به گزارش «دنیای بورس»، دنیای اقتصاد نوشت: در اولین ماه تابستان نیز بورس رکورددار بازدهی بازارها ماند. پرونده شاخص کل با رشد ۸/ ۵۰ درصد بسته شد تا بهترین ماه بازار سهام در طول نیم قرن فعالیت رقم بخورد. دماسنج تالار شیشه‌ای در این ماه ۶۴۸ کانال را پشت سر گذاشت و در فاصله ۴/ ۴ درصدی از سوپرکانال ۲ میلیون واحدی متوقف شد.
علاوه بر رشد شاخص کل که بهترین ماه تاریخ بورس را رقم زد، ارزش معاملات خرد سهام در مجموع بورس و فرابورس به رقم بی‌سابقه و عجیب ۳۰هزار میلیارد تومان رسید که نه‌تنها خود رکوردی تاریخی محسوب می‌شود، بلکه میانگین روزانه این متغیر نیز به عدد بی‌نظیر ۲۱ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان ارتقا پیدا کرد. طلایه‌داری بورس در بازدهی تقریبا برای اکثر دنبال‌کنندگان روند بازارها محرز است. اما سورپرایز ابتدای تابستان به نام «ربع‌سکه» ثبت شد.
در رالی بازدهی بازارها ربع‌سکه که در خردادماه بازدهی کمتر از یک درصد داشت، در تیرماه میزان بازدهی خود را به بازار سهام نزدیک کرد. بیشترین رشد بازدهی در بازار سکه و ارز ازآن این قطعه طلایی است. به‌نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین عواملی که موجب شد ربع‌سکه نسبت به سایر ارز و سکه‌ها رشد بیشتری را تجربه کند، افزایش تقاضای احتیاطی از سوی افراد عادی بود. پس از ربع‌سکه، سکه تمام داغ‌ترین بازار را داشت. در میان ارزها نیز «درهم» جلودار تغییر قیمت شد.
بورس تهران در ادامه روند توفانی خود از ابتدای سال جاری، معاملات تیرماه را نیز پرقدرت به پایان رساند تا پرونده نخستین ماه تابستان با رشد ۸/ ۵۰ درصدی شاخص کل بسته شود. دماسنج تالار شیشه‌ای در این ماه ۶۴۸ کانال را پشت سر گذاشت و در فاصله ۴/ ۴ درصدی از سوپرکانال ۲ میلیون واحدی متوقف شد. به این ترتیب تیر۹۹ عنوان بهترین ماه در طول نیم قرن فعالیت بازار سهام را به خود اختصاص داد. در صورت تداوم شرایط فعلی به نظر می‌رسد سریال رکوردشکنی‌های بورس ادامه پیدا کند.
از نکات قابل‌توجه، شکسته شدن چند رکورد تاریخی در معاملات بازار سهام بود. از این رو علاوه بر رشد شاخص کل که بهترین ماه تاریخ بورس را رقم زد، ارزش معاملات خرد سهام در مجموع بورس و فرابورس به رقم بی‌سابقه و عجیب ۳۰هزار میلیارد تومان رسید که نه‌تنها خود رکوردی تاریخی محسوب می‌شود، بلکه میانگین روزانه این متغیر نیز به عدد بی‌نظیر ۲۱ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان ارتقا پیدا کرد.
پیش‌تر در گزارشی تحلیلی نوشته بود در صورتی که میانگین مبادلات روزانه سهام در سطح ۲۱ هزار میلیارد تومان باقی بماند سوخت لازم برای صعود بورس به کانال‌های بالاتر فراهم می‌شود. این گزارش حاکی است: خالص تغییر مالکیت سهام ۶/ ۳۲ هزار میلیارد تومانی به سمت حقیقی‌ها و مشارکت بیش از ۵/ ۴ میلیون نفری در عرضه‌های اولیه را می‌توان در زمره دیگر رکوردهای تاریخی معاملات سهام در اولین ماه تابستان ۹۹ برشمرد. علاوه بر این، بازار سهام در تیرماه به یکه‌تازی در میان بازارهای داخلی ادامه داد و با اختلاف در صدر ایستاد.
رکوردهای تاریخی بورس در نخستین ماه تابستان: همان‌طور که اشاره شد شاخص کل بورس تهران در چهارمین ماه از سال‌جدید با جهش 8/ 50 درصدی همراه شد و در نهایت در یک قدمی سوپرکانال 2 میلیون واحدی متوقف شد. برای 6روز معاملاتی نیز این نماگر در سوپرکانال یک میلیون واحد نوسان کرد و از 23 روز معاملاتی این ماه فقط در 5 روز با افت مواجه شد. در این مقطع زمانی، شاخص کل بورس در کمال شگفتی بسیاری از تحلیلگران، ضمن پشت سر گذاشتن 648 کانال، میزبان ورود نقدینگی جدید از معامله‌گران خرد بود.
