کمبود مواد اولیه
کمبود مواد اولیه در صنعت نسوز یکی از مشکلات این صنعت به‌شمار می‌رود. مهدی نعیمی؛ مدیرعامل شرکت مهرگداز عنوان می‌کند: یکی از مشکلاتی که نسوزها به تازگی با آن دست به گریبان شده‌اند، کمبود مواد اولیه نسوز در کشور در گریدهای بالاست. به گفته نعیمی مواد اولیه نسوزهایی که بیشتر پایه قلیایی دارند، اکسیدمنیزیم یا منیزیا است و اکسید منیزیم دارای گریدهای مختلفی است. این گریدها از ۹۲درصد به بالا شروع می‌شود. در گریدهای پایین شرکتی به نام تهیه و تولید مواد نسوز در بیرجند این گریدها را تولید می‌کند که بیشتر برای محصول‌های بی‌شکل کاربرد دارد، اما برای محصول‌های شکل‌دار که بیشتر آجرها را تشکیل می‌دهد خلوص‌های بالای ۹۷درصد نیاز دارد که در فولادسازی‌های مهم چون فولاد مبارکه استفاده می‌شود و در ایران این خلوص وجود ندارد. بنابراین شرکت‌هایی که به گریدهای بالا نیاز دارند، مواد مورد نیاز خود را از کشور چین وارد می‌کنند.
موانع ارزی
این کارشناس حوزه صنایع نسوز بر این است چین به‌صورت طبیعی منیزیت با گرید بالا را داراست و نیاز به فرآوری ندارد، از این نظر بازار جهانی این مواد در دست چینی‌ها است. به گفته نعیمی با توجه به این شرایط بسیاری از شرکت‌ها برای واردات منیزیا از ارز مبادله‌ای استفاده می‌کردند که این ارز مبادله‌ای حدود دو ماه است به منیزیا تعلق نمی‌گیرد. از آنجا که شرکت تهیه و تولید مواد نسوز کشور اعلام کرده می‌تواند منیزیت گرید بالا را تولید کند، ارز مبادله‌ای آن را حذف کرده‌اند، اما ظرفیتی که این شرکت برای تولید گرید بالا اعلام کرده، محدود است و حدود ۱۰درصد نیاز بازار را تامین می‌کند. البته از نظر کیفیتی نیز این تولید به حد مطلوب نرسیده و با وجود چنین ادعایی ردیف ارز آن برداشته شده است. این در حالی است که بسیاری از شرکت‌ها قراردادهایی را برمبنای ارز مبادله‌ای منعقد کرده‌اند و وارد مناقصه شده‌اند. درحال‌حاضر با بسیاری از واحدهای فولادسازی قرارداد بسته شده است که خود این واحدها نیز با مشکلاتی چون رکود درگیر هستند و نمی‌توان از آن‌ها تخفیفی درخواست کرد.
چالش‌های بین‌المللی
مدیرعامل مهرگداز با اشاره به مشکلی که در سطح بین‌المللی روی داده، عنوان می‌کند: مواد منیزیا در دنیا محدود است و در کشورهایی همچون چین و ترکیه در برخی کشورهای اروپایی و در آمریکای جنوبی و در برزیل در گرید بالا وجود دارد، البته در گرید پایین مانند ایران ممکن است وجود داشته باشد. اتفاق دیگری که در حوزه تامین مواد اولیه روی داده این است که در ماه‌های پایانی سال ۲۰۱۷میلادی دولت چین به دلیل موضوع‌های آلودگی محیط‌زیست و گرد و غبار بسیاری از واحدهای قدیمی منیزیا خود را تعطیل کرد، بنابراین در دنیا با کمبود منیزیا روبه‌رو هستیم که سبب شده قیمت‌ها ۵۰ تا ۶۰ درصد افزایش یابد. این درحالی است که در کشور ما ارز مبادله‌ای نیز حذف شده و سبب کمبود و گران شدن منیزیا شده است. نعیمی بر این باور است در حوزه مواد اولیه این موضوع مطرح است که چرا ردیف ارز مبادله‌ای برداشت شده است؟ تنها بر مبنای یک ادعا مطرح شده نمی‌توان این ارز را برای این صنعت حذف کرد، چرا که در گام نخست از نظر حجم ادعای مطرح شده جوابگوی نیاز کشور نیست و از نظر کیفی هم هنوز به آن کیفیت مطلوب خود نرسیده است. وی با اشاره به موضوع واردات نیز تاکید می‌کند: از نظر واردات نیز مشکلاتی برای این صنعت وجود دارد و اعمال تعرفه‌ای قوی در این زمینه نمی‌شود. درحالی‌که شاهد هستیم در برخی محصول‌های فولادی تعرفه‌های بالایی اعمال می‌شود اما در صنعت نسوز و واردات آن تعرفه چندانی اعمال نمی‌شود و کنترل چندانی وجود ندارد. بنابراین واردات نسوز با گرید پایین و با تعرفه پایین صورت می‌گیرد
کمبود نقدینگی
کمبود نقدینگی یکی دیگر از مشکلاتی است که تولیدکنندگان نسوز از آن گلایه دارند. عباس رمضانی؛ مدیر تولید فرآورده‌های نسوز اراک می‌گوید: یکی از مهم‌ترین مشکلات واحدهای نسوز در کشور کمبود نقدینگی است. بسیاری از شرکت‌های تولیدکننده دیرگداز از شرکت‌های خصولتی مانند پالایشگاها، نیروگاه‌ها، آلومینیوم‌سازی‌ها و فولادسازها طلب زیادی دارند که پرداخت نمی‌شود.
