همانطور که عنوان شد، هلدینگ صنایع معدنی خاورمیانه به پورتفوی غیر بورسی خود مشهور است که عمدتا در زنجیره فولاد فعالیت می‌کنند. از شرکت‌های استخراج و فرآوری زغال سنگ در نخستین حلقه این زنجیره گرفته تا شرکت‌های تولید کنسانتره و گندله سنگ آهن و فولاد سازی که به عنوان آخرین حلقه از این مجموعه شناخته می‌شود. همچنین شرکت‌های مهندسی و تخصصی در این حوزه و شرکت‌هایی که در زمینه احداث کارخانجات عمدتا معدنی و صنعتی فعالیت می‌کنند در زمره زیرمجموعه‌های این هلدینگ قرار می‌گیرند. از این حیث «میدکو» به عنوان یکی از کامل‌ترین هلدینگ‌های کشور و منطقه شناخته می‌شود.
در ادامه به بررسی تاثیرگذارترین زیرمجموعه‌های این هلدینگ خواهیم پرداخت و پروژه‌ها و برنامه‌های آتی این شرکت را نیز در پایان این گزارش بررسی خواهیم کرد.
معیار فولاد سیرجان
معیار فولاد سیرجان را شاید بتوان بزرگترین زیرمجموعه در حال بهره‌برداری «میدکو» نامید. سهم درآمدزایی این زیرمجموعه در سال 95 رقمی در حدود 135 میلیارد تومان (39 درصد از درآمد عملیاتی میدکو) بود که با بهره‌برداری از فازهای تولیدی و افزایش ظرفیت تولید و فروش این سهم رو به افزایش است.
تولیدات این شرکت در سال 95 عبارت‌است از 2.2 میلیون تن کنسانتره و 800 هزار تن آهن اسفنجی که با راه‌اندازی واحد گندله‌سازی از ابتدای آبان سال 95؛ 50 هزار تن از این محصول نیز در سال 95 تولید شده‌است. این شرکت قصد دارد در سال 96 با افزایش ظرفیت تولید در تمام گروه محصولات و اضافه شدن 60 هزار تن فولاد به برنامه تولیدی، درآمد خود را به میزان 55 درصد افزایش دهد.
براساس آخرین اطلاعات موجود، حجم فروش کنسانتره و آهن اسفنجی فولاد سیرجان تا پایان آذر 95 به ترتیب 1.25 میلیون تن و 703 هزار تن بوده‌است.
اما نکته قابل تامل در خصوص نرخ‌های اعلامی برای فروش کنسانتره داخلی، صادراتی و آهن اسفنجی این شرکت در سال 96 است. متوسط نرخ فروش کنسانتره این شرکت برای سال 96 معادل 202500 تومان به ازای هر تن است که با توجه به فرمول‌های موجود براساس نرخ متوسط فروش 1685 تومانی هر کیلو شمش فولاد خوزستان در نظر گرفته شده‌است. از آنجایی که فولاد خوزستان نرخ میانگین فروش شمش فولادی خود در سال 96 را با پیش‌بینی 1350 تومان به ازای هر کیلو شمش داخلی و 1379 تومان هر کیلو شمش فولاد صادراتی در نظر گرفته است؛ به نظر می‌رسد نرخ‌گذاری معیار فولاد سیرجان برای سال جدید خوشبینانه است.
اما توضیحات هلدینگ در این خصوص اشاره به سهم 60 درصدی فروش صادراتی کنسانتره (با پیش‌فرض نرخ شمش 1900 تومانی فولاد خوزستان) دارد. قیمت فروش کنسانتره داخلی نیز با نرخ 1350 تومانی شمش فولاد خوزستان محاسبه شده‌است. در حالی که عیار کنسانتره خارجی و داخلی شرکت مشخص نیست، اما باز می‌توان عدم رعایت جانب احتیاط در محاسبه نرخ فروش کنسانتره صادراتی را از طرف این شرکت مشاهده کرد.
نرخ فروش آهن اسفنجی نیز براساس فرمول (54 درصد از نرخ شمش فولاد خوزستان) در نظر گرفته شده‌است. این نرخ گذاری نیز با فضای محتاطانه اندکی فاصله دارد. هرچند هزینه‌های تولید شرکت به دلیل خودکفایی بیشتر در زنجیره تولید فولاد کاهش یافته است اما در نهایت به نظر می‌رسد در مورد سودآوری شرکت معیار فولاد سیرجان در سال 96؛ چاشنی خوشبینی هم در زمینه میزان تولید و هم در زمینه نرخ‌های فروش وجود دارد. از آنجایی که سهم درآمد این شرکت برای «میدکو» در سال جدید به 44 درصد افزایش پیدا کرده‌است، کاهش سودآوری معیار فولاد سیرجان بیشترین تاثیر را بر سودآوری «میدکو» در سال جاری خواهد داشت.
بصورت کلی تاثیر نوسان قیمت فروش شمش فولاد خوزستان به عنوان عامل تعیین کننده در سودآوری فولاد سیرجان درنظر گرفته می‌شود و نوسان زیاد قیمت این محصول در بورس کالا در سال جدید می‌تواند معادلات این شرکت را به کلی تغییر دهد.
فولاد زرند ایرانیان
فولاد زرند کرمان با ارائه سه محصول کنسانتره، گندله و کک با سهم 133.5 میلیارد تومانی از درآمد سال 95 هلدینگ صنایع معدنی خاورمیانه به عنوان دومین زیرمجموعه تاثیرگذار این هلدینگ شناخته می‌شود. فولاد سیرجان و فولاد زرند در مجموع بیش از 78 درصد از درآمدهای «میدکو» در سال 95 را در اختیار داشته‌اند.
