آیا افزایش قیمت دلار مبادله‌ای از ۳۷۵۰ به ۴۲۰۰ تومان تاثیری بر ترازنامه بیمه‌های بازرگانی دارد؟ این پرسشی است که موجب شده سندیکای بیمه‌گران ایران با برگزاری میزگردی در پی پاسخ به آن باشد.
دامنه تاثیر ارز از نظر «بپاس»
افزایش نرخ ارز به ویژه دلار مبادله‌ای دستور اصلی این نشست بود. معصوم ضمیری؛ مدیرعامل بیمه پاسارگاد در این باره می‌گوید: صنعت بیمه تابع مقررات ارز مبادله‌ای است و نیازهای ارزی خود را به بانک‌مرکزی اعلام می‌کند و با تایید بیمه مرکزی از منابع تامین‌شده با نرخ مبادله‌ای استفاده می‌کند. بنابراین در این جلسه درباره قیمت‌های شنیده شده ارز در بازار آزاد صحبت نمی‌کنیم و قیمت‌های ارز در بازار آزاد تاثیر مستقیمی بر صنعت بیمه ندارد.
ضمیری با بیان اینکه تغییر نرخ مبادله‌ای تاثیر آنی بر ترازنامه شرکت‌ها دارد، تاکید دارد: شرکت‌هایی که منابع و دارایی‌های ارزی دارند، از افزایش نرخ تسعیر ارز بهره‌مند شده و در موقعیت بهتری قرار می‌گیرند و در مقابل شرکت‌هایی که بدهی‌های ارزی دارند، بدهی آن‌ها عدد بیشتری نشان داده می‌شود.
در ازای تامین پوشش‌های اتکایی از بازار بین‌المللی حق بیمه‌ها به ارز پرداخت می‌شود که با افزایش نرخ ارز این حق بیمه‌ها که البته ازسوی بیمه‌گذاران پرداخت می‌شود، افزایش می‌یابد و تقریبا شرکت‌ها وضعیت مشابهی دارند. اما در بخش پرداخت خسارت وضعیت در شرکت‌های بیمه متفاوت است.
به گفته ضمیری در قراردادهای اتکایی معمولا پیش‌بینی‌های لازم برای پرداخت خسارت می‌شود و نرخ ارز ثابتی در قرارداد به توافق می‌رسد. چنانچه این توافق نباشد امکان دارد میزان خسارتی که بیمه‌گر اتکایی می‌پردازد، کمتر از میزان خسارات واقعی باشد و شرکت بیمه ایرانی را با زیان مواجه کند.
در برخی موارد بیمه‌گران اتکایی از پرداخت خسارت با نرخ ارز یکسان امتناع می‌کنند. اگر شرایط بازار عادی باشد و نوسان نرخ ارز یک شیب معمولی داشته باشد، این قراردادها پاسخگوی خسارات هستند؛ اما در شرایطی که نوسان شیب تندی داشته باشد، می‌تواند زیان قابل توجهی برای شرکت داشته باشد.
از منظر مدیرعامل «بپاس» به دنبال افزایش نرخ ارز، افزایش حق بیمه در بیمه‌نامه‌های مسافرتی اندک است، اما در خصوص بیمه‌نامه‌هایی همانند باربری، هواپیما، نفت و انرژی که بیشترین تاثیر را از نوسان‌های نرخ ارز می‌پذیرند و ارزبری بالایی دارند بیمه‌گذاران باید الحاقیه بگیرند و تغییر سرمایه دهند تا در زمان پرداخت خسارت دچار مشکل نشوند.
نکته مهم از نظر «اتکای»
مدیرعامل بیمه اتکایی ایرانیان نیز در این باره به نکات مهمی اشاره دارد. به گفته محمد آسوده در صنعت بیمه اصل مهمی به نام قاعده نسبی و ماده‌ای به نام ماده ۱۰ در قانون بیمه‌گری داریم که می‌گوید چنانچه هر دارایی به کمتر از ارزش واقعی خود بیمه شده باشد در روز حادثه شرکت بیمه به تناسب خسارت را می‌پردازد.
