به گزارش «دنیای بورس» به نقل از ایرنا، بیانیه نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد که همزمان با انقضای محدودیت تسلیحاتی و مسافرتی ایران وفق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت صادر شد، به شرح زیر است:
«۲۷ مهرماه ۱۳۹۹ پنجمین سالگرد «روز تصویب» برجام است.
از این روز، وفق قطعنامه‌ی ۲۲۳۱ شورای امنیت ملل متحد، دولتها دیگر ملزم به اخذ مجوز موردی از شورای امنیت برای انجام مراودات مندرج در بندهای ۵ و ۶(ب) قطعنامه ۲۲۳۱ از جمله عرضه، فروش و انتقال تسلیحات و تجهیزات مربوطه به و از ایران نیستند. مضافا، محدودیت های مسافرتی برای افراد مندرج در فهرست ۲۲۳۱ لغو می گردد.
باید تاکید نمود جمهوری اسلامی ایران همواره تمامی تحریم‌ها و محدودیت های اعمالی علیه مردم ایران را بی اساس، ناعادلانه و غیرقانونی دانسته است.
در چند ماه گذشته، ایالات متحده در نقض قطعنامه ۲۲۳۱ برای تحمیل تحریم تسلیحاتی جدید بر ایران تلاش کرده بود که راه به جایی نبرد چرا که شورای امنیت این اقدام خلاف قانون آمریکا را رد کرد. تلاش غیرقانونی آمریکا برای بازگرداندن قطعنامه های ملغی شده‌ی شورای امنیت علیه ایران هم شکست خورد. زمانی که ۱۳ عضو و سه رئیس پیاپی شورای امنیت ادعای آمریکا مبنی بر صلاحیت توسل به بند ۱۱ قطعنامه ۲۲۳۱ را رد کردند و صلاحیت ادعایی مزبور را باطل و بی اثر دانستند.
جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک عضو مسئول جامعه ی بین‌المللی با دیگر کشورها تجارت مشروع – درچارچوب حقوق بین‌الملل و براساس منافع ملی اش - از جمله در حوزه تجارت اسلحه صورت می دهد.»
به موجب پیوست ب قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد بر اساس توافق بین‌المللی برجام که میان جمهوری اسلامی ایران و اتحادیه اروپا، روسیه، چین، انگلیس، فرانسه و آلمان جاری است، محدودیت خرید و فروش تسلیحات متعارف به و از ایران در ساعت ۸ شب به وقت نیویورک ۲۶ مهرماه پایان می‌یابد و جمهوری اسلامی مجاز خواهد بود به طور آزادانه به انجام این معاملات مبادرت ورزد.
همچنین فهرستی از ایرانیانی که دارای محدودیت مسافرتی بودند هم به موجب این قطعنامه از محدودیت خارج می‌شوند.
دولت ترامپ با خروج غیرقانونی و یکجانبه خود از برجام، تروریسم اقتصادی خود را متوجه مردم ایران ساخت و برای جلوگیری از برخورداری از منافع این توافق، کوشید حتی محدودیت تسلیحاتی مندرج در این توافق را تمدید کند.
از این رو، از چند ماه پیش، پیش نویس قطعنامه‌هایی را به اعضای شورای امنیت ارائه کرد که هیچ یک نتوانست از سد چندجانبه‌گرایی عبور کند و آمریکا بیش از پیش در سطح بین‌المللی منزوی شد.
۱۳ عضو شورای امنیت سازمان ملل متحد به صراحت اعلام کردند آمریکا دیگر عضوی از برجام نیست و نمی‌تواند از سازوکارهای مندرج در این قطعنامه استفاده کند. به این ترتیب تکاپوی دولت ترامپ به ویژه وزیر خارجه ضد ایرانی وی ره به جایی نبرد.
اگرچه پیش از این هم به موجب قطعنامه ۲۲۳۱ ایران تحریم تسلیحاتی نداشت و می‌توانست هرگونه تسلیحات متعارف را با درخواست مجوز از شورای امنیت، خرید کند اما با اتمام این محدودیت، از ۲۷ مهرماه به طور رسمی می‌تواند وارد این عرصه شود به گونه‌ای که علیرضا میریوسفی رایزن مطبوعاتی نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد در پاسخ به نشریه «نیوزویک» گفت: با پایان محدودیت تسلیحاتی سازمان ملل، ایران گزینه‌هایی در این زمینه در اختیار دارد که از یکشنبه آغاز خواهد شد.
وی افزود: ایران دوستان و شرکای تجاری زیادی دارد و همچنین از یک صنعت تسلیحاتی قدرتمند در داخل کشور بهره می‌برد که می‌تواند نیازهای دفاعی کشور را در برابر هرگونه تهاجم خارجی برطرف سازد.