بهترین بدهکاران دولتی نسوزها پالایشگاه‌ها هستند که آن‌ها هم بین ۲ تا ۶ ماه طول می‌کشد تا بدهی خود را پرداخت کنند. نیروگاه‌ها هم معمولا بین ۶ ماه تا یک‌سال زمان می‌برد تا بدهی خود را پرداخت کنند. اما بیشترین مشکل نسوزها با فولادسازهاست که البته با وجود شرایط رکودی حاضر، این واحدها اوضاع چندان مناسبی ندارند. رمضانی عنوان می‌کند: زمانی‌که نقدینگی به‌موقع به تولیدکنندگان تزریق نشود، به‌تدریج واحدهای تولیدی به سمت نابودی خواهد رفت. مشکل عمده بعدی از منظر رمضانی واردات اجباری با وجود کیفیت مشابه داخلی و حتی با نرخ بیشتر از نرخ دیرگدازهای داخلی است که این واردات رو به افزایش است. وی در پاسخ به این پرسش که آیا تعرفه‌ای برای واردات در نظر گرفته نشده؟ گفت: تنوع و ناشناخته بودن محصول‌های دیرگداز برای گمرک سبب‌شده شرکت‌های بازرگانی به بهانه جدید بودن و مشابه نداشتن محصول داخلی، بدون تعرفه دست به واردات بزنند. این مدیر تولیدی معتقد است: برخی قراردادهای اجباری به صنعت تحمیل می‌شود، برای مثال قرارداد ساخت بخش تولید آلومینیوم یک شرکت به یک شرکت چینی واگذار شد که تمامی نسوزهای مصرفی آن را هم شامل می‌شود.
وی با اشاره به موارد دیگری از این دست بر این باور است: یکی از آجرهای پرکاربرد این واحدها آجرهای دیاتومیتی است که از دوسال پیش در فرآورده‌های نسوز اراک شبیه‌سازی شده و جایگزین آجرهای چینی شده است. به گفته وی برخی شرکت‌ها در صنایع نفت و گاز، به بهانه اینکه برخی محصول مشابه داخلی ندارد یا بدون اینکه آزمایش کنند یا به بهانه اینکه محصول خارجی کیفیت بهتری دارد، درخواست خرید خارجی می‌کنند. در حالی‌که مشابه ایرانی با کیفیت مناسب در داخل تولید می‌شود.
آزمایش‌ها در گمرک زمان‌بر می‌شود
همچنین هادی حسین‌زاده؛ مدیر کنترل کیفیت و تحقیق و توسعه نسوز خوزستان درباره مشکلات نسوزها معتقد است: مهم‌ترین و نخستین مشکل واحدهایی که در صنعت نسوز مشغول به کار هستند، کمبود نقدینگی و میزان طلب‌هایی است که از سوی شرکت‌ها پرداخت نمی‌شود. درحالی‌که اگر این طلب‌ها به‌موقع پرداخت شود بسیاری از مشکلات واحدهای صنعتی نسوز حل خواهد شد. حسین‌زاده با اشاره به مساله مالیات عنوان می‌کند: مالیات تعیین شده نسبت به گردش مالی در صنعت نسوز بسیار بالا در نظر گرفته شده است. وی با اشاره به مشکل دیگر صنعت نسوز یعنی پیشی‌گرفتن عرضه بر تقاضا می‌گوید: کیفیت محصول‌های نسوز به‌دلیل عرضه بیش از حد و تقاضای پایین روزبه‌روز در حال کاهش است. مدیر کنترل کیفیت و تحقیق و توسعه نسوز خوزستان بر این باور است: بی‌اطلاع بودن کارکنان گمرک از ارزیابی گمرکی برای تعرفه و موارد دیگر سبب شده در مواردی محصول‌ها ماه‌ها یا حتی یک سال در گمرک برای آزمایش بماند و این امر به نوعی سبب ضرر و زیان شود، چرا که مراحل آزمایش طول می‌کشد.