شرایطی که سبب شد رویای سال‌های قبل به حقیقت پیونده زده شود و ارزش معاملات خرد تنها در بورس تهران تا بیش از 22 هزار و 700 میلیارد تومان ارتقا یابد، به‌طوری که میانگین روزانه این متغیر با رشد 66 درصدی در مقیاس ماهانه به 16 هزار و 153 میلیارد تومان رسید. این رقم قابل تامل ارزش معاملات خرد در بازار سهام، 61 ده‌هزارم سهم (0061/ 0 یا 6100 سهم در میلیون) از کل نقدینگی را شامل می‌شود. نسبت نقدینگی در بورس تهران به کل نقدینگی در اوایل سال 97 به سختی به 120 سهم در میلیون (12صدهزارم) می‌رسید.
بر این اساس نسبت ارزش معاملات به کل نقدینگی 51 برابر شده است. ضمن آنکه در تیر99 شاهد جابه‌جایی 32 هزار و 560 میلیارد تومان نقدینگی از پرتفوی (سبد) حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران حقیقی بازار بودیم که در نیم قرن فعالیت بورس تهران رقمی بی‌سابقه بود. از نکات قابل‌توجه معاملات این ماه اما سبقت بزرگان در قیمت سهم‌ها بود. جایی که در برابر صعود 8/ 50 درصدی شاخص کل، شاخص هم‌وزن به رشد 24 درصدی بسنده کرد.
رشد 65 میلیارد دلاری ارزش بازار: با پایان تیرماه، بازده شاخص کل از ابتدای امسال تاکنون (در 80 روز معاملاتی) از 275 درصد فراتر رفت که سریع‌ترین و فراگیرترین صعود تاریخ بورس تهران بود. این جهش به معنی بازده 7/ 1 درصدی مجموع ارزش شرکت‌های بورس در مقیاس روزانه (نرخ بهره مرکب روزانه) است.
بر این اساس در همان روزهای ابتدایی تیر99، ارزش بازار بورس اوراق بهادار تهران از مرز 5 هزار هزار میلیارد تومان عبور کرد و در آخرین روز این ماه به 2/ 7 هزار هزار میلیارد تومان رسید. به این ترتیب رشد ریالی ارزش بورس تهران در سال جدید به رقم 2404 هزار میلیارد تومان می‌رسد.
این مهم نشان میدهد به‌طور متوسط روزانه 5/ 104 هزار میلیارد تومان ارزش این بازار افزایش یافته است. با جایگزینی دلار در محاسبات، در ماه گذشته شاهد افزایش 7/ 65 میلیارد دلاری ارزش کل بورس تهران و عبور این متغیر از 315 میلیارد دلار بودیم (مجموع ارزش بورس و فرابورس از 366 میلیارد دلار فراتر رفته است).
هر چند در روزهای پایانی تیرماه به سبب دلایلی همچون شناسایی سود، نوسان دلار و البته قرار گرفتن در مرز روانی دو میلیون واحدی، شاخص سهام نیز پرنوسان ظاهر شد اما همچنان هر کاهش قیمتی با هجوم خریداران مواجه و سرکوب می‌شود. شرایطی که سبب شده بسیاری از تحلیلگران بورس نتوانند نقطه پایانی برای روند صعودی شاخص سهام حداقل در کوتاه‌مدت بیابند.
بزرگان همچنان در صدر: چرخش معنادار تقاضا به سمت شرکت‌های بزرگ کالایی که از اواخر فروردین ماه آغاز شده بود، در تیرماه نیز ادامه پیدا کرد و فاصله معنادار دو شاخص اصلی بازار سهام را رقم زد. برخی این آرایش در توزیع نقدینگی بین صنایع بورس را حاصل این تصور میدانند که قیمت‌ها در گروه‌های بزرگ نسبت به سایر سهم‌های کوچک و متوسط رشد چندانی را در یک سال اخیر تجربه نکرده و این گروه‌ها اصطلاحا از روند عمومی بازار جا مانده‌اند.