در شرایط کنونی دارایی بسیاری از واحدهای تولیدی و صنعتی با تغییر نرخ ارز افزایش یافت اما حق بیمه‌ها به نرخ قبل پرداخت شده است، چنانچه بیمه‌گذاران خسارت کامل می‌خواهند باید متناسب با ارزش دارایی‌های خود حق بیمه پرداخت کنند و برای بیمه‌نامه‌های خود الحاقیه بگیرند.
چالش تحریم از منظر «وآفری»
غلامعلی غلامی؛ عضو هیات‌مدیره و قائم‌مقام بیمه کارآفرین تاکید دارد تحریم‌ها در صنعت بیمه تاثیر دارد. به گفته وی همکاری شرکت‌های خارجی با بازار ایران دچار مشکل می‌شود و طبیعی است که بازارهای معتبر در همکاری با صنعت بیمه ایران تجدیدنظر می‌کنند.
از دید غلامی شرایط حاکی از آن است که در آینده با بازارهای خارجی نمی‌توانیم ارتباط داشته باشیم و این در حالی است که صندوق بیمه‌ای که پیش از این دولت در اختیار بیمه مرکزی قرار داد باید دوباره احیا شود. به گفته وی در این شرایط رقابت‌های غیرحرفه‌ای باید کاهش پیدا کند و بیمه‌گذاران باید با این مسایل آشنا شوند و بی‌احتیاطی نکنند.
صندوق ویژه تحریم می‌تواند در شرایط فعلی به کمک صنعت بیمه بیاید و کارمزد پرداختی بیمه‌مرکزی به عنوان صندوق‌دار باید به صورت حرفه‌ای و دقیق پرداخت شود. مدیران بیمه‌ای از بیمه مرکزی می‌خواهند خود را در جایگاه شرکت اتکایی بین‌المللی ببیند و کارمزدها را روی ریسک‌های مختلف تنظیم کند و از رفتارهای جزیره‌ای باید در این شرایط پرهیز کرد.
نگاه سیاست‌گذار به شرایط فعلی
از نگاه سیاست‌گذار نکته مهم در روزهای اخیر تامین نقدینگی برای تسویه بدهی بیمه‌گذاران به شرکت‌های بیمه است و اخیرا مشاهده شده بیمه‌نامه‌هایی که به صورت ارز بوده نقدینگی حق بیمه به صورت ارز تامین نشده است.
به گفته امید میرآقازاده؛ مدیرکل حساب‌ها و ذخایر اتکایی بیمه مرکزی موارد متعددی در روزهای اخیر مشاهده شده که بیمه‌گذار متمایل بوده به نرخ روز حق بیمه را پرداخت و در زمان وقوع خسارت نیز به نرخ روز خسارت را دریافت کند. این امر خود به خود سبب می‌شود ریسک نوسانات نرخ ارز به شرکت‌های بیمه به‌خصوص شرکت‌های بیمه اتکایی منتقل شود.
مجید کاظمی؛ مدیرکل بیمه‌های اتکایی آتش‌سوزی، مهندسی و انرژی بیمه مرکزی نیز در این نشست با اشاره اینکه تسعیر ارز بر ارزش اولیه بیمه‌نامه‌ها خصوصا بیمه‌های انرژی و عمرانی تاثیر دارد، عنوان می‌کند: بیمه‌گذاران بزرگ هم از شرایط مطلع هستند که سرمایه بیمه در زمان خسارت مهم است و قراردادهای اتکایی نوسان‌های نرخ ارز معمولا دیده می‌شود و معمولا با ۱۰ تا ۲۰ درصد پیش‌بینی صورت می‌گیرد.
کیوان پورشب؛ نماینده اتاق بازرگانی نیز با بیان اینکه نقش بیمه در پیش‌بینی‌پذیر شدن اقتصاد ایران کمرنگ است، گفت: در بررسی تاثیر نوسان‌های نرخ ارز بر صنعت بیمه شاید باید عقب‌تر بیاییم؛ چرا که شواهد نشان می‌دهد صنعت بیمه نقشی در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی ندارد، این در حالی است که می‌توانست نقش تصمیم‌سازی موثرتری در اقتصاد کلان کشور ایفا کند.