دنیای بورس: سهام به صعود خود ادامه داد و بازدهی سهام به 92 درصد از ابتدای سال 98 تا پایان معاملات دیروز نزدیک شد. بورس یکه‌تاز بازارهای داخلی است که هر سرمایه‌گذاری به این بخش وارد شده باشد سود کلانی را به دست آورده است. دلار روز گذشته نیز نزولی شد و در گزارشی به بررسی فشار عوامل غیراقتصادی بر ارز پرداخته شده بود (لینک گزارش).
سرمایه‌گذاران نقدشوندگی را فراموش نکنند
نقدشوندگی به زبان عاملیانه به این معنی است که سرمایه شما در چه مدت قدرت تبدیل شدن به پول نقد را دارد. در این میان ممکن است بعضا به رشدهای قیمتی در بازار مسکن نیز اشاره شود با این حال لازم است به نکته مهم در مورد سرمایه‌گذاری یعنی نقدشوندگی توجه شود. موضوع نقدشوندگی از موارد بسیار مهمی است که یک سرمایه‌گذار باید به آن توجه داشته باشد و در کنار رشد قیمتی سهام آن‌چه بیش از همه اهمیت داشته نقدشونده بودن سهام است. به این ترتیب حتی نمادهایی که بعضا ریزش شدید را در مدتی کوتاه تجربه کرده‌اند در معدود روزهای معاملاتی نقدشوندگی پایینی داشتند و تقریبا عمده نمادهای بازار وضعیت بسیار خوبی را در نقدشوندگی داشتند.
بورس جایگاه خود را در جامعه پیدا می‌کند
نکته دوم به تغییر ذهنیت جامعه از بورس بازمی‌گردد. شاید برای تازه‌واردان سهام این دغدغه چندان مطرح نبوده باشد اما در زمان نه‌چندان طولانی قبل یکی از معضلات تحلیلگران بازار سرمایه و حتی پرتفوگردان‌ها عدم وجود آگاهی کافی نسبت به سهام در جامعه بود. در نتیجه در ذهن بسیاری از جامعه تحلیلگر سهام جایی نداشت ولی در شرایط کنونی به جایی نزدیک می‌شویم که به تدریج بورس جای خود را در ذهن عموم جامعه پیدا می‌کند. علاوه بر این نگرش مردم به این سمت رفته که سرمایه‌گذاری در مسکن، دلار و سکه می‌تواند نشانی از سفته‌بازی و ضربه به بدنه اقتصاد کشور باشد اما تقریبا بورس در نگاه عموم جامعه جایگاه خود را پیدا کرده و سرمایه‌گذاری در بورس را کمک به رونق تولید در اقتصاد کشور می‌دانند. این موضوع همچنین از این جهت دارای اهمیت است که نشانه‌هایی از اهمیت بورس در نگاه دولتمردان نیز مشاهده می‌شود. به این ترتیب برخلاف دیگر بازارها کمتر کسی برخلاف بورس و رونق آن اظهارنظر می‌کند.
بورس جذاب می‌ماند؟
نکته سوم به ادامه جذابیت سهام در برابر دیگر بازارها بازمی‌گردد. گرچه سهام رشد کرده و بعضا حباب قیمتی در برخی از نمادها به وضوح مشاهده می‌شود اما همچنان به نظر می‌رسد بازار سرمایه همچنان بازاری جذاب برای سرمایه‌گذاری باشد. در این میان بازار پول می‌تواند یکی از رقیب‌های قوی بورس باشد اما در سناریوهایی که برای آینده اقتصادی کشور در نظر گرفته می‌شود همچنان احتمال ادامه موج تورمی وجود دارد. این موج تورمی می‌تواند بار دیگر حسرت سپرده‌گذاران بانکی در برابر بازدهی قابل توجه بازارهای رقیب باشد. در بازار ارز و سکه نیز با سناریو تورمی احتمال رشد دوباره وجود دارد اما در این بازارها نمی‌توان اثر احتمالی سناریوهای غیراقتصادی و همچنین بازارگردانی بانک مرکزی را در سرکوب نرخ نادیده گرفت.
بر این اساس سرمایه‌گذاری در سهام جذاب است اما همان‌طور که در مطلبی در روز گذشته عنوان شد باید به ریسک برخی از نمادها و نگرانی‌هایی که میان فعالان بازار مشاهده می‌شود توجه ویژه داشت؛ این گزارش را از اینجا بخوانید.
تحلیل بی‌پرده آینده سهام
با توجه به ریسک و فرصت‌های که هر سهم و کل بازار دارند بعضا میزان توضیحات به حدی پیچیده می‌شوند که می‌تواند به سردرگمی مخاطب منجر شود. اما در ادامه چند نکته کوتاه از احتمالات آتی سهام مطرح می‌شود که بد نیست مورد توجه معامله‌گران قرار گیرد.
نخست این‌که سهام می‌تواند صعودی باشد اما نه همه نمادها. باید پذیرفت سهام بسیاری از شرکت‌ها فراتر از ارزش واقعی خود قرار دارند. بر این اساس حتی اگر بر سرمایه‌گذاری در سهامی که همه بر حبابی بودن آن تاکید دارند، مصر هستید حداقل توهم ارزنده بودن را از خود دور کرده تا بتوانید تصمیم درست برای خروج از سهام بگیرید. نمونه‌های واضح از این موارد را در شرکت‌های سرمایه‌گذاری طی روزهای اخیر مورد اشاره قرار گرفته بود.
