دنیای اقتصاد: صنعت آلومینیوم را می‌توان از جمله صنایع پیشتاز در دنیا دانست؛ صنعتی که در سال‌های اخیر مورد توجه متولیان و سیاست گذاران اقتصادی قرار گرفته و جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است.
اهمیت این صنعت استراتژیک در حالی است که به گفته فعالان این بخش در حال حاضر صنعت آلومینیوم در کشور ما با چالش‌های بسیاری از جمله کمبود مواد اولیه دست به گریبان است و این امر موجب شد تا چشم‌انداز پیش‌بینی شده برای این صنعت که رسیدن به تولید 1.5 میلیون تن تا سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ را با اما و اگر روبه رو کند.
فعالان اقتصادی در میزگرد تخصصی «مروری بر صنعت آلومینیوم» که در روز دوم دومین همایش و نمایشگاه چشم‌انداز صنایع غیرآهنی ایران و فناوری‌‌های وابسته به ابتکار گروه رسانه‌ای «دنیای اقتصاد» و همکاری شرکت ملی صنایع مس ایران برگزار شد، به بررسی چالش‌های این صنعت پرداختند و راهکارهای عبور از چالش‌های این بخش را ارزیابی کردند؛ هرچند در این نشست متولیان دولتی برای شنیدن مشکلات فعالان این بخش در این میزگرد حضور نیافته بودند، اما خود تولیدکنندگان این بخش، به طرح شرایط موجود در این صنعت پرداختند.
در این نشست هوشنگ گودرزی رئیس سندیکای صنایع آلومینیوم ایران با مروری به وضعیت این صنعت عنوان کرد: تولید آلومینیوم در دنیا در حال حاضر به ۶۴ میلیون تن رسیده که از مجموعه تمام فلزات غیرآهنی دیگر بیشتر است و میزان تولید آلومینیوم در ایران در حال حاضر ۴۰۰ هزار تن است، این رقم باید به ۴۶۵ هزار تن در سال برسد که با توجه به شرایط کنونی پیش‌بینی می‌شود این رقم محقق نخواهد شد.
رئیس سندیکای صنایع آلومینیوم ایران در ادامه درخصوص وضعیت تولید آلومینیوم در منطقه افزود: ایران در دهه چهل اولین تولیدکننده آلومینیوم بوده و به تدریج در ۴۰ سال اخیر از سایر کشورهای تولیدکننده خاورمیانه جامانده‌ایم و در برابر بیش از ۵ میلیون و ۲۰۰ هزار تن تولید کشورهای حاشیه خلیج فارس قرار داریم.
مقرون به صرفه بودن تولید آلومینیوم یکی دیگر از موارد مطرح شده از سوی گودرزی است. به گفته رئیس سندیکای صنایع آلومینیوم ایران، بسیاری از کشورها در حال حاضر با وجود اینکه هیچ ماده اولیه‌ای ندارند با وارد کردن مواد اولیه از سایر کشور به تولید آلومینیوم می‌پردازند، اگر تولید برای این کشورها مقرون به صرفه و جذاب است چرا برای کشور ما این پتانسیل وجود نداشته باشد.
رئیس سندیکای صنایع آلومینیوم ایران در ادامه به طرح این پرسش پرداخت که چرا ایران در بین پنج کشور منطقه در جایگاه پنجم قرار دارد و نقش دولتی‌ها در این عقب ماندگی‌ها چیست؟ جوابی که وی در پاسخ به آن به اظهارات معاون معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت استناد کرد که پیش از این عنوان کرده بود «از بغل‌دستی‌های خود که پیش از این تولید آلومینا را متوقف کرده‌اند بپرسید». به گفته گودرزی، ما در مجموع یک تامین‌کننده در کشور بیشتر نداریم که آن هم جاجرم است میزان تولید آن هم حدود ۲۶۰ هزار تن در سال است، اگر حتی تولید آلومینیوم را ۴۰۰هزارتن در نظر بگیریم می‌توان گفت که مواد اولیه اولین چالش این بخش محسوب می‌شود.
نکته بعدی که رئیس سندیکای صنایع آلومینیوم ایران به آن اشاره کرد به تحقق یا عدم تحقق تولید یک میلیون و ۵۰۰ هزار تنی آلومینیوم که در سند چشم‌انداز پیش‌بینی شده باز می‌گردد؛ نکته‌ای که به گفته گودرزی در پاسخ به آن متولیان دولتی به تولید سالکو اشاره می‌کنند و این تضمین را می‌دهند که با آغاز به کار سالکو ۸۰۰ هزار تن به تولید آلومینیوم کشور افزوده خواهد شد، پاسخی که وی معتقد است با اما و اگر روبه‌رو است.
گودرزی در ادامه عنوان کرد: وقتی که باز می‌گردیم به اتفاقاتی که در دهه‌های گذشته بر این صنعت گذشته به این نتیجه می‌رسیم که با زور نمی‌شود به نتیجه رسید و باید به یک تعادل در بازار رسید و برای این صنعت یک فرمول در نظر گرفت. رئیس سندیکای صنایع آلومینیوم ایران در ادامه به اثرگذاری تحریم‌ها در این صنعت اشاره کرد و افزود: آلومینیوم یک محصول دو کاربردی است به همین دلیل آلومینیوم در رده محصولات تحریمی قرار گرفت و این امر موجب شد تا مشکلات جدید به تولیدکنندگان تحمیل شود؛ در این خصوص می‌توان به تامین مواد اولیه اشاره کرد، تحریم‌های اعمال شده موجب شد تا تامین مواد اولیه بنگاه‌های تولیدی به مشکل برخورد.
