دنیای بورس: در این راستا حسن امیری «اصلاح دستورالعمل پذیرش شرکت‌ها»، «بررسی دستورالعمل کدهای رفتاری» و «بازنگری در دستورالعمل‌های انضباطی» را سه محور اصلی مورد بررسی در سال ۹۸ دانست که با هدف ارتقای شفافیت اجرایی خواهند شد.
وی همچنین در زمینه بازار پایه و اصلاحات اخیر این بازار نیز تاکید کرد که تمامی معاملات از نظر کمیته فقهی سازمان بورس تایید شده و کاملا شرعی است و دستورالعمل‌ها جدید تنها در راستای تقویت شفافیت اطلاعات این بازار خواهد بود. معاون نظارت بر بورس‌های سازمان بورس در زمینه دستورالعمل افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی دارایی‌ها نیز با تاکید بر اینکه برخی جزئیات این دستورالعمل در حال نهایی شدن است، از ابلاغ و اجرایی شدن آن در آینده نزدیک خبر داد.
تغییرات در بازار پایه فرابورس
اصلاح قوانین و دستورالعمل معاملات بازار پایه فرابورس در حالی از هفته گذشته یکی از اخبار مهم بازار سرمایه بود که همچنان صحبت‌ها پیرامون این بازار وجود دارد. در این راستا قرار بود که تا پایان روز شنبه ۲۵خردادماه نظرات اصلاحی کلیه فعالان بازار توسط کانون‌ها جمع‌آوری و به‌صورت یک‌جا به سازمان بورس منعکس شود.
ولی در این میان یکی از مباحث مطرح شده، غیرشرعی بودن مقررات بازار پایه بود. به‌طوری‌که طبق اظهارات معاونت سازمان بورس، سرمایه‌گذاران با مراجعه به مراجع تقلید به پیگیری شرعی بودن معاملات در این بازار پرداخته‌اند. البته نه تنها مراجع تقلید بر شرعی بودن معاملات مزبور تاکید کرده‌اند، بلکه کمیته فقهی سازمان بورس نیز چهارشنبه هفته گذشته به بررسی تمامی قوانین جدید بازار پایه‌ای فرابورس پرداخت و عنوان کرد هیچ‌گونه غرری در دستورالعمل جدید وجود ندارد.
امیری درخصوص اصلاحات اخیر بازار پایه نیز گفت: در فرآیند نظارت بر بورس و اجرای قوانین، کمیته فقهی وجود دارد که به صراحت در مورد شرعی بودن احکام و قوانین بازارها نظر می‌دهد. کمیته فقهی بورس نیز موضوع اصلاحات بازار پایه را به دقت مورد بررسی قرار داده و اعضای کمیته فقهی در اظهارنظر خود اعلام کردند که قوانین مذکور، کاملا شرعی است و موضوع غیرشرعی در آن وجود ندارد.
وی تصریح کرد: بحث این است که آیا داشتن مظنه یا قیمت معاملاتی، قوانین مذکور را دچار مشکل می‌کند که به نظر می‌رسد این بخش از ایراد، ناشی از آن بود که قوانین به درستی تشریح نشده بودند. به این معنا که توضیح مناسبی که در ارتباط با دیده نشدن سفارش‌ها باید ارائه می‌شد، وجود نداشت و همین امر منشأ سوال بود.
امیری ادامه داد: سه مظنه از نظر حجم و مبلغ دیده نمی‌شود و در زمینه خرید و فروش، قابل رؤیت نیستند که این موضوع، مشکلی در معاملات به وجود نمی‌آورد چرا که قیمت معامله کاملا مشخص است و هم خریدار و هم فروشنده به خوبی می‌دانند سفارش خود را در چه مبلغی می‌گذارند.
معاون نظارت بر بورس سازمان بورس و اوراق بهادار تصریح کرد: بازار به‌صورت لحظه‌ای از سفارش‌گذاری‌ها گزارش می‌گیرد و مشخص است که قیمت نهایی به چه ترتیب محاسبه می‌شود بنابراین چون این قیمت نمایش داده می‌شود، بحث اینکه معاملات در فضایی ابهام‌آمیز صورت گرفته و شرعی نخواهد بود، به هیچ عنوان وارد نیست اما اینکه اطلاعات تا چه اندازه می‌تواند در تصمیم‌گیری موثر باشد، با موضوع شرعی بودن تفاوت دارد.
