دنیای بورس: چندین عامل مهم و اساسی دست به دست هم داد تا بورس تهران فصل پاییز را با سیمایی کاملا سبزپوش پشت سر بگذارد. مهم‌ترین عامل بی‌شک به تحرکات دوباره در بازار ارز باز می‌گردد و بعد از آن باید به بر هم خوردن خواب طولانی بازارهای جهانی اشاره کرد. موارد متعدد دیگری در این بین نیز باید مد نظر قرار گیرد. به عنوان مثال انتظارات تورمی فعالان اقتصادی (با نیم‌نگاهی به بودجه ناتراز دولت)، انتظار برای افزایش دوباره نرخ در برخی صنایع و حتی ادامه موج تجدید ارزیابی در برخی گروه‌ها هر کدام قسمتی از رشد بازار را پوشش می‌دهد. با این وجود بازی‌گردانان اصلی سهام در ماه‌های آتی همان دو عامل نخست خواهند بود.
زمستان آرام یا مواج سهام؟
دو عامل پیش‌تر گفته شده در شرایطی قرار دارند که خوشبینی‌ها به صعود قیمت سهام مرتبط را تقویت می‌کنند. به عبارتی بسیاری معتقدند نرخ دلار به سختی از مرز نیمه 12 هزار تومانی عقب‌تر بنشیند و ثبات در این سطوح می‌تواند به معنای رشد 15 درصدی نرخ نیمایی دلار نسبت به پاییز باشد. همان‌طور که پیش‌تر نیز مطرح شده بود در صورت‌های مالی 6 ماهه برخی از شرکت‌های بزرگ کالایی، با توجه به عقبگرد قیمت ارز، زیان ناشی از تسعیر ارز شناسایی شد؛ حالا نه تنها این رشد می‌تواند پوشش زیان قبلی را در پی داشته باشد، فاصله موجود بین نرخ‌های آزاد و نیما، دست کم برای مدتی هم که شده معاملات کالایی را رونق خواهد بخشید.
در عین حال بازارهای جهانی پس از 16 ماه کشمکش بین دو اقتصاد برتر دنیا، با گامی عملی در راستای کاستن از تنش‌ها مواجه شده‌اند و اکنون در انتظار پیشروی‌های بعدی‌اند. بنا به آخرین اظهارات، قرار است توافق مرحله نخست چین و آمریکا در ماه ژانویه امضا شود و امضای چنین توافقی احتمالا به معنای گذار سریع به مرحله دوم مذاکرات خواهد بود. بسیاری از کارشناسان معتقدند بازار حهانی فصل سخت خود را پشت سر گذاشته و خطر رکود در سال 2020 (که تا چندی پیش بسیاری از فعالان اقتصادی را نگران ساخته بود) کم‌رنگ‌تر به نظر می‌رسد. به علاوه باید در نظر داشت که فاصله ترامپ از انتخابات سال 2020 کم و کمتر می‌شود و در این بین آمارهای اقتصادی تکیه‌گاه اصلی وی برای پیروزی در انتخابات است. بنابراین انگیزه‌های قدرتمندی برای کاستن یکباره تنش‌ها از سوی هیات امریکایی وجود دارد و چین نیز همواره دغدغه‌مند برنامه‌های توسعه‌ای خویش خواهد بود.
می‌توان گفت دو دیدگاه بالا، نظرگاه عمومی را به متغیرهای تعیین‌کننده بورس در فصل آخر مشخص می‌کند. اما بد نیست نگاهی نیز به نیمه خالی لیوان داشته باشیم.
تهدیدهای زمستانی بورس کدامند؟
پیش از آن که جلوتر رویم لازم است این واقعیت را مرور کنیم که بسیاری از نمادهای سهامی در محدوده حباب سر می‌کنند. در بسیاری از گزارش‌های «دنیای بورس» به این موضوع پرداخته شده و نسبت به معاملات این دسته از نمادها هشدار داده شده است. بسیاری از دغدغه‌مندان بازار سهام پیشروی قیمت‌ها در سطوح فضایی را مورد اشاره قرار می‌دهند و لازم است تا سهامداران به این موضوع توجه داشته باشند.
با مرور این پیش فرض، حال باید گفت در شرایطی که یکی از عوامل زمینه‌ساز رشد بازار مطابق انتظار عمومی پیش نرود، شاید در نمادهای بزرگ و به خصوص بزرگان کالایی شاهد مکث قیمت‌ها و یا بازگشت خفیف قیمت‌ها باشیم؛ اما در بسیاری از نمادها پایان موج اصلاح قیمت به آسانی قابل تخمین نخواهد بود. مرور اصلاح بورس در پاییزی که پشت سر گذاشته شد می‌تواند به خوبی شدت و حدت اصلاح مورد انتظار را مشخص کند. در نیمه دوم مهر، با عقب‌نشینی ارزش معاملات خرد، نمادهای بزرگ کالایی عموما در سطوح قبلی قیمت مقاومت کردند و افت قیمت‌ها در نمادهای مطرح این گروه‌ها کمتر از 10 درصد بود و بازگشت قیمت‌ها به سطوح قبلی نیز به سرعت رقم خورد. در مقابل برخی نمادهایی که در مسیر رشد چندان بر مبنای دلیل و نشانه پیش نرفته بودند، اصلاح‌های عمیق (گاه بیش از 40 درصد) را تجربه کردند و نهایتا با بازگشت روند عمومی بازار توانستند از کف‌های قیمتی و فشارهای فروش فاصله بگیرند.
بی‌شک نمی‌توان به قطعیت روند متغیرهای بزرگ را پیش‌بینی کرد. نرخ دلار و روند بازار جهانی اگر چه دیدگاه‌های کلی و عام به دست می‌دهد اما این احتمال نیز وجود دارد که هر دو بر خلاف انتظار عمومی پیش روند.
نرخ دلار در مقطع فعلی، در انتظار تعاملات خارجی مقامات بلندپایه کشور با قدرت‌های جهانی است و از سوی دیگر حتی لوایح مربوط به FATF نیز می‌توانند بار دیگر در این بازار به شدت اثرگذار باشند. در رابطه با بازار جهانی نیز به هر صورت باید در نظر داشت که استراتژی دونالد ترامپ بر غافلگیر ساختن حریف متمرکز است. بنابراین، در شرایطی که به نظر می‌رسد نگاه خوشبینانه به روند بورس چندان دور از واقع نیست، با این حال توجه به تحلیل‌ها و پرهیز از خطرات سقوط‌وار در بازار ضروری است.
