دانه‌بندی و کنسانتره سنگ آهن شرکت‌های بزرگ در ۹ ماه امسال افزایش یافت. در این میان اما زمان انتقال پتروشیمی خراسان از فرابورس به بورس مشخص شد و این شرکت ۱۷۹ میلیارد تومانی بعد از حدود ۴.۵ سال وارد تابلو جدید می‌شود. همچنین احمد سعید بخش؛ معاون اجرای پروژه‌های فولاد مبارکه از زمان بهره‌برداری کل پروژه کنسانتره‌سازی و جزییات دو پروژه مهم در آستانه بهره‌برداری این شرکت خبر داد.
امروز برای دومین بار در چهل روز اخیر، بلوک ۱۷ درصدی سرمایه‌گذاری نیرو به قیمت پایه هر سهم 132 تومان (در نوبت قبلی 134 تومان) و به ارزش 158.5 میلیارد تومان به صورت نقد روانه میز فروش بورس تهران می‌شود.