وی بیان کرد: در این مورد خاص، قرار نیست حجم و قیمت مشخص نشود بلکه قرار است سه مظنه دیده نشود که این روش کاملا شرعی است و باید توجه داشت که سازمان بورس به‌صورت کامل تمام ابعاد این موضوع را سنجیده است.
به گفته امیری، یک سال‌و‌نیم است که سازمان بورس و فرابورس در این مقوله وارد شده و اطلاع‌رسانی‌های متعددی انجام داده‌اند تا تغییراتی در قانون بازار پایه صورت گیرد و البته قانون سال ۹۷ ابلاغ شده و چند ماه زمان گذاشته شده بود تا بتوان تمام نظرات را تجمیع کرد. وی در ادامه تاکید کرد: حال در انتظار جلسه نهایی روز سه‌شنبه هستیم تا در صورت نیاز چکش‌کاری‌های لازم برای دستورالعمل جدید صورت گیرد.
اقدامات مهم در سال جاری
با وجود مزایایی که برای بورسی شدن در نظر گرفته شده است، اما شرکت‌ها تمایل چندانی برای ورود به بازار سهام ندارند. ضعف فرآیند پذیرش در بورس، شاید یکی از مهم‌ترین معضلات در این زمینه باشد. دستورالعملی که در سال ۸۸ به تصویب هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار رسیده، ولی پروسه‌ای طولانی‌مدت را پیش روی شرکت‌های تازه‌وارد قرار می‌دهد.
در این راستا معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار از اصلاح این دستورالعمل خبر داد و تاکید کرد که بازبینی این دستورالعمل در حال نهایی شدن است. امیری در ادامه افزود: امسال سه برنامه اصلاحی مهم شامل دستورالعمل پذیرش شرکت‌ها، کدهای رفتاری و هنجارهای مورد توجه ناشران و همچنین بازنگری در دستورالعمل‌های انضباطی را دنبال می‌کنیم.
وی با بیان اینکه دستورالعمل پذیرش و دستورالعمل انضباطی مراحل نهایی تصویب خود را طی می‌کند، از کانون‌ها خواست دیدگاه‌های پیشنهادی خود را به سازمان بورس ارسال کنند. امیری در ادامه با اشاره به اینکه بخشی از پرونده‌های تخلفاتی ناشران ناشی از عدم آگاهی و ضعف دانش مالی است، گفت: درواقع اعضای هیات‌مدیره و کسانی که اطلاعات را تهیه می‌کنند، باید مسوولیت‌های خود را به‌طور کامل بدانند و بپذیرند. به گفته امیری، در روزهای آتی دستورالعمل کدهای رفتاری یا هنجارهایی را که باید توسط مدیران ناشران مورد توجه قرار بگیرد، از سوی سازمان بورس منتشر خواهد شد.
لزوم افزایش شفافیت
هر‌چند شفافیت اطلاعاتی در ماه‌های اخیر بهبود نسبی به گذشته پیدا کرده و طبق اظهارات معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار، بازار سرمایه ایران جزو شفاف‌ترین بازارهای سرمایه در منطقه است، اما همچنان هم از نظر کیفی و هم کمی جای رشد دارد. امیری معتقد است: شرکت‌های فعال در بازار سرمایه به‌صورت شفاف و ۱۲ بار در سال به ارائه اطلاعات می‌پردازند. همچنین این شرکت‌ها به‌صورت سه ماهه و شش ماهه و ۹ ماهه نیز اطلاعات خود را منتشر می‌کنند.
چنانچه شرکت‌ها طی دوره ذکر‌شده اطلاعات خود را ارائه ندهند برای آنها پرونده تخلفاتی تشکیل می‌شود. وی ادامه داد: در حال‌حاضر تاخیر در عدم ارائه اطلاعات از ۵۰ تا ۶۰ روز به ۲ تا ۳ روز کاهش پیدا کرده و رشد خوبی در زمینه شفافیت اطلاعات در کشور به‌دست آورده‌ایم. هر چند برخی از شرکت‌ها اطلاعاتی را که ارائه می‌دهند به موقع است، اما کیفیت لازم را ندارد. به همین دلیل امسال سال افزایش کیفیت اطلاعات است تا بتوانیم اعتماد مردم را به بازار سرمایه بیشتر کنیم.