بیانیه وزارت خارجه به دنبال پایان تحریمهای تسلیحاتی ایران
وزارت امور خارجه در ساعات پایانی منتهی به خاتمه تحریمهای تسلیحاتی جمهوری اسلامی ایران بیانیه صادر کرد.
متن کامل بیانیه به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
امروز، یک روز بسیار مهم برای جامعه جهانی است، که برخلاف تلاشهای رژیم ایالات متحده، از قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت ملل متحد و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) صیانت کرده است. از امروز، همه محدودیت‌های انتقالِ اقلام تسلیحاتی به و از جمهوری اسلامی ایران و همچنین اقدامات و خدمات مالی مرتبط با آن[۱] و تمامی ممنوعیت‌های ورود یا عبور از قلمرو دولت‌های عضو ملل متحد که پیش از این علیه برخی از شهروندان و مسئولین نظامی ایران تحمیل شده بودند،[۲] به صورت خودکار خاتمه یافت.[۳] بر اساس یکی از نوآوری‌های برجام، اختتام قطعی و بدون قید و شرط محدودیت‌های تسلیحاتی و ممنوعیت‌های مسافرتی مستلزم هیچگونه تصویب قطعنامه‌ی جدیدی نیست و هیچ نیازی به صدور بیانیه و یا هیچ اقدام دیگری از سوی شورای امنیت ملل متحد ندارد.
لغو محدودیت‌های تسلیحاتی و ممنوعیت مسافرتی بگونه‌ای طراحی شده است که خودکار بوده و به هیچ اقدام دیگری نیاز ندارد. این مهم پس از مذاکرات نفس‌گیر و با پیش‌بینی دقیق از امکان نقض تعهد از سوی یک یا چند طرف دیگر برجام به دست آمد. همین روش برای پایان محدودیت‌های موشکی در سال ۱۴۰۲ (۲۰۲۳) و نیز پایان کامل پرونده هسته‌ای در شورای امنیت در سال ۱۴۰۴ (۲۰۲۵) هم پیش‌بینی شده است.
بنابراین، از امروز، جمهوری اسلامی ایران می‌تواند هرگونه سلاح و تجهیزات لازم را، از هر منبعی، بدون محدودیت قانونی و صرفاً براساس نیازهای دفاعی خود تهیه کند و همچنین می‌تواند بر مبنای سیاست‌های خود تسلیحات دفاعی صادر کند. در اینجا باید این نکته مورد تاکید واقع شود که سنگ بنای سیاست خارجی ایران رد سلطه و فشار در هر شکل آن است. از این رو، تحمیل هرگونه محدودیت در هر زمینه‌ای – از جمله مالی، اقتصادی، انرژی و تسلیحاتی – هیچگاه از جانب ایران به رسمیت شناخته نشده است.
در عین حال، دکترین دفاعی ایران بر پایداری عظیم مردم و توانمندی‌های بومی استوار است. از زمان دفاع مقدس و جنگ تحمیلی هشت ساله رژیم صدام علیه ایران—که طی آن مردم دلاور ایران قربانی تسلیحات پیشرفته و آتش‌افروز غربی شد—تاکنون جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر قابلیت‌ها و ظرفیت‌های بومی، نیازهای دفاعی خود را تأمین کرده است. این دکترین همچنان محور اصلی و اساسی کلیه اقدامات جمهوری اسلامی ایران در حفظ قدرت دفاعی بوده و خواهد بود. تسلیحات غیرمتعارف و کشتارجمعی و واردات بی‌رویه سلاح‌های متعارف در دکترین دفاعی جمهوری اسلامی ایران جایگاهی ندارد. توان بازدارندگی کشور مبتنی بر دانش و توانمندی بومی و برخاسته از قدرت و مقاومت مردم ایران است. در تاریخ معاصر، ایران به رغم اختلاف و برتری در قدرت، هیچگاه آغازگر جنگ نبوده است.
ولی متاسفانه معاملات سودآور تسلیحاتی- عمدتا میان کشورهای غربی و برخی کشورهای منطقه- به طرز قابل توجهی به ارتکاب جنایات جنگی در منطقه—همانند تجاوز علیه مردم بی‌دفاع یمن—کمک نموده و به آن دامن زده است.
