دنیای بورس-آرمین حاجی‌میرزاخانی: صادرات نفت ایران که به دلیل تحریم‌های آمریکا به مشکلات بسیاری روبرو است، با خرید پایدار چین و کره‌جنوبی طی ماه مارس افزایش یافته و به سطوح پیش از تحریم نزدیک شده است. بررسی داده‌های نفت‌کش‌ها و منابع شرکت‌های کشتیرانی گواه این موضوع هستند.
در ماه مارس صادرات نفت و میعانات از کشورمان 12 درصد افزایش یافته و به سطح 1.7 میلیون بشکه در روز رسیده است. افزایش سطح صادرات نفت کشورمان بیشتر به دلیل نزدیک شدن به مهلت پایانی معافیت‌های آمریکا است و همین امر سطح تقاضا را به بیشترین میزان خود از اکتبر گذشته رسانده است.
با این حال هنوز خطر عدم تمدید معافیت 8 کشور خریدار نفت کشورمان وجود دارد که در صورت وقوع می‌تواند منجر به افت سطح صادرات نفت ایران شود. بازار جهانی هنوز منتظر روشن شدن تصمیم ایالات متحده در خصوص معافیت‌های نفتی است، با این حال به نظر می‌رسد به احتمال زیاد معافیت بزرگترین خریداران نفت ایران تمدید شود.
کاهش ذخایر استراتژیک ایران
پس از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای موسوم به برجام صادرات روزانه نفتی ایران 1.34 میلیون بشکه کاهش یافت و در ماه نوامبر به 1.08 میلیون بشکه رسید. با این حال به طرز خارق‌العاده‌ای میزان صادرات ایران از ماه نوامبر 60 درصد افزایش یافته است.
این افزایش صادرات بر خلاف رویه کاهشی تولید نفت کشورمان صورت گرفته و به گفته‌ی گزارش پلتس بیشتر از دخایر نفت کشورمان تامین شده است.
داده‌های استارت‌آپ تحلیل جغرافیایی اورسا «Ursa» (که وضعیت ذخایر نفت را با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای رصد می‌کند) نشان می‌دهد که سطح ذخایر نفت ایران در جزیره خارک در اوایل ژانویه 25 درصد کم شده بود و این افت در ماه مارس به 30 درصد رسیده است.
این آمار نشان‌دهنده افت تولید نفت ایران به زیر سطح صادرات است که با ذخایر نفتی کشورمان جبران شده است. دلیل این اتفاق نیز بهتر بودن شرایط صادرات به خریداران نفت کشورمان نسبت به پیش‌بینی‌ها محسوب می‌شود. تولید روزانه نفت ایران در ماه مارس 2.69 میلیون بشکه در روز بوده است که نشان‌دهنده افت 280 هزار بشکه‌ای نسبت به ماه نوامبر است.
با انقباض عرضه نفت سنگین و نیمه‌سنگین در سطح جهان واردات نفت ایران توسط کشورهای چین، هند و کره‌جنوبی به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. تقاضای جهانی برای نفت ایران توسط بزرگترین وارد‌کننده نفت جهان در ماه‌های اخیر بهبود یافته است. در ماه مارس چین روزانه به طور میانگین 627 هزار و 710 بشکه نفت از ایران وارد کرده است که بیشتر از سطح 571 هزار و 464 بشکه‌ای در ماه فوریه است.
خرید نفت و میعانات ایران توسط هندوستان نیز افزایش یافته و از میانگین روزانه 70 هزار بشکه‌ای در روز در ماه فوریه به سطح 350 هزار بشکه در روز در ماه مارس رسیده است.
عدم قطعیت آمریکا
بیشتر تحلیل‌ها حاکی از تمدید معافیت حداقل چهار خریدار عمده نفت ایران است، کما اینکه امکان کاهش سقف خرید برای آنها وجود داشته باشد. به احتمال زیاد معافیت چین، هند، کره‌جنوبی و ترکیه تمدید شود، در حالی که مهلت خرید برای ایتالیا، یونان، ژاپن و تایوان پایان یابد.
ایتالیا، یونان و تایوان حتی با وجود معافیت از ماه اکتبر اقدام به خرید نفت ایران نکرده‌اند. دولت آمریکا خود را متعهد کرده است تا صادرات نفت ایران را به صفر برساند، اما به استناد بسیاری از تحلیل‌ها انجام این کار غیر محتمل به نظر می‌رسد.
خانم سارا واکشوری مدیر شرکت بین‌المللی انرژی «SVB» در همین موضوع گفته است: "ما انتظار صفر شدن صادرات نفت ایران را نداریم. قطع کردن صادرات نفت ایران امنیت انتقال نفت در جهان به خصوص در خلیج فارس را به مخاطره خواهد انداخت".
وی در ادامه پیش‌بینی کرد اگر تمدید معافیت شامل کشورهای چین، هند و ترکیه باشد، میانگین صادرات روزانه ایران به سطح 470 هزار تا 500 هزار بشکه تقلیل یابد و اگر ژاپن و کره‌جنوبی نیز موفق به اخذ تمدید معافیت شوند صادرات نفت ایران می‌تواند به طور میانگین به سطحی بین 670 هزار تا 850 هزار بشکه برسد.
از طرفی حدود نیمی از نفت‌کش‌های ایرانی از مخابره موقعیت جغرافیایی خود امتناع می‌کنند و همین نکته تخمین میزان صادرات نفت کشورمان را دشوار کرده است. بر اساس اخبار مواصلاتی از وزارت نفت، کشورمان اقدام به انبارسازی نفت داخل نفت‌کش‌ها کرده و میزان نامشخصی ذخیره نفتی شناور بر سطح آب دارد.