به گزارش «دنیای بورس»، روزنامه ایران با انتشار گزارشی ضمن دفاع از عملکرد دولت روحانی به بررسی میزان درآمد نفتی سالانه در دوره ریاست جمهوری احمدی‌نژاد و روحانی بر اساس گزارش اوپک پرداخته است.
بر اساس این گزارش، پیش از تصویب تحریم‌های جدید و فراگیر 1+5 علیه ایران در سال 2011 به مدد افزایش قیمت جهانی نفت که به بالای 100 دلار برای هر بشکه رسید بالاترین درآمدهای نفتی تاریخ ایران درسال 90 در دولت احمدی‌نژاد به ثبت رسید. در این سال درآمد نفتی طبق اعلام بانک مرکزی بالغ بر 118 میلیارد دلار شد که به همین دلیل لقب "درآمد افسانه‌ای "به آن اختصاص یافت.
اما هنوز حتی برخی از اصولگرایان نیز به دولت احمدی‌نژاد این انتقاد را دارند که این درآمد و سرمایه هنگفت تنها به واردات بی‌رویه کالا دامن زد و هیچ گاه در اختیار تقویت بنیان‌های اقتصادی ایران قرار نگرفت تا کورسویی برای کاهش وابستگی اقتصاد به نفت شود.
تشدید تحریم‌ها و فراگیرشدن آنها توسط همه کشورها در دو سال آخر دولت احمدی‌نژاد یعنی از سال 90 به بعد باعث شد تا همان‌طور که در جدول مشخص است، میزان فروش نفت ایران که از سال 85 به طور متوسط حدوداً روزی دو میلیون و 2۰۰ هزار بشکه بود کاهش 50 درصدی یافته و به حدود یک میلیون و 100 هزار بشکه برسد.
در واقع دولت وقت با دورزدن این تحریم‌ها که برای اولین بار بود به این فراگیری علیه ایران به اجرا درمی آمد توانست فروش روزانه 50 درصد نفت را در دو سال آخر مسئولیت داشته باشد. آثار آن تحریم‌ها تا زمانی که برجام در سال 94 به تصویب برسد بخوبی در میزان فروش نفت مشهود است و درآمد ایران از 118 میلیارد دلار به 27 میلیارد دلار در سال 94 93 رسید.
اما تصویب برجام باعث ایجاد گشایش‌های تازه‌ای در اقتصاد ایران شد و دولت روحانی توانست تا سال 2018 یعنی اردیبهشت 97 میزان فروش نفت ایران را به قبل از اجرای تحریم‌ها در دوره احمدی‌نژاد برساند.
ایران مجددا موفق شد روزانه حدود 2میلیون و 400 هزار بشکه نفت صادر کند با این تفاوت که قیمت نفت روند بشدت کاهشی یافته بود اما با گشایش‌های ایجاد شده پس از برجام چون از زمستان سال 94 تولید و صادرات نفت ایران افزایش یافت لذا همین امر سبب شد که تکانه منفی کاهش قیمت نفت آثار به مراتب کمتری در اقتصاد در مقایسه با بسیاری از کشورهای نفتی داشته باشد.
18 اردیبهشت ترامپ از برجام خارج شد و حافظه تاریخی هیچ کسی فراموش نکرده که بازگشت دوباره تحریم‌ها چه تأثیری بر اقتصاد ایران گذاشت. این تحریم‌ها اگرچه همان تحریم‌های دوره احمدی‌نژاد بود اما دولت ترامپ گروه متخصصی را مسئول کرد تا حفره‌ها و راه‌های دورزدن تحریم‌های دوره اوباما را شناسایی کرده و با مسدودکردن آنها کوچکترین شانس فروش غیررسمی نفت را از ایران بگیرد.
نتیجه آنکه پیش‌بینی اوپک برای فروش 60 میلیارد دلاری نفت ایران در سال 2018 نه تنها محقق نشد بلکه کاهش 70 درصدی یافت و اکنون در خوشبینانه‌ترین حالت به فروش حدود 500 هزار بشکه در روز رسیده و طبق اعلام اسحاق جهانگیری کل درآمد نفتی در سال ۹۸ به‌دلیل شدت تحریم‌ها حدود ۸ میلیارد دلار بوده است.
جدول شماره 2 بیانگر میزان وابستگی درآمد کشور به درآمدهای نفتی در بودجه سالانه است.اعداد و ارقام این جدول مؤید آن است که دولت های یازدهم و دوازدهم طبق اسناد بالادستی و خواست کشور برای تحقق اقتصاد بدون نفت حتی در زمان اجرای برجام نیز خواهان کاهش میزان وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی بوده است. به همین دلیل با وجود بازگشت کامل تحریم‌ها، همچنان شاهد روند کاهشی میزان وابستگی بودجه به فروش نفت هستیم.
کمترین درآمد نفتی مربوط به سال 77 است اما آنچه چهار سال اخیر را نسبت به آن متفاوت می‌کند شوک کاهشی درآمدهای نفتی در این دوره نسبت به مدت مشابه قبل است.
اشاره به این نکته ضروری است که درآمد حاصل از فروش نفت در سال گذشته کمترین درآمد نفتی در 13 سال اخیر بوده است. در عین حال بر اساس گزارش اوپک تولید ناخالص داخلی ایران در میان 14 کشور عضو طی سال 2018 پس از کشورهای اکوادور و نیجریه کمترین سهم را از درآمدهای نفتی داشته و این نشان‌دهنده کاهش وابستگی اقتصاد ایران به درآمدهای نفتی طی سال‌های گذشته است.
این مسیر قطعا سختی‌هایی دارد و اداره کشور تحریم‌شده‌ای که همیشه فروش نفت مهم‌ترین منبع تأمین ارز و بودجه جاری بوده در این وضعیت کار آسانی نیست.بنابراین با توجه به پیشینه سایر نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری 92 و 96 آنان بعید بود بتوانند کاری از پیش برند آن هم در شرایطی که بلایای طبیعی و بحران‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی متعددی در سال‌های اخیر دامنگیر کشور شده است.
اگرچه به صفر رساندن سطح صادرات نفت ایران از سوی امریکا عملی نیست اما به دلیل صادرات غیررسمی، درآمدهای حاصل از فروش نفت به میزان قابل توجهی کاهش یافته و این واقعیتی است که هیچ فرد منصفی نمی‌تواند آن را کتمان کند.
