دنیای بورس:
موعد بازنگری بازار سهام
بازار سهام در حالی وارد آخرین روز کاری خود در هفته جاری می‌شود که پس از پرواز بیش از 10 هزار واحدی شاخص کل در اولین روز کاری هفته و عبور پرشتاب از سطح 400 هزار واحدی، رفته رفته شاهد افزایش عرضه‌ها و برگشت این نماگر اصلی به مدار منفی بودیم. حرکت سریع و بی وقفه شاخص کل در پی فروکش کردن تنش‌های منطقه‌ای را می‌توان یکی از سریع‌ترین بازگشت‌های تاریخ بورس تهران در بازه زمانی کوتاه برشمرد. شاخص کل که در عرض 4 روز کاری پس از بروز ریسک‌های سیستماتیک، ریزش 7.8 درصدی را تجربه کرد با کمرنگ شدن فضای ترس، بیش از 56 هزار واحد بر ارتفاع خود در بازه زمانی 6 روز کاری اضافه کرد و رشد متوسط روزانه 2.48 درصدی را در این زمان کوتاه پشت سر گذاشت و به بالاترین سطح تاریخی خود نزدیک شد. بازپسگیری قله‌های از دست رفته با رسیدن قیمت اکثر قریب به اتفاق نمادهای بورسی به سطوحی بالاتر از رکوردهای قبل از بروز تنش‌های منطقه‌ای با بازگشت جنون‌آمیز سرمایه‌های خرد به تالار شیشه‌ای محقق شد. خالص خریدهای حقوقی که برای حمایت از بازار در روزهای منفی رکوردهای پیاپی شکسته بود و به رقم بیش از 4 هزار میلیارد تومان رسیده بود، در عرض چند روز با هجوم تقاضای سرمایه‌های خرد پشت صف‌های فشرده خرید به کلی جبران شد. رویدادی که خبر از رسیدن به یک تعادل جدید می‌داد.
در چنین تعادلی که شاید چاشنی هیجان ورود پول داغ هم به آن اضافه شده بود و بازگشت بازار را از مسیر اصلاحی با ثبت رکوردهای پی در پی شاخص کل همراه کرد، گزارش‌های 9ماهه شرکت‌های بورسی منتشر شد. علیرغم روند نسبتا خوب شرکت‌ها در زمینه تولید و فروش ماهانه در پاییز، انتشار گزارش‌های 9ماهه با به رخ کشیدن سرفصل هزینه‌ها عقب‌گرد سودآوری نسبت به تابستان را نشان داد. هرچند در این میان استثنائاتی نیز وجود داشتند اما رشد هزینه‌ها خصوصا در بخش هزینه‌های عملیاتی به علت افزایش نرخ مواد اولیه و سربار به طور ویژه خونمایی می‌کرد.
گزارش‌های دور از انتظار شرکت‌های تولیدی در صنایع مختلفی نظیر فلزات اساسی (ترمز فولادی‌ها هم در پاییز کشیده شد)، فرآورده‌های نفتی (نفتی‌ها بورس را به زیر کشیدند) و محصولات شیمیایی به عنوان بزرگترین صنایع بورسی تقاضای فعال در نمادهای این گروه‌ها را به عقب راند. از آنجایی که رفتار قیمتی سهام زیرمجموعه این صنایع نسبت به کلیت بازار منطقی‌تر و حول جریان سودآوری بود، واکنش منفی به انتشار گزارش‌های پاییزی را در این بخش از بازار شاهد بودیم. اما اوضاع سهام کوچک و متوسط بورسی که با پمپاژ نقدینگی رشدهای قیمتی خود را تجربه کرده‌اند، تحت تاثیر ضعف عوامل بنیادی قرار نگرفت و تنها می‌توان اثر روانی قرمزپوش شدن بزرگان را در فروکش تقاضای بی امان در این نمادها ملاحظه کرد.
حال چه باید کرد؟
همانطور که بارها در گزارش‌های قبل «دنیای بورس» عنوان شده بود، محدودسازی بازار ارز در کنار وابستگی تمام عیار بازار سکه به بازار ارز از جذابیت این دو بازار در شرایط درجا زدن قیمت جهانی طلا کاسته است. از سوی دیگر در فضایی که انتظارات تورمی ناشی از افزایش قیمت بنزین سپرده‌های بانکی را در اولویت‌های آخر سرمایه‌گذاری قرار داده‌است و بازار مسکن نیز علاوه بر نیاز به پول‌های بزرگ‌تر همواره شوک‌های قیمتی را به سرعت پر می‌کند و حتی از آنها جلو می‌زند، بورس را به عنوان اولویت اصلی پول‌های داغ مطرح می‌کند. در چنین فضایی بزرگترین ریسک بازار خروج سرمایه‌های خرد از این بخش خواهد بود. اتفاقی که با توجه به سهم اصلی سرمایه‌های کم حجم با تعداد بالا از معاملات روزانه، با تشکیل صف‌های فروش پر حجم و ریزش‌های بزرگ در شاخص کل به چشم خواهد آمد. امری که طی روزهای اخیر شاهد آن نبودیم. رکورد شکنی ارزش معاملات خرد در جریان داد و ستدهای روز گذشته نشان می‌دهد که اگرچه غلبه عرضه بر تقاضا مشهود است اما سمت تقاضا نیز هنوز بسیار قدرتمند بوده بخش بزرگی از عرضه‌های صورت گرفته در بازار را کاملا بلعیده‌است وگرنه شاهد تشکیل صف‌های فروش بدون تقاضا بودیم. اما جنس تقاضا نیز اهمیت دارد. تغییر مالکیت بیش از 100 میلیارد تومانی حقوقی به حقیقی در روز گذشته نشان می‌دهد که حتی در روز منفی بازار نیز سهامداران حقیقی در سمت تقاضا قدرتمندتر از سهامداران حقوقی بوده‌اند و به بیان بهتر، خرید سهام از جنس حمایت‌های حقوقی نبود.
در نهایت ذکر این نکته ضروریست که انتشار گزارش‌های عملکرد دی‌ماه شرکت‌های بورسی در برخی از نمادها می‌تواند تا حدودی از جو منفی شکل گرفته در بستر سهم‌های بنیادی بکاهد. از سوی دیگر معمولا درصد افزایش سرمایه شرکت‌هایی که بر مدار تجدید ارزیابی دارایی‌ها رشد کرده‌اند با انتظارات بازار فاصله معناداری دارد. بنابراین افزایش وسواس در خرید سهام و هیجان در امر فروش می‌تواند مسیر اصلاحی قیمت‌ها را ادامه‌دار کند. اگرچه نکته مثبت این رویداد پدید آمدن فرصت‌های خرید و سرمایه‌گذاری مناسب در چنین فضایی خواهد بود.
