طلسم عرضه نفت در بورس شکسته شد/ ابهام ارزی در معاملات نفت بورس انرژی؟

09:39 - 1400/01/21
امروز سرانجام پس از سال‌ها، اولین محموله یک میلیون بشکه‌ای نفت خام در بورس انرژی عرضه شد. این عرضه با کاهش قیمت پایه در سطح حدود یک میلیون تومان به ازای هر بشکه انجام شد. از حجم عرضه‌شده، 280 هزار بشکه مورد معامله قرار گرفت. نکته قابل توجه در خصوص رویه معاملات نرخ ارز مبنای معاملات و همچنین نحوه انجام معامله است.
طلسم عرضه نفت در بورس شکسته شد/ ابهام ارزی در معاملات نفت بورس انرژی؟

دنیای بورس: سال‌های طولانی است که عرضه نفت به صورت خرد در بورس مورد انتظار بود. سرانجام در معاملات امروز بورس انرژی یک میلیون بشکه نفت عرضه شد. این عرضه سرانجام با کاهش قیمت پایه از سوی شرکت ملی نفت به 74.85 دلار معامله با تقاضای 280 هزار بشکه‌ای همراه شد. قیمت هر بشکه ریالی نفت معامله‌شده بیش از یک میلیون تومان بود.

شرایط معامله پرداخت 20 درصدی مبلغ خرید به صورت ریالی و مابقی آن به صورت دلاری است. در این شرایط فرض شود که خریدار نفت خود را با قیمت 77 دلار در زمان تحویل در بازار جهانی به فروش برساند. نکته‌ قابل توجه لحاظ نرخ ارز سامانه سنا در معاملات است. بر این اساس برای معامله هر بشکه نفت یک میلیونی حدود 200 هزار تومان به صورت ریال پرداخت شده است. مابقی که معادل 59.9 دلار به ازای هر بشکه است باید به صورت دلاری تسویه شود.

با این حال بر اساس قوانین بانک مرکزی خریدار نفت باید ارز حاصل از صادرات را به سامانه نیما بازگرداند که نرخی حدود 8 هزار تومان را دارا است؛ فشار زیادی از سوی دولت برای بازگرداندن ارز حاصل از صادرات محصولات مختلف به سامانه نیما وجود دارد. این در حالی است که مبلغ ریالی خرید بر اساس سامانه سنا محاسبه شده است. برای درک این موضوع فرض کنید بار دیگر این عرضه انجام شود و خریدار پیشین پس از فروش نفت خود قصد خرید دوباره با همان قیمت قبلی را داشته باشد. خریدار باید ارز حاصل از صادرات را به ریال تبدیل کند. اگر مبنا سامانه نیما باشد در این شرایط با زیان مواجه می‌شود؛ مبلغ ریالی بر اساس سامانه نیما در معاملات امروز حدود 200 هزار تومان و بر اساس سامانه نیما حدود 120 هزار تومان بوده است. بر این اساس این سوال ذهن مخاطبان را درگیر می‌کند که آیا امکان عرضه ارز در بازار آزاد برای خریدار نفت وجود خواهد داشت یا این‌که نرخ سامانه سنا تنها روی کاغذ است و نرخ نیما لحاظ خواهد شد. در غیر این صورت سودی برای خریدار نمی‌توان متصور بود که انگیزه شرکت دوباره در معاملات را داشته باشد. ممکن است وزارت نفت از این مکانیزم استفاده کرده تا تمامی وجه حاصل از فروش نفت در بورس انرژی را به صورت دلاری دریافت کند. 

در گزارش‌های پیشین به سناریوهای خوشبینانه اثر عرضه نفت بر سودآوری بورس انرژی پرداخته شده بود.