دنیای بورس: با جهش نرخ دلار در هفته گذشته، قیمت سکه طرح جدید نیز رشد نزدیک به 8 درصدی را در مسیر هفتگی به ثبت رساند. به این ترتیب همانطور که ابتدای هفته گذشته به انتظار برای تشدید نوسانات دلار در اسفند اشاره شده بود، طی روزهای هفته گذشته بر شدت التهاب دلار افزوده شد. در این شرایط مجمع تشخیص مصلحت نظام بار دیگر ابتدای هفته گذشته بررسی لایحه پالرمو را به جلسه بعد موکول کرد و چنین اقدامی برخلاف انتظارات بازار یا به بیان صریحتر بهانهای برای سفتهبازی در بازار شد. شاید این موضوع را بتوان مهمترین عامل برای استارت صعود دلار مطرح کرد. چنین بهانهای برای سفتهبازان در بازار ارز فرصت جولان را فراهم آورد و دلار در مسیر پرشتاب صعودی قرار گرفت.
پس از رشد دلار تا پایان معاملات پنجشنبه، به دنبال اخبار مثبت از تمدید مدت 4 ماهه تعلیق ایران از لیست سیاه FATF نرخ دلار در روز تعطیلی بازارهای داخلی (امروز) نزول را تجربه کرده و بر اساس شنیدهها در بازار غیررسمی به کمتر از 13 هزار تومان رسیده است. نباید اثر بازار غیر رسمی و فعالیت سفتهبازی را در نوسانات نرخ دلار نادیده گرفت. این روند میتواند از ابتدای هفته جاری نیز ادامه داشته باشد. با این حال بار دیگر توپ هیجان ارزی به زمین سیاسیون داخلی افتاده است. همچنان ریسک تشدید نوسان دلار همگام با نگرانی از احتمال عدم تمایل به تعامل با جهان وجود دارد که میتواند به دیگر بخشهای اقتصاد کشور نیز سرایت کند. اثر واقعی عدم خروج ایران از لیست FATF از سمت سیاسیون و همچنین تجار مختلف در اخبار مشاهده شده است (تشدید مشکلات صادراتی و کاهش درآمد ارزی کشور در شرایط تحریم) همین موضوع شاید باعث شده که بازار ارز و فعالان این بازار نسبت به اخبار این حوزه و لوایح مربوطه واکنش نشان دهند. در این میان سفتهبازان نیز به خوبی با فضای بازار ارز و اقتصاد کشور آشنا هستند و از کمترین بهانه در وضعیت تحریمی اقتصاد کشور و نگرانیهای موجود از تشدید ضعف سمت عرضه ارز استفاده میکنند. همچنان نوسانات شدید نرخ دلار در هفتههای آتی مورد انتظار است.
برخی از کارشناسان اثرات نقدینگی کشور و مسائلی مانند سررسید شدن گواهی سپرده ارزی را در نوسانات نرخ دلار موثر عنوان کرده بودند با این حال بار دیگر توجه مخاطبان را به مقایسه حجم کل شبه پول با نقدینگی جذبشده در گواهی سپرده ریالی (حدود یک سال قبل به عنوان ابزاری موقت برای افزایش نرخ سود و جذب سپرده در تلاش ناموفق برای کاهش التهاب اقتصاد کشور استفاده شد) جلب میکنیم. حجم نقدینگی در گواهی سپرده تنها 13 درصد کل نقدینگی در شبه پول (حسابهای میانمدت و غیرجاری) است. بر این اساس میزان ریسک خروج نقدینگی از شبه پول با گواهی سپرده ریالی را نمیتوان متمایز دانست و این نگرانی (خروج نقدینگی از شبه پول) ریسک کلی برای اقتصاد کشور است و به شرایط کنونی محدود نمیشود. گرچه نمیتوان اثر این موضوع را نادیده گرفت اما اثر خروج نقدینگی از گواهی سپرده ریالی به همان میزان است که مردم قصد خروج نقدینگی از سپردهها را داشته باشند و برای این رخداد نیز باید به عوامل اثرگذار مانند نگرنیهای سیاسی پرداخت.
ادامه نوسانات دلار روی موج اخبار سیاسی؟
باید در انتظار واکنش بازار ارز به تمدید فرصت ایران از سویFATF بود. احتمال افت نسبی نرخ وجود دارد اما به نظر میرسد مهمتر از اقدامات خارجی، رفتار سیاسیون در داخل کشور زمینهساز نوسانات آتی نرخ دلار است. بر این اساس در هفتههای پیش رو جبههگیریهای سیاسی به خصوص تصمیمات در خصوص لوایح مرتبط با FATF (لایحه مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم) میتواند بر روند نرخ دلار اثرگذار باشد. اگر سیگنال سیاسی مثبت صادر شود گرچه انتظار برای افزایش تقاضای فصلی (تقاضای مسافران) وجود دارد اما با توجه به انتظار برای افزایش عرضه ارز احتمال افت نرخ دلار دور از انتظار نیست. بر این اساس همچنان نوسانات نرخ ارز و کاهش التهاب این بازار در گرو سیگنالها از تمایل سیاستگذار برای آغاز اصلاحات در حوزههای مختلف است.