از این رو اصل جاماندگی این بار بهانه‌ای شد تا شاهد شتاب رشد قیمتی سهام کامودیتی‌محور بازار و ورود خیل گسترده نقدینگی به سهام مذکور باشیم. در این میان عده‌ای نیز با نگاهی متفاوت به توضیح دلیل رشد قیمت بزرگان پرداخته و بر نقش دولت در سهام این شرکت‌های غیردولتی تاکید کردند. به این معنا که دولت در نظر دارد واگذاری سهام خود در این شرکت‌ها را در قیمت‌های بالاتری انجام دهد. در هر صورت غول‌های بازار که نقشی 60 درصدی از ارزش کل بازار را در اختیار دارند، در این ماه گوی سبقت را از دیگر سهم‌های بازار ربودند.
تزلزل صدرنشینی بورس در میان بازارها: بازار سهام در اولین ماه از تابستان نیز گوی سبقت را از رقبای خود ربود و در صدر بازارهای سرمایه‌گذاری نشست. درحال‌حاضر بازارهای ارز، سکه، مسکن، بازار پول و بازار بدهی به‌عنوان بازارهای موازی سهام شناخته می‌شوند. در سال ۹۷ این دلار و سکه بودند که مامنی برای نقدینگی‌های سرگردان بودند. در این سال در برابر رشد ۸۳ درصدی بازار سهام، سکه و دلار به ترتیب بازده ۱۸۵ و ۱۶۷ درصد را در اختیار داشتند. در سال ۹۸ اما با تدبیر سیاست‌گذار و عقب‌نشینی از سیاست‌های نادرست گذشته، از تلاطمات بازار ارز کاسته شد و با کاهش جذابیت بازار پول و مسکن، بازار سهام با قدرت گوی سبقت را از دیگر رقبا ربود.
از ابتدای سال‌جاری تاکنون نیز درحالی قیمت سکه با رشد 70 درصدی همراه شده و دلار 40درصد افزایش نرخ را تجربه کرده است که شاخص اصلی بازار سهام با رشد بیش از 274 درصدی همراه شده تا بدون رقیب به یکه‌تازی خود ادامه دهد. با این حال در تیر ماه بازده ماهانه سکه به میانگین بازده سرمایه‌گذاری در بازار سهام نزدیک شد و به ترتیب شاهد افزایش 31 و 8/ 50 درصدی در این دو بازار بودیم. البته در چند روز مانده به پایان یافتن ماه فاصله بازدهی سکه و سهام به کمتر از یک واحد درصد رسیده بود و در صورت عقب‌نشینی نکردن سکه به احتمال قوی روند متفاوتی در این ماه رقم می‌خورد.
ارتش 5/ 4 میلیونی عرضه اولیه: در سال جدید ضریب نفوذ بازار سرمایه میان عموم صاحبان سرمایه که پیش از این شناخت مختصری از بورس و سهام داشتند، افزایش یافته است. از آنجا که عرضه‌های اولیه از جذابیت بالایی برای بورس اولی‌ها برخوردار است، نگاهی به میزان مشارکت در این رخدادهای بورسی شرایط موجود را به روشنی توضیح میدهد. بازار سهام در تیرماه میزبان چهار عرضه اولیه بود.
از این دو چهار نماد «وپویا»، «سیتا»، «ولپارس» و «رافزا» به گردونه معاملات سهام پیوستند و در نهایت رکورد جدید مشارکت‌کنندگان در عرضه‌های اولیه را به 4 میلیون و 547 هزار نفر ارتقا دادند. در عین حال با عرضه باقیمانده سهام دولت در شرکت‌های خودرویی، فلزی و پالایشی در هفته‌های پیش‌رو انتظار می‌رود ادامه پیدا کند. از این رو انتظار می‌رود روز‌به‌روز شاهد ورود نقدینگی بیشتری به گردونه معاملات سهام باشیم. این فرصت طلایی اما توجه بیشتر مقام سیاست‌گذار برای توسعه عرضی بازار و گسترش ابزارهای مالی را می‌طلبد.
سهامداران خرد همچنان رکوردشکن: از دیگر رکوردهای ثبت شده در تیرماه اما حضور بی‌سابقه سهامداران خرد در تالار شیشه‌ای بود. جایی که خالص خرید این گروه از معامله‌گران به 32 هزار و 560 میلیارد تومان رسید. در این میان بیشترین خالص خرید حقیقی به دو گروه کامودیتی‌محور فلزات اساسی و پالایشی‌ها اختصاص پیدا کرد.
بر این اساس در ماه گذشته فلزی‌ها شاهد جابه‌جایی 9 هزار میلیارد تومان نقدینگی در مسیر حقوقی به حقیقی بودند. در زیرمجموعه‌های گروه فرآورده‌های نفتی نیز حدود 8 هزار میلیارد تومان پول از پرتفوی حقوقی‌ها به سبد سهام معامله‌گران خرد بازار افزوده شد. اما در آن‌سوی بازار بیشترین خالص فروش حقیقی‌ها به گروه سیمان به ارزش 120 میلیارد تومان اختصاص پیدا کرد.