علیرغم تلاشهای ناموفق ایالات متحده برای جلوگیری و از بین بردن منافع ایران از قطعنامه ۲۲۳۱، دولت‌های عضو ملل متحد موظفند قوانین و مقررات خود را با این قطعنامه که «از دولت‌های عضو دعوت می‌کند که نسبت به این تغییرات توجه مقتضی داشته باشند» سازگار کنند. جمهوری اسلامی ایران توجه همه دولت‌های عضو را به مفاد روشن قطعنامه ۲۲۳۱ و جدول زمانی مربوطه جلب می‌نماید.
ایالات متحده، که نیرنگ‌های غیرقانونی و بدخواهانه آن در تلاش برای نقض هر چه بیشتر قطعنامه شورای امنیت، در طول سه ماه گذشته چندین بار توسط شورای امنیت به طور قاطع رد شده است، باید رویه مخرب خود را در قبال قطعنامه ۲۲۳۱ رها کرده؛ به پایبندی کامل به تعهدات خود بر اساس منشور ملل متحد بازگردد؛ اقدامات مغایر با حقوق بین‌الملل و نادیده گرفتن نظم بین‌المللی را متوقف نماید؛ و از دامن زدن به بی ثباتی در منطقه غرب آسیا اجتناب ورزد. بدیهی است هرگونه اقدامی در تعارض با مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ و خصوصا بند ۱ قطعنامه و چارچوب‌های زمانی مندرج در آن، در شمار نقض ماهوی قطعنامه و اهداف برجام محسوب گردیده و جمهوری اسلامی ایران متقابلا حق انجام اقدامات لازم برای تامین منافع ملی خود را محفوظ می‌دارد.
[۱] مطابق بند پنجم و شق دوم بند ششم ضمیمه ب قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت ملل متحد
[۲] مطابق شق پنجم بند ششم ضمیمه ب قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت ملل متحد
[۳] تحریمهای شورای امنیت ملل متحد بر جنبه‌های مختلف همکاری‌های دفاعی ایران -هرچند که نامشروع و بی‌پایه بودند - از قطعنامه ۱۷۴۷ در سال ۲۰۰۶ (۱۳۸۶) آغاز گردیده بود و به تدریج تا تصویب قطعنامه ۱۹۲۹ (۱۳۹۱) دامنه آن گسترش یافت. لازم به ذکر است که در قطعنامه‌های (۱۳۸۵) ۱۷۳۷، (۱۳۸۶) ۱۷۴۷ و (۱۳۹۱) ۱۹۲۹ ممنوعیت بی‌دلیل سفر تعداد قابل توجهی از شهروندان و مقامات نظامی ایران به کشورهای عضو ملل متحد تعبیه گردید. متعاقب انعقاد برجام و تصویب قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت ملل متحد در سال ۲۰۱۵ (۱۳۹۴)، مفاد قطعنامه‌های قبلی شورای امنیت—۱۶۹۶، ۱۷۳۷، ۱۷۴۷، ۱۸۰۳، ۱۸۳۵، ۱۹۲۹ و ۲۲۲۴ همگی خاتمه یافتند. به موازات، شورای امنیت، صادرات و واردات اقلام تسلیحاتی مشخص شده را برای مدت ۵ سال مشمول نظام مجوزخواهی موردی کرد و همزمان ممنوعیت سفر را برای تعداد محدودی از شهروندان و مقامات نظامی کشور ادامه داد. امروز، ۲۷ مهر ۱۳۹۹ (برابر با ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰) تمامی این محدودیت‌ها خاتمه یافتند.
ایران و روسیه: از امروز همکاری‌های نظامی را از سر می‌گیریم
دنیای‌اقتصاد هم در مطلبی نوشت: تنها یک روز تا پایان تمدید تحریم تسلیحاتی ایران زمان باقی مانده است و با وجود تلاش‌ها و لابی‌های بسیار آمریکا با هدف تمدید این تحریم‌ها از ساعت ۳:۳۰ بامداد یکشنبه ۲۷ مهرماه محدودیت‌های تسلیحاتی ایران به‌صورت خودکار پایان می‌یابد. مسکو اعلام کرد که بعد از این تاریخ همکاری‌های نظامی با ایران را ادامه خواهد داد.
در شرایطی که بامداد یکشنبه ۲۷مهر تحریم تسلیحاتی ایران پایان می‌یابد، سخنگوی نمایندگی ایران در سازمان ملل در مصاحبه‌ای گفت که با پایان تحریم تسلیحاتی سازمان ملل، ایران آماده آغاز خرید و فروش تسلیحات با بسیاری از دوستان خود است.
