بالاترین نرخ رشد اقتصادی ایران از سال 1341 تا به الان ، در سال 61 اتفاق افتاده است. پایین‌ترین نرخ رشد اقتصادی نیز در سال 59 برآورد شده است.
در چند سال اخیر نیز رفت و برگشت تحریم‌ها و تنش‌های سیاسی و اقتصادی منجر به بالا و پایین شدن رشد اقتصادی شده است. از همین‌رو می‌توان گفت اقتصاد ایران تلاطم و نوسانات زیادی را حداقل از نظر رشد اقتصادی در 62 سال اخیر تجربه کرده است.
باید گفت نرخ رشد اقتصادی در این گزارش براساس سال پایه 1400 بوده است.
رشد اقتصادی چه چیزی را نمایندگی می‌کند؟
رشد اقتصادی یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها برای اندازه‌گیری عملکرد اقتصادی یک کشور است و به معنای آن است که کیک اقتصاد در طول یک بازه مشخص(معمولا یک ساله) چه مقدار بزرگتر شده است. رشد اقتصادی بیانگر افزایش ثروت و درآمد در جامعه است. اگر رشد اقتصادی پایدار و مثبت باشد، مردم می‌توانند از سطح رفاه بهتری برخوردار شوند.
از همین‌رو جهت بررسی وضعیت اقتصاد یک کشور و ارزیابی عملکرد آن، روند رشد اقتصادی از اهمیت زیادی برخوردار است.
آمار و ارقام رشد اقتصادی در دهه 50 و 60
پایین‌ترین رشد اقتصادی ایران از سال 1341 تا 1402 در سال‌های 57 و 59 ثبت شده است. به طوری که در سال 57 نرخ رشد اقتصادی منفی 27 درصد و در سال 59 نیز منفی 28 درصد برآورد شده است.
با این‌حال به دلیل رشد‌های منفی در این دو سال، در سال 61 نرخ رشد اقتصادی بالاترین میزان خود را تجربه کرده است. در این سال کیک اقتصاد کشور به میزان 34 درصد بزرگتر شده است. باید گفت در این بازه زمانی کشور با تحولات سیاسی و تاریخی منحصر بفردی روبرو بوده است.
به عبارتی در دوران جنگ 8 ساله نرخ رشد اقتصادی کشور سقوط زیادی را تجربه کرده است. اما پس از پایان جنگ وضعیت تغییر کرد. به طوری که در این مدت آثار منفی و نااطمینانی‌های ناشی از جنگ برطرف شده و رشد اقتصادی حتی به ارقام بالای 18 درصد نیز افزایش یافت. در سال 68 که همزمان با پایان جنگ تحمیلی بود کیک اقتصاد به اندازه 18.8 درصد بزرگتر شده است.
وضعیت داده‌ها و ارقام رشد در دهه 80
رونق نفتی در سال‌های دهه 80 موجب شده تا نرخ رشد اقتصادی ایران افزایش یابد. به طوری که افزایش مقدار فروش نفت در این مدت منجر به ثبت ارقام بالای رشد شده است. در سال 82 نرخ رشد اقتصادی 10.2 درصد افزایش یافته است. در سال 86 نیز کیک اقتصاد به نزدیک به 12 درصد بزرگتر شده است.
شایان ذکر است که ایران در دهه 80 تنش خاصی را تجربه نکرده و سایه تحریم هنوز بر اقتصاد کشور پدید نیامده بود.
پرونده هسته‌ای و رشد اقتصادی
شروع تحریم‌های بین‌المللی در سال 90 به علت مسائل هسته‌ای موجب شد تا موانع زیادی جلوی مسیر رشد اقتصاد کشور را بگیرد. نااطمینانی‌ها و ریسک‌های زیاد منجر به ثبت پایین‌تر نرخ رشد اقتصادی در 13 سال اخیر شود. در سال 90 نرخ رشد اقتصادی برابر با منفی 9.4 درصد گزارش شده است.
اما بعد از مذاکرات طولانی و پر رفت و آمد در تیر 94 ، توافق جامع اقدام مشترک موسوم به برجام میان ایران و قدرت‌های جهانی به امضا رسید. در نتیجه این رخداد تحریم‌های اقتصادی آمریکا و سازمان ملل برطرف و ریسک‌ها و نااطمینانی‌های اقتصادی کاهش یافت. از همین‌رو نرخ رشد اقتصادی در سال 95 به بالاترین رقم در 13 سال اخیر رسید. در این سال کیک اقتصاد به اندازه 14.7 درصد بزرگتر شده است.
این روند رشد اما طولی نکشید که متوقف شد. ورود ترامپ به کاخ سفید و زمزمه‌های مبنی بر خروج آمریکا از برجام دوباره ابر سیاه نااطمینانی را به آسمان اقتصاد ایران بازگرداند. در نهایت او در اردیبهشت سال 97 از برجام خارج و دوباره تحریم‌های اقتصادی اعمال شد. در نتیجه این اتفاق رشد اقتصادی ایران در سال 97 منفی شد و به رقم منفی 6.6 درصد کاهش یافت.
در ادامه نیز شیوع کرونا به اضافه تحریم‌ها شرایط سختتری را برای اقتصاد ایران پدید آورد. به طوری که در سال‌های 98 و 99 نرخ رشد اقتصادی کشور ارقام منفی را تجربه کرده است. البته به علت این رشد‌های منفی در سه سال اخیر نرخ رشد اقتصادی مثبت بوده اما این امر به دلیل گشایش خاصی نبود و صرفا به علت رشد منفی در سال‌های قبل بوده است. به طور مثال در سال گذشته رشد اقتصادی معادل 5 درصد اعلام شده است.