اقدام‌های زیرساخت
در چند ماه گذشته اقدام‌های وسیعی برای فراهم کردن زیرساخت‌های لازم برای معاملات بین المللی نفت خام در بورس انرژی آغاز شد. به گفته محمدرضا محسنی؛ مدیرعامل سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) که با «تسنیم» صحبت کرده بانک توسعه صادارت ایران نخستین بانکی خواهد بود که تسویه معاملات ارزی نفت خام را در بورس انرژی انجام خواهد داد. در این میان البته رایزنی‌ها برای افزایش تعداد بانک‌ها همچنان ادامه دارد.
ارز تسویه معاملات
در این میان تسویه معاملات نفت خام در بورس انرژی با یورو انجام می‌شود و سپرده‌گذاری مرکزی با ارسال نامه‌ای به وزارت نفت، آمادگی خود را برای آغاز این معاملات در بازار سرمایه اعلام کرده که امید است هر چه سریع‌تر فرایند اجرایی این معاملات کلید بخورد.
ماجرای راه‌اندازی بورس نفت
ایده راه اندازی بورس نفت نخستین بار در اواخر دهه 70 و در چارچوب سیاست‌های برنامه سوم توسعه کشور مطرح شد. هیات وزیران در سال 86 ایجاد بورس نفت را به وزارت اقتصاد تکلیف کرد و به این ترتیب وزیر وقت اقتصاد که همزمان دبیر شورای عالی بورس نیز بود، سازمان بورس را موظف به واگذاری عرضه فرآورده‌های نفتی و محصول‌های پتروشیمی در بورس کالای ایران کرد.
با وجود همه چالش‌ها در 22 تیرماه 1390 نفت خام با حضور معاون اول رئیس جمهوری روی تابلوی معاملات بورس کالا رفت اما در همان ابتدای کار با شکست مواجه شد، چرا که نفت خام در این بازار در 9 مرحله دیگر عرضه شد که تنها در یک مرحله به فروش رفت.
با شکست عرضه نفت خام، مسئولان وقت سازمان بورس و اوراق بهادار به فکر ایجاد بستر جدیدی برای عرضه نفت خام در بورس انرژی افتاد.
تلاش‌ها برای ورود نفت و سایر حامل‌های انرژی به بازار سرمایه و تعیین قیمت این محصول‌ها در بورس، اوایل سال 1390 شکل دیگری یافت و با تصمیم شورای عالی بورس و اوراق بهادار در خردادماه سال 1390، بورس انرژی به عنوان چهارمین بورس کشور به منظور عرضه محصول‌ها و مشتقات نفتی، برق، گاز طبیعی، زغال سنگ و سایر حامل‌های انرژی شکل گرفت.
نخستین محموله نفت خام 17 فروردین ماه سال 93 در رینگ داخلی بورس انرژی عرضه شد اما این معاملات به دلیل مختلف ادامه نیافت.
پیگیری‌های جدید
اما این بار با پیگیری‌های مسئولان سازمان بورس، مدیران بورس انرژی، سپرده‌گذاری مرکزی، بانک توسعه صادارت و مساعدت شرکت ملی نفت ایران قرار است به زودی موضوع عرضه نفت خام صادراتی از طریق چهارمین بورس مطرح شود تا طلسم عرضه این محصول در بازار سرمایه شکسته شود.
