دنیای اقتصاد: پدیده صف‌نشینی در بورس تهران یکی از بارزترین تفاوت‌هایی است که بورس تهران با بورس‌های پیشرفته دارد. امری که گاهی اوقات نشان از عدم برابری بازیگران در دسترسی به اطلاعات دارد. در این میان شاید بتوان ایجاد این پدیده را به دامنه نوسان نسبت داد که سبب می‌شود با نزدیک شدن قیمت به دامنه نوسان مثبت یا منفی، نوسان و سرعت معاملات را از افزایش غیرعادی برخوردار کند.
بورس‌های اوراق بهادار به منظور کاهش بار سامانه معاملاتی و کاهش زمان کشف قیمت از محدودیت حداقل تغییرات قیمت یا همان دامنه نوسان قیمتی استفاده می‌کنند. برای استفاده از این سازوکار، سهام شرکت‌ها براساس قیمت طبقه‌بندی شده و برای هر طبقه قیمتی، یک واحد مشخص به‌عنوان حداقل تغییرات قیمت تعیین می‌شود.
به عبارت دقیق‌تر در تمام بورس‌های اوراق بهادار قیمت به‌دست‌آمده از حراج آغازین، مبنای دامنه نوسان آن روز معاملاتی قرار می‌گیرد. در بازار سهام ایران هر چند حراج آغازین به‌عنوان نخستین مرحله معاملاتی برگزار می‌شود، اما به دلیل تعیین محدوده قیمت براساس قیمت پایانی روز پیشین، این مرحله معاملاتی از ارائه کارکرد اصلی خود محروم است. در این راستا تغییر دامنه نوسان ۵درصدی به دامنه نوسان پویا در بورس تهران از فروردین سال ۹۶ در برنامه‌های توسعه‌ای سیاست‌گذاران بورسی قرار گرفت.
دامنه قیمتی پویا، محدوده قیمتی را برای هر معامله بالقوه نسبت به معامله قبلی در طول روز معاملاتی تعریف می‌کند. به عبارت دیگر، سفارش‌هایی قابلیت اجرایی‌شدن پیدا می‌کنند که قیمت آن‌ها در محدوده‌های تعریف شده توسط بورس باشد. این محدوده قیمتی به‌صورت درصدی بالاتر یا پایین‌تر از قیمت معامله قبلی تعیین می‌شود.
البته باید عنوان کرد که محدودیت قیمتی پویا صرفا در بازار سفارش‌های نرمال کاربرد دارد و برای سایر سفارش‌ها از جمله معاملات خرده‌سهام یا کمتر از صد سهم اعمال نمی‌شود.
حال در راستای تغییر دامنه نوسان به پویا، در گام نخست شاهد ایجاد مجوز برای نوسان ۲برابری یعنی تا محدوده ۱۰درصد برای نمادهای شفاف بازار خواهیم بود؛ به‌طوری که مدیرعامل بورس تهران از اعمال این موضوع در آینده نزدیک خبر داد و عنوان کرد که هدف سیاست جدید ایجاد بازاری با دامنه نوسان بیشتر با حضور شرکت‌های شفاف‌تر است؛ به‌طوری‌که شرکت‌های فعال در بازار که از بعد معیارهای مورد نظر سیاست‌گذاران از عملکردی مناسب برخوردار باشند، قادر خواهند بود تا محدوده ۱۰درصدی قیمتی نیز نوسان داشته باشند.
این امر که می‌تواند در گام‌های بعدی توسعه یابد و به حذف دامنه نوسان بینجامد، رابطه مستقیمی با افزایش نقدشوندگی بازار سهام دارد. تحلیل پذیرشدن بازار و روند معاملات و همچنین حرکت به سمت بازاری کارآ نیز از جمله دیگر مزایای کاهش این محدودیت خواهد بود.
در این راستا کارشناسان بازار سرمایه معتقدند که افزایش دامنه نوسان قیمتی برای نمادهای فعال در بازار سهام یک امر ضروری است و بورس تهران جزو معدود بازارهایی است که چنین دامنه محدود و کمی دارد. همچنین معتقدند که نهاد ناظر باید به جای اعمال محدودیت‌های این چنینی برای کنترل بازار، نظارت خود را افزایش دهد و بازه نوسان قیمت را توسعه دهد. این امر نه تنها سبب می‌شود که سهم در زمان کوتاه‌تری به ذات قیمتی خود دست یابد، بلکه تعمیق هر چه بیشتر بازار را به دنبال دارد.
در همین رابطه نظر کارشناسان را نیز بخوانید:
- پیست مسابقات حرفه‌ای | علی رحمانی
- سرعت‌گیر نقدشوندگی| روح‌اله حسینی‌مقدم
- ضرورت افزایش شفافیت| ابوالفضل شهرآبادی
- کاهش دخالت‌های رگولاتور| مهدی رباطی
- شرط ورود به بازار برتر| کامران سلمانی قرائی
