فرصت آربیتراژی چیست؟

11:43 - 1402/04/19
فرصت آربیتراژی یا آربیتراژ به موقعیت سرمایه‌گذاری سود‌آور بدون ریسکی گفته می‌شود که از تفاوت قیمت یک دارایی در دو بازار نشأت می‌گیرد. آربیتراژ نشأت گرفته از ناکارآمدی بازار است و استفاده از این فرصت موجب کاهش شکاف آربیتراژی و معمولا کارایی بازار را افزایش می‌دهد.

فرصت آربیتراژی از جمله فرصت‌های سودآور بازار‌های دارایی محسوب می‌شود. این موقعیت سرمایه‌گذاری که توسط آربیتراژگران مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ به دلیل سودآوری بدون ریسکی که به همراه دارد مورد توجه قرار می‌گیرد.

آربیتراژ از تفاوت قیمت یک دارایی مشخص در دو بازار مجزا ایجاد می‌شود. زمانی که یک دارایی در بازاری با قیمت کمتری معامله می‌شود؛ آربیتراژگر می‌تواند با خرید این دارایی در بازار با قیمت پایین‌تر و فروش آن در بازاری که به قیمت بالاتری معامله می‌شود کسب سود بدون ریسک کند.

موقعیت آربیتراژی سود کوتاه مدتی دارد که در صورت استفاده از بین می‌رود. به همین دلیل نیز آربیتراژگران نیاز به سرعت عمل بالایی دارند. معاملات آربیتراژ در سهام، کالاها و ارزها انجام می شود. آربیتراژ از ناکارآمدی‌های اجتناب ناپذیر در بازارها استفاده می‌کند اما با بهره‌برداری از ناکارآمدی‌های بازار، عمل آربیتراژ بازارها را به کارایی نزدیک‌تر می‌کند. 

در واقع آربیتراژ یکی از موقعیت‌هایی است که اطلاعات ناقص موجب تفاوت قیمتی شده است. 

هرگاه هر سهم، کالا یا ارز در یک بازار با قیمت معینی خریداری شود و همزمان در بازار دیگری با قیمت بالاتر فروخته شود، از آربیتراژ می‌توان استفاده کرد. 

آربیتراژگر کیست؟

آربیتراژگر نوعی سرمایه گذار تلقی می‌شود که تلاش می‌کند از ناکارآمدی بازار سود ببرد. این ناکارآمدی‌ها می‌تواند به هر جنبه‌ای از بازار مربوط باشد؛ خواه قیمت، سود سهام یا مقررات که رایج ترین شکل آربیتراژ استفاده از تفاوت قیمتی است.

آربیتراژگر از ناکارآمدی قیمت با انجام معاملات همزمان که یکدیگر را خنثی می‌کنند برای به دست آوردن سودهای بدون ریسک استفاده می‌کند. گاهی اوقات آربیتراژگران همچنین به دنبال کسب سود از طریق آربیتراژ کردن اطلاعات خصوصی به سود هستند. برای مثال؛ یک آربیتراژگر تصاحب، ممکن است از اطلاعات مربوط به خرید قریب الوقوع، برای خرید سهام یک شرکت و سود حاصل از افزایش قیمت بعدی استفاده کند. در واقع می‌توان کسب سود از اطلاعات پنهان بازار را در صورت اطمینان کامل از صحت این اطلاعات و عدم امکان رد آن، از جمله سود‌های آربیتراژی دانست.

فرصت آربیتراژی به دلیل مکانیزم عرضه و تقاضای بازار، به واسطه فروش در بازاری که قیمت بالاتری دارد موجب کاهش قیمت دارایی می‌شود و قیمت این دارایی را در بازاری که قیمت کمتری دارد به دلیل خرید دارایی از آن بازار افزایش می‌دهد تا جایی که قیمت دارایی در دو بازار یکسان شود.

فرصت‌های آربیتراژی در بورس تهران

بورس تهران که از جمله بازار‌های سرمایه ناکارآمد جهان به شمار می‌رود، سود‌های آربیتراژی فرآوانی دارد. سود‌هایی که معمولا از وجود اطلاعات پنهانی نشأت می‌گیرد و به جای استفاده درست از فرصت آربیتراژی که موجب تعادل بازار می‌شود؛ تنها فرصت سوء استفاده از اطلاعات پنهانی برای کسب سود بدون ریسک است.

سود بدون ریسکی که به دلیل انحصار در دست افرادی خاص، باعث از بین رفتن انگیزه سرمایه‌گذاری در یک بازار مالی غیرمنصفانه شده است.