در چنین شرایطی برای مثال گروه تامین‌کننده کالای اساسی به پیشواز تورم آتی رفته‌اند. آماری که از رشد نقدینگی بانک مرکزی تا پایان مرداد منتشر شده احتمال ادامه مسیر تورمی اقتصاد کشور را رد نمی‌کند اما باید توجه داشت که نمادهای این گروه بخش قابل توجهی از اثرات این موارد را پیش‌خور کرده‌اند.
در نکته دوم باید توجه داشت که پیشی گرفتن ارزش بازار شرکت‌ها از ارزش واقعی به صنایع غیرکالایی بزرگ مانند بانک و خودرو نیز کشیده شده است. با این حال این نمادها در شرایط کنونی با بهانه افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی همچنان داغ هستند و این احتمال را نمی‌توان رد کرد که با وجود وضعیت بد بنیادی همچنان سهام این شرکت‌ها داغ بمانند. اما به خریداران همین نمادها نیز لازم است که تذکر داده شود که زمانی در وهم ارزندگی سهام خود نمانند و در صورت لزوم به فروش آن اقدام کنند.
در گروه‌های دیگر مانند سیمانی‌ها نیز باید توجه داشت که در فصل زمستان ریسک خرید سهام سیمانی بالاتر خواهد رفت. در این میان البته موضوع افزایش نرخ دوباره سیمان مطرح است اما نمی‌توان احتمال افت محسوس تولید از آذر را در عملکرد ماهانه سیمانی‌ها نادیده گرفت. سیمانی‌ها نیز بعضا با بهانه‌های غیر از سودآوری رشد می‌کنند که مطابق همیشه ارزش جایگزینی یا تجدید ارزیابی دلیلی بنیادی برای صعود سهام نیستند اما به هر حال مورد توجه بازار قرار گرفته‌اند. تنها یک نکته برای شرکت در معاملات سهام که با تجدید ارزیابی باید در نظر گرفته شود: تجدید ارزیابی دلیل بنیادی نیست، درنتیجه زمان شروع رشد، میزان رشد و مهم‌تر از همه زمان پایان مسیر صعودی به خوبی مشخص نیست و بر این اساس معامله‌گرانی که در این نمادها فعال هستند توصیه می‌شود که با نشانه‌هایی که پیش از این با عنوان «راهنمایی برای کسب سود روی موج تجدید ارزیابی» مطرح شده بود را مورد توجه قرار گیرند.
نمی‌توان این موضوع را نادیده گرفت که وضعیت کنونی سهام می‌تواند با تلنگری بچرخد و بر این اساس شاید حتی لازم باشد که معامله‌گر برای مدتی از سرمایه‌گذاری در سهام در صورت مشاهده سیگنال‌هایی در این خصوص دوری کند. البته این امید وجود دارد که با ابزارهای جدید سازمان بورس امکان کسب سود از مسیر نزولی نیز به دست آید تا افرادی که حبابی شدن برخی از نمادها را باور دارند شانس خود را برای کسب سود بر اساس تحلیل‌هایشان امتحان کنند. اما نکته‌ای که در اینجا اشاره می‌شود ممکن است تحت شرایط خاصی سهام سیگنال‌هایی از پایان دوران صعود داشته باشد که در چنین شرایطی می‌توان به ابزار بدون ریسک (مانند اوراق) یا سهام کم‌ریسک‌تر پناه برد.
اما در نکته پایانی باید گفت که سهام بدون ریسک تقریبا معنی ندارد. هر سهمی با ریسک و فرصتی همراه است و بعضا میزان فرصت‌ها به حدی پررنگ بوده و در عین حال میزان کارایی بازار به حدی پایین است (اواخر سال 97) که می‌توان به سهام با ریسک بسیار پایین برای سرمایه‌گذاری رسید. در شرایط کنونی سهام با ریسک بسیار پایین به ندرت پیدا می‌شود که پس از رشدهای پرشتاب اخیر منطقی است. اما پس از توافق تجاری و در صورتی‌که بتوان به عدم ارسال سیگنال منفی دوباره از بازار جهانی امیدوار بود کالایی‌ها در دسته سهام نسبتا کم‌ریسک در مقایسه با دیگر نمادهای بازار قرار می‌گیرند. با این حال همین کالایی پس از افت دیروز دلار ممکن است که در معاملات امروز با فشار فروش مواجه شوند. اما به صورت کلی در سناریوهای که برای آینده مطرح است کالایی‌ها از جمله نمادهایی هستند که با حمایت عوامل بنیادی همراه هستند. در چنین شرایطی همان‌طور که شرط رونق بازار جهانی مطرح شد نمی‌توان نوسان دلار در بازار آزاد را نیز نادیده گرفت. بر این اساس با موقعیت‌سنجی شاید بتوان سهم کالایی و بزرگی را پیدا کرد که حتی برای طولانی‌مدت بتوان روی آن حساب باز کرد.
سعی شد که به صورت کوتاه بخشی از ریسک و فرصت‌های موجود به صورت صریح مطرح شود. معاملات امروز می‌تواند تحت تاثیر دلار قرار گیرد و حتی احتمال جابجایی نقدینگی به سمت سهام غیرکالایی نیز وجود دارد. به معامله‌گران توصیه می‌شود با رصد دقیق اخبار به خصوص اخبار سیاسی پرتفو خود را تنظیم کنند. اگر به حصول توافقی در روابط بین‌الملل کشورمان خوشبین نیستند سهام کالایی می‌تواند گزینه خوبی برای سرمایه‌گذاری باشد.
