دنیای بورس: شاخص کل بورس تهران در معاملات امروز بیش از 13 هزار واحد دیگر صعود کرد تا فاصله آن از سقف تاریخی به حدود 10 کانال برسد. از سوی دیگر ارزش معاملات خرد بورس تهران امروز رکوردی جدید را به ثبت رساند و به 5707 میلیارد تومان رسید تا به نوعی گواه آن باشد که تعطیلات نوروزی برای سهامداران به پایان رسیده است.
تغییر مالکیت‌های سهام در بورس 524 میلیارد تومان به سمت بازیگران خرد رقم خورد و در این بین گروه‌های مواد غذایی، کانه‌های فلزی، انبوه‌سازی و بانک‌ها بیش‌ترین تغییرات مالکیتی را تجربه کردند. نکته جالبی که در این روزها به صورت یک پارادوکس در بازار سهام مشاهده می‌شود تخصیص یا عدم رسیدن سهام به صف‌نشینان است.
پارادوکس صف‌نشینی در بورس
فرض کنید برای نمادی نزدیک به 30 میلیون صف خرید در سمت تقاضا نشسته است و شما نیز به این جبهه می‌پیوندید و این در حالی است که متوسط روزانه حجم معاملات این سهم در حدود یک تا یک و نیم میلیون سهم بوده است. در صورتی که قرار بر ماندگاری صف باشد و قیمت سهم به صعود خود ادامه دهد احتمالا به شما سهامی تعلق نخواهد گرفت و در صورتی که شما موفق به خرید سهم شوید این مساله می‌تواند نشانه‌ای از تغییر روند قیمت سهم باشد.
مسلم آن است که ساختار ناکارآمد دامنه نوسان و سایر محدودیت‌های دست‌وپاگیر (بر خلاف اهداف عنوان‌شده) اثری جز تشدید هیجانات در بازار سهام نداشته‌اند و در این بین راه‌حل‌های سازمان بورس نیز در نوع خود جالب‌توجه است: محدودتر کردن محدودیت‌های فعلی.
بی‌شک بازار سهام در مقطع فعلی از بسیاری از مبانی ارزندگی و اساس‌های بنیادی فاصله گرفته است. با این حال راه‌حل بازگرداندن آن به ریل منطق از مسیری می‌گذرد که جدا از درایت به شهامت نیاز دارد. در محیطی که تمام کارنامه‌های مدیریتی به دخالت‌های نابه‌جا محدود است حذف چنین سلطه‌هایی می‌تواند برای بسیاری از صاحبان امور نگران‌کننده باشد؛ حتی اگر راه‌حل امور در گذر از این محدودیت‌ها باشد.
سهم مطمئنی در بازار هست؟
شاید جواب این سوال را باید با قاطعیت داد: خیر! بسیاری از سهامی که اصطلاحا از آن‌ها با عنوان «سهام بنیادی» یاد می‌شود از سمت مولفه‌های سودآوری با خطرات قابل‌توجهی مواجهند. اقتصاد جهانی عملا در محدوده رکود سیر می‌کند و سیاستمداران تنها در تلاش‌اند تا بروز این وضعیت در آمار را به تاخیر بیندازند. تقاضای ارز در بازار داخلی نیز به دلایلی (از همه مهم‌تر شیوع بیماری کووید-19) تضعیف شده است و نمی‌توان به قطع انتظار داشت که رشد نرخ ارز ریزش قیمت‌های جهانی را جبران کند.
در سهام غیر بنیادی و به خصوص غیرکالایی‌ها نیز وضعیت پیچیده‌تر است. چرا که عاملی که بتواند آینده قیمت سهم را مشخص کند برای بازیگران خرد مشخص نیست. این که بازیگران عمده چه سیاستی در قبال عرضه سهام در پیش می‌گیرند، اخبار پشت‌پرده سهام کدامند و چه گروه‌هایی تلاش برای رشد قیمت سهم دارند اطلاعاتی هستند که از کنترل اکثریت بازیگران خرد خارج‌اند. بنابراین می‌توان گفت سهام مطمئنی در بازار وجود ندارد. به این معنا که دیگر نمی‌توان سهمی را خریداری کرد و برای آن اهداف چندین ماهه تعریف کرد.
در مقطع فعلی، نتیجه‌گیری در بازار سهام و کسب سود به رصد روزانه بازار باز می‌گردد. شاید این خبر خوبی برای کسانی که دل در گرو واقعیت‌های اقتصادی دارند نباشد. کما این که رشدهای بازار سهام را به سختی می‌توان به بهبود وضعیت ربط داد. با این حال بورس تهران در جایگاهی قرار گرفته که برای تعیین استراتژی نیاز به رصد لحظه به لحظه متغیرها و مرور اخبار اثرگذار دارد.
در رابطه با وضعیت معاملات فردا باید چندین مورد را مد نظر داشت (این موارد در دیده‌بان بورس فردا به صورت مبسوط‌تری به بحث گذاشته می‌شود). نکته نخست آن است که تشدید عرضه‌ها در نیمه دوم معاملات امروز، احتمالا دادوستدهای روز آینده را با احتیاط بیشتری همراه خواهد کرد. به خصوص در معاملات ابتدایی فردا احتیاط شرط اول معامله‌گران خواهد بود و روند پیشروی بازار در نیمه نخست مشخص خواهد کرد که معاملات هفته آینده سهام را در چه جبهه‌ای باید انتظار کشید. بنابراین اکیدا به معامله‌گران توصیه می‌شود بدون بررسی وضعیت کلی بازار و دنبال‌کردن روندها اقدام‌های هیجانی را در دستور کار قرار ندهند.
نکته دوم بازگشایی بازار جهانی در این هفته است. گرچه بعید به نظر می‌رسد آغاز معاملات بازار جهانی در این هفته با تغییر گسترده‌ای در قیمت کامودیتی‌ها همراه باشد با این وجود ریزش بیشتر قیمت‌ها می‌تواند گروه‌های مرتبط و حتی فضای عمومی بازار را متاثر سازد.
در نهایت باید در نظر داشت بعد از معاملات فردا بار دیگر وقفه‌ای 4 روزه را در دادوستدها شاهد هستیم و این مساله خود می‌تواند محافظه‌کاری در بازار را تقویت کند.