پیش‌تر حسن روحانی، رئیس‌جمهور نیز اعلام کرد از یکشنبه می‌توانیم اسلحه‌مان را به هر که خواستیم بفروشیم و از هر که خواستیم اسلحه بخریم. همزمان روز پنج‌شنبه گذشته ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت‌خارجه روسیه تاکید کرد که مسکو بعد از منقضی شدن محدودیت‌های تسلیحاتی علیه ایران از روزهای آینده، همکاری‌های نظامی با ایران را ادامه خواهد داد.
با وجود تشدید تلاشهای چند ماه اخیر آمریکا برای تمدید محدودیت‌های تسلیحاتی ایران مندرج در قطعنامه ۲۲۳۱ و توسل به راهکارهای مختلف از قطعنامه پیشنهادی در شورای امنیت سازمان ملل گرفته تا لابی و اعمال فشار بر برخی کشورها برای همراهی با آن به منظور جلوگیری از لغو این محدودیت‌ها، ولی این محدودیت‌ها بالاخره ۱۸ اکتبر (۲۷ مهر ماه/ یکشنبه) ساعت ۳:۳۰ بامداد و در پنجمین سالگرد برجام به‌صورت خودکار برداشته می‌شود.
به گزارش خبرگزاری فارس، در این رابطه علیرضا میریوسفی، سخنگوی هیات ایران در سازمان ملل به نشریه «نیوزویک» گفت که با پایان تحریم تسلیحاتی، جمهوری اسلامی به‌دنبال خرید و فروش سلاح با تعدادی از شرکای بین‌المللی خود است. با توجه به بی‌توجهی به درخواست آمریکا در سازمان ملل برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران، نماینده کشورمان در سازمان‌های بین‌المللی گفت که عدم حمایت از ابتکار آمریکا بیانگر موضع این کشور در مقابل جامعه بین‌المللی است.
میریوسفی گفت: «این کاملا آشکار است که سازمان ملل و اکثریت قاطع کشورهای عضو، سیاست موسوم به فشار حداکثری آمریکا بر ایران را رد کرده‌اند و تلاش این کشور برای نقض بیشتر برنامه جامع اقدام مشترک و قعطنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل به انزوای این کشور منجر شده است.»
گزینه‌های ایران برای معامله تسلیحاتی
میریوسفی در پاسخ به این سوال نیوزویک که آیا ایران هیچ کشور به‌خصوصی را برای معامله تسلیحاتی در ذهن دارد، پاسخ داد ایران گزینه‌هایی در این زمینه در اختیار دارد که از روز یکشنبه آغاز خواهد شد. سخنگوی هیات ایران در سازمان ملل ادامه داد: «ایران دوستان و شرکای تجاری زیادی داشته و صنعت تسلیحاتی داخلی قدرتمندی برای تامین نیازمندی‌های دفاعی خود در برابر تهاجم‌های خارجی دارد.»پ
این دیپلمات ایرانی اضافه کرد: «براساس جدول زمانی که در قطعنامه ۲۲۳۱ آمده، ایران روز ۱۸ اکتبر (۲۷ مهر) از محدودیت‌های تسلیحاتی رها خواهد شد و به‌صورت طبیعی از آن تاریخ ما براساس منافع ملی خود با دیگر کشورها در این زمینه تجارت خواهیم کرد.»
برنامه همکاری نظامی با روسیه
همچنین در این خصوص کاظم جلالی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در مسکو با بیان اینکه برنامه‌ای درخصوص همکاری‌های نظامی ایران و روسیه تهیه کرده‌ایم که با گذشت زمان اجرا خواهد شد، گفت: «از بعد از ۲۷ مهر ماه اگر نیازی به خرید برخی تسلیحات داشته باشیم، هیچ محدودیتی برای ما وجود نخواهد داشت.»
به گزارش خبرگزاری فارس، کاظم جلالی در گفت‌وگو با خبرگزاری اینترفاکس روسیه در رابطه با پایان تحریم تسلیحاتی ایران و دست رد جامعه جهانی به درخواست آمریکا برای تمدید این تحریم‌ها گفت: «جامعه جهانی توانست در این مساله با آمریکایی‌ها مقابله کند و روسیه و چین تلاشهای زیادی از خود نشان دادند.
طی دهه‌های گذشته و از زمان جنگ تحمیلی از جانب صدام حسین، در آن زمان بسیاری از کشورها از او حمایت می‌کردند و ما در دریافت تسلیحات و تجهیزات جنگی محرومیت‌های زیادی را تحمل کردیم. آن زمان برای ما روشن شد که لازم است خودمان در این صنعت سرمایه‌گذاری کنیم و در زمینه دفاعی آماده باشیم. به همین دلیل توانایی خودمان در زمینه تولید تسلیحات نظامی و تجهیزات جنگی در داخل کشور را افزایش دادیم و اکنون کاملا در بسیاری از صنایع خودکفا هستیم.»