چشم‌انداز بدون زیرساخت
تورج زارع مدیرعامل شرکت آلومینای ایران نیز با اشاره به اینکه براساس چشم‌انداز پیش‌بینی شده تولید آلومینیوم تا سال ۱۴۰۰ به یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن برسد، گفت: پیش‌بینی صورت گرفته در حالی است که زیرساخت‌های مورد نیاز برای رسیدن به این رقم دیده نشده است.
به گفته مدیرعامل شرکت آلومینای ایران، در بخش تامین مواد اولیه برنامه‌ریزی مشخصی نداریم، بوکسیت عمده ماده اولیه تولید آلومینیوم است که ما در این خصوص فقیر محسوب می‌شویم و با توجه به ساختار زمین شناسی که داریم می‌توان گفت این مساله درست است، اما فعالیت‌هایی که ما در این زمینه صورت داده‌ایم این امید را به ما داد که بتوانیم ماده اولیه این صنعت را تامین کنیم. وی افزود: ذخایر آلومینا پیش از این ۷ میلیون تن بوده که با توجه به اکتشافاتی که در سال‌های اخیر صورت داده‌ایم این رقم به ۳۸ میلیون تن رسید.
مدیرعامل شرکت آلومینای ایران درخصوص مشکلاتی که در حاضر صنعت آلومینیوم با آن روبه‌رو است، عنوان کرد: یکی از مشکلاتی که در حال حاضر گریبان این بخش را گرفته به محیط زیست باز می‌گردد، محیط زیست در بخش معدن مرز مشخصی ندارد و لازم است که سیاست‌گذاران در این خصوص ورود کنند تا مرز این صنعت با محیط زیست مشخص شود.
به گفته زارع، یکی دیگر از مشکلات به حوزه بازار باز می‌گردد، تولید در حال انجام است، اما در بازار نمی‌توانیم فروش داشته باشیم و این هم به شرایطی که در کشور حاکم است باز می‌گردد و این امر می‌طلبد که سیاست‌ها تغییراتی داشته باشد که این مشکل نیز برطرف شود.
عرضه آلومینیوم آزاد شود
احمد مجیدی، مدیرعامل شرکت آلومینیوم ایران نیز با اشاره به اینکه در حال حاضر بیش از ۸۰ درصد مواد اولیه مورد نیاز این صنعت از طریق واردات تامین می‌شود، عنوان کرد: بزرگ‌ترین مشکل تولیدکنندگان داخلی به تامین مواد اولیه باز می‌گردد و ما مواد اولیه مورد نیاز خود را از طریق کشورهای هند، چین، ترکمنستان، اردن و... تامین می‌کنیم.
به گفته مدیرعامل شرکت آلومینیوم ایران، برخلاف مس و فولاد که بیشترین مواد اولیه آنها در داخل کشور وجود دارد، آلومینیوم با چالش کمبود مواد اولیه مواجه است که با توجه به شدت گرفتن تحریم‌ها این چالش نیز تشدید شده است. جابه‌جایی پول یکی دیگر از مشکلاتی است که مدیرعامل شرکت آلومینیوم ایران به آن اشاره کرده و در این خصوص می‌گوید: اعمال تحریم‌ها موجب شد تا در این زمینه با مشکلات بسیاری مواجه شویم؛ این در حالی است که بانک‌هایی که امکان نقل و انتقال پول دارند نیز در این زمینه با ما همکاری نمی‌کنند و ما مجبوریم خودمان با روش‌هایی تحریم‌ها را دور بزنیم.
مجیدی چالش‌های به وجود آمده در عرضه کالا در بورس کالا را دیگر مشکل این بخش خواند و گفت: در حال حاضر برای عرضه در بورس کالا سقف تعیین شده و این امر برای تولیدکنندگان مشکلات بسیاری را به وجود آورده است و از متولیان دولتی می‌خواهیم تا خرید و فروش آزاد شود و در صورتی که در بازار با کاهش مواجه شدیم مجدد اقدام به چارچوب‌گذاری کنند.
حسنعلی رضایی مقدم مدیر عامل شرکت گروه کارخانه‌های تولیدی نورد آلومینیوم نیز با اشاره به اینکه فضای سرمایه‌گذاری در این بخش مناسب نیست، عنوان کرد: عدم فضای مناسب برای سرمایه‌گذاری موجب شده تا امکان توسعه برای تولیدکنندگان وجود نداشته باشد و تولیدکننده ناچار است تولید خود را روی ظرفیت موجود نگه دارد.
به گفته مدیر عامل شرکت گروه کارخانه‌های تولیدی نورد آلومینیوم، کار وزارت صنعت، معدن و تجارت باید سیاست‌گذاری برای صنایع باشد نه اینکه با قوانین مختلف دست و پای تولید را ببندد. به گفته وی، زمانی می‌توانیم با ظرفیت بالا تولید کنیم که بتوانیم ۷۰ درصد محصولات خود را صادر کنیم این در حالی که با توجه به شرایط کنونی این امر امکان‌پذیر نیست.