ماه طلایی سکه کوچک
در گزارش دیگری آمده است، سهم بیشترین رشد در بازار ارز و طلا در تیر ماه، به ربع سکه رسید. این فلز گرانبهای کوچک در ماهی که گذشت نزدیک به ۴۰ درصد افزایش قیمت را تجربه کرد، حال آنکه در روز آخر تیرماه نیز ۲۲۰ هزار تومان از ارزش خود را از دست داد و به قیمت ۳ میلیون و ۵۰ هزار تومان رسید.
تنها ربع‌سکه نبود که دیروز در مسیر نزول بیشتر قرار گرفت بلکه تمام ارزها و سکه‌ها روز آخر ماه اول تابستان را با سقوط قیمت به پایان بردند.
روز سه‌شنبه، دلار یک کانال دیگر پایین‌تر رفت و با هزار تومان کاهش، حدود ساعت ۳ بعدازظهر به قیمت ۲۱ هزار و ۷۰۰ تومان مورد معامله قرار گرفت. این قیمت که فاصله‌ای ۴ هزار و ۳۰۰ تومانی با سقف روز یکشنبه داشت، ۹/ ۱۳ درصد بیشتر از آخرین نرخ این ارز در خردادماه بود. این میزان بازدهی نشان‌دهنده افزایش سرعت رشد دلار در ابتدای تابستان بود؛ چراکه این ارز در آخرین ماه بهار تنها افزایش ۸/ ۶ درصدی را به ثبت رسانده بود.
دلار در تابستان عمدتا روند صعودی داشت، و تنها در ۲ روز آخر ماه بود که ریزش‌های بسیار سنگینی را تجربه کرد. به‌رغم این ریزش‌ها، از حدود ساعت ۴ بعدازظهر دیروز، کمی میزان خریدها بیشتر شده بود و گفته می‌شد که در معاملات پشت خطی، قیمت این ارز به کانال ۲۲ هزار تومان بازگشته است. چنین موضوعی می‌تواند روند بازار در اولین روز مردادماه را تحت‌تاثیر قرار دهد. سکه امامی نیز دیروز مانند دلار روند نزولی را تجربه کرد و در انتهای وقت کمی قیمت خود را در معاملات پشت خطی تصحیح کرد. روز سه‌شنبه، سکه ۳۰۰ هزار تومان از ارزش خود را از دست داد و به بهای ۱۰ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان رسید.
دلار از بازار سکه جا ماند: با اینکه میزان رشد دلار در تیرماه زیاد شده بود، در مقایسه با سایر ارزها و سکه‌ها در سطح پایین‌تری قرار داشت. به‌عنوان مثال، درهم در ماه گذشته حدود ۱۶ درصد رشد کرد و سکه امامی ۳/ ۳۱ درصد. برخی فعالان، باور دارند، حساسیت‌های بازارساز نسبت به قیمت دلار موجب شده است که بازدهی دلار از سایر ارزها و سکه‌ها جا بماند.
با این حال، گروه بیشتری باور دارند، بازار سکه برای رشد بیشتر نسبت به دلار از حمایت متغیرهای بنیادی بیشتری برخوردار است و یورو و درهم نیز از لحاظ بازدهی اختلاف چندان زیادی با دلار ندارند، که بتوان از تغییر قابل‌توجه رفتار معامله‌گران ارزی صحبت کرد. در‌حالی‌که دلار نزدیک به ۱۴ درصد افزایش قیمت داشته، میزان بازدهی یورو کمی بیشتر از ۱۵ درصد بوده است. درهم نیز رشدی ۱۶ درصدی داشته است که عمدتا عنوان می‌شود به‌دلیل اختلال در سمت عرضه حواله این ارز چنین اتفاقی رخ داده است. با این حال، سکه امامی و نیم‌سکه حدودا دو برابر تمام ارزها در تیرماه بازدهی داشته‌اند.
برخی از معامله‌گران به حمایت طلای جهانی به‌عنوان یک متغیر بنیادی که به رشد بازار سکه کمک می‌کند، اشاره دارند و عده دیگری معتقدند، در بازار ارز نسبت به بازار سکه عرضه مناسب‌تری وجود دارد و همین عامل موجب می‌شود که معامله‌گران تمایل بیشتری برای خرید سکه جهت سرمایه‌گذاری داشته باشند. تعداد زیادی از صرافی‌های بانکی به شکل متشکل در سمت عرضه ارز فعال هستند و گفته می‌شود که از صادرکنندگان یا بازارساز ارز برای فروش دریافت می‌کنند، در‌حالی‌که در بازار سکه عرضه به شکل متشکلی وجود ندارد.