براساس شفاف‌سازی هلدینگ، برنامه تولید فولاد زرند در سال 95 شامل 2.2 میلیون تن کنسانتره، 1.25 میلیون تن گندله و 290 هزار تن کک بوده که این شرکت در نظر دارد در سال 96 به تولید 2.8 میلیون تن کنسانتره، 1.875 میلیون تن گندله و 500 هزار تن کک برسد. شرکت فولاد زرند، دلیل این افزایش تولید را افزایش ظرفیت شرکت در سال جدید عنوان کرده و بر این اساس ظرفیت اسمی شرکت در تولید کنسانتره به 4 میلیون تن در سال خواهد رسید.
نرخ فروش کنسانتره و گندله با توجه به نرخ‌های پیش‌بینی شده شمش فولاد خوزستان در سال 96 کاملا منطقی و با رعایت جانب احتیاط درنظر گرفته شده‌است. اما توجیهات شرکت برای پیش‌بینی افزایش 44 درصدی نرخ فروش کک در سال جدید قانع کننده به نظر نمی‌رسد. در نهایت اگر اتفاق خاصی در بازار جهانی فولاد رخ ندهد؛ نمی‌توان به پیش‌بینی درآمد 155 میلیارد تومانی هلدینگ صنایع معدنی خاورمیانه از محل فولاد زرند ایراد چندانی گرفت. بدیهی‌ست سقوط یا صعود چشمگیر قیمت جهانی فولاد و تاثیر آن بر قیمت زنجیره فولادی معادلات «میدکو» را به کلی عوض می‌کند و مهمترین عامل تاثیرگذار بر سودآوری این شرکت در سال جاری به حساب می‌آید.
سایر زیرمجموعه‌ها و مشکلات پیش رو
همانطور که اشاره شد 78 درصد از درآمد «میدکو» در سال 95 مربوط به فولاد زرند و فولاد سیرجان بوده‌است که این سهم در سال 96 علیرغم افزایش درآمدهای پیش‌بینی شده شاهد کاهش 1 درصدی است. بنابراین در ادامه گزارش بصورت اجمالی سایر زیرمجموعه‌های تاثیرگذار بر درآمد شرکت را بررسی خواهیم کرد.
نخستین شرکت فولاد بوتیای ایران است. این شرکت که قرار است در سال 96 به بهره‌برداری تولید برسد، سهم 59 میلیارد تومانی را از درآمدهای پیش‌بینی شده «میدکو» در سال جاری دارد. کارخانه گندله‌سازی بوتیا و کارخانه احیاء مستقیم و فولادسازی بوتیا در ابتدای سال 95 به ترتیب پیشرفت 76 و 12 درصدی داشته‌اند. حساب ویژه هلدینگ بر درآمدزایی این زیرمجموعه در سال 96 روی کارخانه گندله‌سازی استوار است. بر این اساس، «میدکو» پیش‌بینی فروش 106500 تن گندله سنگ‌آهن توسط این زیرمجموعه را در سال جاری نموده‌است. براساس محاسبات صورت گرفته و در صورت تحقق این امر، حاشیه سود خالص این کارخانه گندله‌سازی نوپا 19 درصد پیش بینی شده‌است. هرچند حاشیه سود خالص در نظر گرفته شده عدد بالایی نیست اما در اجرایی شدن کامل پروژه و رسیدن به این سطح تولید و فروش اما و اگرهایی وجود دارد. به همین منظور با در نظر گرفتن گارد احتیاطی؛ نمی‌توان بطور مطمئن روی این قسمت از درآمدهای شرکت حسابی باز کرد. اما راه‌اندازی پروژه فولادسازی در سال‌های آتی می‌تواند منبع درآمد بسیار خوبی برای «میدکو» باشد و سه قلوی فولادسازی این شرکت را تکمیل کند.
در خصوص پروژه‌های دیگر این هلدینگ نیز با توجه به کوچک بودن طرح‌ها و میزان تاثیرگذاری کم آن روی درآمدزایی هلدینگ در کوتاه مدت؛ از پرداخت بیشتر به آن خودداری می‌کنیم. هرچند تعداد این پروژه‌ها کم نیست و در متنوع کردن سبد دارایی‌های «میدکو» موثر هستند.
یکی از دلایلی که بررسی پروژه‌های در دست ساخت «میدکو» در چشم‌انداز میان‌مدت را با مشکل مواجه می‌کند، بحث تامین نقدینگی این هلدینگ برای اتمام این پروژه‌هاست. در سال‌های اخیر، با افزایش تعداد پروژه‌ها، شاهد کاهش شدید نقدینگی این شرکت بوده‌ایم به نحوی که تلاش برای جذب پول به افزایش انتشار اوراق مشارکت توسط این شرکت در بازار سرمایه انجامیده است. اوراقی که آخرین سری آن با نرخ بهره 20 درصد در پایان سال 96 سررسید خواهند شد. موجودی نقد پایان دوره «میدکو» طی سال‌های 92 تا 95 به ترتیب 26.3، 22.2، 14.4 و 3.1 میلیارد تومان بوده‌است. این کاهش شدید نقدینگی خصوصا طی دو سال اخیر زنگ خطری برای به تعویق افتادن پروژه‌های «میدکو» به شمار می‌آید. این زنگ خطر با توجه به رسیدن پروژه‌های کنونی به بلوغ تولیدی، انتظار جهش سودآوری شرکت از طریق راه‌اندازی پروژه‌های جدید کمرنگ می‌کند.
در گزارش آتی به بررسی وضعیت نقدینگی این شرکت در طی سال‌های اخیر خواهیم پرداخت.