جلالی با اشاره به اینکه ایران به‌طور قطع با کشورهای علاقه‌مند در حوزه همکاری‌های فنی- نظامی و در مساله خرید تجهیزات لازم برای کشورمان، همکاری خواهد کرد، افزود: «برای ما محدودیتی وجود نخواهد داشت و ما با تدبیر از این مساله استفاده خواهیم کرد.»
سفیر ایران در مسکو درباره اینکه آیا درحال‌حاضر برنامه مشخصی در حوزه همکاری‌های فنی و نظامی بین مسکو و تهران وجود دارد؟ اظهار کرد: «ما روابط خیلی خوبی با مسکو داریم و روسیه کمک زیادی به ما کرد و با قطعنامه آمریکایی‌ها مقابله کرد و به آن رای منفی داد و ما رایزنی‌های بسیار نزدیکی را برای این مساله انجام می‌دهیم. درخصوص همکاری‌های نظامی باید بگویم که البته ما برنامه‌ای در این رابطه تهیه کرده‌ایم و ان‌شاءالله این برنامه‌ها با گذشت زمان اجرا خواهند شد.»
وی در پاسخ به این پرسش که تا چه اندازه وضعیت مالی در ایران در شرایط تحریمهای بی‌سابقه به تهران اجازه خرید تسلیحات را می‌دهد؟ عنوان کرد: «در بسیاری از حوزه‌های تامین تجهیزات نظامی توانسته‌ایم به سطح بالایی دست یابیم. علاوه بر آن پتانسیل صادرات تجهیزات نظامی خودمان را نیز داریم. با احتساب رفع محدودیت‌ها ما خواهیم توانست تسلیحات خود را صادر کنیم، می‌توانیم آنها را بفروشیم و سود خود را از آن کسب کنیم. اگر نیازی به خرید برخی تسلیحات داشته باشیم، هیچ محدودیتی برای ما وجود نخواهد داشت و ما آماده خواهیم بود که در این حوزه کار کنیم.»
ایران هنوز رسما هیچگونه توافق تسلیحاتی را با کشوری اعلام نکرده اما مقامات بارها درباره چشم‌انداز چنین تجارتی با روسیه و چین اظهارنظر کرده‌اند. همچنین سفارت جمهوری اسلامی ایران در اسلام‌آباد در بیانیه‌ای اعلام کرد: «با سپری شدن بازه زمانی پنج‌ساله و خاتمه یافتن محدودیت‌های مندرج در قطعنامه ۲۲۳۱، هیچگونه مانع مشروع و قانونی در همکاری‌های نظامی و تعاملات مالی مرتبط با آن بین ایران و پاکستان وجود ندارد.»
آمادگی مسکو
در همین رابطه سخنگوی دستگاه دیپلماسی روسیه در نشست خبری روزانه بر همکاری نظامی کشورش با ایران بعد از انقضای محدودیت‌های تسلیحاتی علیه ایران تاکید کرد. به گزارش خبرگزاری فارس، به نقل از خبرگزاری ایتارتاس، ماریا زاخارووا که در کنفرانس خبری روزانه صحبت می‌کرد تصریح کرد: محدودیت‌های تسلیحاتی اعمال‌شده علیه ایران ارتباطی با حل‌وفصل مسائل مربوط به برنامه هسته‌ای ایران ندارد. سخنگوی دستگاه دیپلماسی روسیه گفت: «همان‌طور که می‌دانید قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۵ ممنوعیت تسلیحاتی علیه ایران وضع نکرد.» زاخارووا تاکید کرد: «همه طرف‌ها از ابتدا می‌دانستند که این محدودیت‌ها هیچ ارتباطی با مسائل مربوط به برنامه هسته‌ای ایران نداشتند.» سخنگوی وزارت‌خارجه روسیه تصریح کرد ایران یکی از شرکای قابل اتکای روسیه در بسیاری از زمینه‌های همکاری است.
او گفت: «ما اطمینان داریم که تمامی احتمال‌های ناشی از انقضای مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که مربوط به همکاری‌های
فنی-نظامی با ایران هستند به‌صورت مقتضی در نظر گرفته شده و در راستای نفع دوجانبه و منافع مردم هر دو کشور مورد استفاده قرار خواهند گرفت.» سخنگوی وزارت‌خارجه روسیه همچنین با اشاره به حمایت «سرگئی لاوروف»، وزیر امور خارجه روسیه از رفع محدویت‌های تسلیحاتی علیه ایران تصریح کرد: مسکو بر اجرای کامل قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت و توافق هسته‌ای برجام تاکید دارد.