انواع سکه در تیرماه رشد بیشتری نسبت به ارزها داشتند، ولی ربع‌سکه به تنهایی ۱۰ درصد بیشتر از سکه امامی رشد کرد. این مساله نشان میدهد که این فلز کوچک دلایل بیشتر دیگری نیز برای رشد قیمت داشته است.
چرا ربع سکه۴۰ درصد رشد کرد؟: به‌نظر می‌رسد یکی از مهم‌ترین عواملی که موجب شد، ربع‌سکه نسبت به سایر ارز و سکه‌ها رشد بیشتری را تجربه کند، افزایش تقاضای احتیاطی از سوی افراد عادی بود. فروشندگان بازار عنوان می‌کردند، ربع‌سکه به‌دلیل قیمت پایین‌تری که دارد، بیشتر برای خرید مورد اقبال خانواده‌ها قرار می‌گیرد و افراد اخیرا برای هدیه دادن نیز بیشتر از سکه امامی و نیم‌سکه، ربع‌سکه هدیه می‌دهند.
در واقع، از نگاه آنها، کاهش قدرت خانوارها موجب شده است که بیشتر توان خرید سکه‌های کوچک را داشته باشند. حباب قیمتی ربع‌سکه حتی در قیمت آن هم قابل‌مشاهده است. به گفته یکی از بازیگران باتجربه بازار، اگر قیمت ربع سکه را در عدد چهار ضرب کنیم، قیمت یک سکه کامل به دست نمی‌آید. حاصل ضرب ربع‌سکه ۳ میلیون و ۵۰ هزار تومانی در عدد ۴ به ۱۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان می‌رسد.
این در حالی است که در آخرین روز تیرماه، سکه امامی با قیمت ۱۰ میلیون و ۴۰۰هزار تومان مورد معامله قرار گرفت و سکه طرح قدیمی ارزشی در حدود ۹ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان داشت. طبیعتا انتظار می‌رود، در‌صورتی‌که شرایط انتظاری بازارها تغییر کند، ربع‌سکه نسبت به سایر انواع سکه افت بیشتری را به ثبت برساند.
سرعت رشد قیمت‌ها در تابستان شدت گرفت: تمامی ارز و سکه‌های مهم در خردادماه، روند افزایشی داشتند، ولی تنها یورو بود که در این ماه توانست بازدهی دو رقمی را به ثبت برساند. سرعت رشد قیمت‌ها در تیرماه شدت گرفت؛ به‌طوری‌که بازدهی تمامی ارز و سکه‌های مهم دو رقمی شد.
نیم‌سکه که در ماه سوم بهار نزدیک به ۳ درصد افزایش یافته بود، به یکباره در تیرماه نزدیک به ۳۰ درصد افزایش قیمت را ثبت کرد. این فلز گرانبها ماه گذشته از دو کانال مهم ۳ و ۴ میلیونی عبور کرد و در اواخر تیرماه نیز نزدیک بود از کانال ۵ میلیون تومانی عبور کند.
نیم‌سکه که درآخرین روز خردادماه، روی عدد ۳ میلیون و ۹۸۰ هزار تومان قرار داشت، روز آخر تیر به قیمت ۵ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان رسید. البته عنوان می‌شد که بسیاری از فروشنده‌ها در حجم خرد حاضر به فروش نیم‌سکه در این سطح قیمتی نبودند؛ چراکه تصور می‌کردند بازار به شکل هیجانی کاهشی شده و احتمال افزایش قیمت‌ها وجود دارد. نیم‌سکه در روزهای هیجانی افزایشی تیرماه حتی با قیمت ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان نیز مورد معامله قرار گرفت.
در واقع اگر افت شدید دو روز آخر تیرماه نبود، شاهد ثبت بازدهی‌های بسیار بیشتری در بازار ارز و سکه بودیم. دلار در تیرماه تا سقف ۲۶ هزار تومانی افزایش داشت که نسبت به قیمت انتهای خردادماه، حدود ۳۷ درصد بیشتر بود. افت دو روز آخر در بازار ارز بود که میزان بازدهی را بسیار کاهش داد.
برخی از فعالان باور دارند، افزایش عرضه ارز توسط بازارساز بود که منجر به افت شدید دلار شد. این در حالی است که گروهی عنوان می‌کردند، پس از رسیدن به سقف ۲۶ هزار تومانی، معامله‌گران فنی بازار تمایلی به خرید نداشتند و با فروش ارزهای خریداری شده در قیمت‌های پایین‌تر سعی کردند کسب سود کنند.