تجدید ارزیابی دارایی‌ها
امیری در ادامه اظهاراتش به معافیت مالیاتی افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها اشاره کرد و گفت: همواره تمامی شرکت‌ها می‌توانند تجدید ارزیابی دارایی‌ها داشته باشند و حتی الزامات موجود در IFRS شرکت‌ها را مجبور به انجام این موضوع به‌صورت دوره‌ای می‌کند. حال آیا رقمی که از تجدید ارزیابی دارایی‌ها حاصل شد را می‌توان صرف افزایش سرمایه کرد یا خیر؟ استانداردهای حسابداری اجازه ورود این رقم به سرمایه را نمی‌دهد.
وی در ادامه گفت: در قانون بودجه سال ۹۷ بندی مبنی بر این وجود داشت که شرکت‌هایی که طبق صورت‌های مالی سال ۹۶ مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت بودند، می‌توانستند از تجدید ارزیابی دارایی استفاده کرده و آن رقم مازاد را صرف افزایش سرمایه کنند.
در این راستا شرکت‌های زیادی از امکان مزبور استفاده کردند و بیش از ۶۰هزار میلیارد تومان از این محل در سال ۹۷، افزایش سرمایه صورت گرفت.امیری ادامه داد: در ادامه سازمان بورس مصوبه‌ای را از سوی سران سه‌قوه مبنی بر تسری افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی پیگیری کرد.این موضوع مورد تایید قرار گرفت که همان شرط سال ۹۷ برای سال ۹۸ نیز ادامه پیدا کند؛ یعنی اگر شرکتی در سال ۹۶ مشمول ماده ۱۴۱ شده و نتوانسته از این فرصت قانونی در سال ۹۷ استفاده کند، سال‌جاری این موضوع را دنبال کند.
امکان تجدید ارزیابی هر پنج سال یکبار
امیری در ادامه افزود: در همین راستا مجلس شورای اسلامی نیز درخصوص ابلاغ قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور، یک بندی را با موضوع معافیت مالیاتی افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی دارایی‌ها قرار داده است به‌طوری‌که شرکت‌ها هر پنج سال یکبار امکان تجدید ارزیابی دارایی‌ها را داشته باشند.وی در ادامه با اشاره به اینکه در این‌صورت دیگر شرط ماده ۱۴۱ و موارد این‌چنینی وجود ندارد، گفت: این یک قانون دائمی خواهد بود و نیاز به تمدید هر ساله ندارد.
به گفته امیری، این قانون ابلاغ شده و در حال تدوین دستورالعمل مربوط به آن هستیم. برخی ابهامات نیز در این زمینه وجود دارد که باید برطرف شود. از جمله اینکه اگر شرکتی زمینش را تجدید ارزیابی کرده، می‌تواند ماشین‌‌آلات را نیز تجدید ارزیابی کند یا باید ۵سال زمان بگذرد برای تحقق این موضوع؟معاون سازمان بورس در ادامه تاکید کرد: با مشخص شدن سازوکار مربوطه و رفع ابهامات، دستورالعمل جامع در این زمینه نهایی خواهد شد و با ابلاغ آن به شرکت‌های بازار سرمایه، این فرآیند اجرایی می‌شود.
حضور سه تیم بین‌المللی در سومین لیگ ستارگان
معاون نظارت بر بورس‌های سازمان بورس همچنین در این نشست با اشاره به جزئیات سومین لیگ ستارگان بورس از ثبت‌نام ۳۶ تیم دانشگاهی در این رقابت بین‌المللی خبر داد و گفت: در این دوره از رقابت‌ها ۳تیم بین‌المللی از کشورهای عراق، سوریه و عمان حضور دارند. همچنین دو تیم خارجی دیگر نیز با سازمان بورس و اوراق بهادار در این زمینه در حال مذاکره هستند.
امیری در ادامه افزود: نخستین دوره از لیگ ستارگان بورس در حالی سال ۹۶ با حضور ۱۰ تیم برگزار شد که در سال ۹۷ با رشد چشمگیر به حضور ۳۴ تیم انجامید. روند مزبور در سومین دوره نه‌تنها با رشد و استقبال دانشگاه‌های بیشتری همراه شده که در بعد بین‌المللی نیز درخواست‌هایی برای حضور ارسال شده است. بر این اساس پیش‌بینی می‌کنیم با توجه به تمدید مهلت ثبت‌نام تا شنبه آینده دوم تیر، تعداد تیم‌های شرکت‌کننده به حدود ۵۰ تیم برسد.