دنیای اقتصاد: الکساندر مونتگومری؛ استاد علوم‌سیاسی دانشگاه رید پورتلند آمریکا در گفتوگو با نشریه اینترنشنال پالیسی دایجست خروج یکجانبه ترامپ از برجام را عامل تشدید تنش‌ها میان اروپا و آمریکا توصیف می‌کند و می‌گوید انتظار دارد پوتین حمایت کامل اما بی‌سروصدای خود را از ایران در برابر تحریمهای ثانویه آمریکا ادامه دهد.
گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای اقتصاد»، مشروح این گفتوگو را به فارسی ترجمه کرده که در ادامه می‌آید:
دونالد ترامپ به‌صورت یکجانبه آمریکا را از برجام خارج کرد. آیا این اقدام منجر به پیچیده‌تر شدن روابط آمریکا و اروپا، که تعهد خود را به ادامه برجام اعلام کرده است خواهد شد؟
بله. با توجه به پیامد‌های احتمالی گسترده تحریمهای ثانویه که قرار است بر کسب‌و‌کارهای اروپایی فعال در ایران اعمال شود این موضوع تنش‌هایی را که در پی سیاست‌خارجی ترامپ میان واشنگتن و بروکسل ایجاد شده است افزایش خواهد داد.
آیا فکر می‌کنید تصمیمات سیاست‌خارجی دونالد ترامپ از جمله خروج از برجام در جایگاه فرمانده کل قوای آمریکا است یا او تنها تلاش می‌کند که دستاوردهای باراک اوباما را از بین ببرد؟
در مورد تصمیم‌هایی که ترامپ در عرصه سیاست‌خارجی انجام می‌دهد توضیحات متعددی وجود دارد. نابود ساختن دستاوردهای باراک اوباما قطعا برخی از تصمیم‌های او مانند خروج از برجام و معاهده آب‌و‌هوایی را دربر می‌گیرد. اما اقدام‌های دیگر او دارای یک منطق متفاوت هستند برای مثال کلید زدن جنگ تجاری، تضعیف متحدان واشنگتن و تمجید از رهبران اقتدارگرا قطعا ارتباطی با خنثی کردن دستاوردهای اوباما ندارد.
این اقدام‌ها را می‌توان در چارچوب سیاست‌های ناسیونالیستی-مرکانتیلیستی (سیاست موازنه اقتصادی) تعریف کرد که بنا بر آن تجارت آزاد زیان‌بار و اقتدارگرایی مورد احترام تلقی می‌شود. اما حتی این سیاست نیز نمی‌تواند دلیل تضعیف اتحاد‌های طولانی با دیگر کشورها باشد. از این رو می‌توان این‌گونه گفت که اغلب تصمیم‌های ترامپ از سوی یک ابرقدرت در ۱۵۰ سال گذشته اجرایی نشده است.
افکار عمومی در ایران همواره روسیه را به‌عنوان یک شریک غیرقابل اعتماد تلقی می‌کنند. آیا با توجه به دینامیک موجود در روابط میان ایران، روسیه و آمریکا، ولادیمیر پوتین در مقابل افزایش فشار از سوی ترامپ مبنی بر تحریم‌ها و کاهش صادرات نفت از ایران حمایت خواهد کرد؟
روسیه و چین هر دو قادر به آن هستند از تیررس تحریمهای ثانویه آمریکا خارج شوند چرا که قادر به انجام معاملات اقتصادی از روش‌های مخفیانه هستند. من انتظار یک حمایت بی‌سروصدا را از سوی پوتین در قبال ایران دارم چرا که روسیه می‌تواند از این طریق به برتری استراتژیک دست یابد.
آیا خروج یکجانبه ترامپ از برجام می‌تواند به یک الگوی نامناسب برای کشورها بدل شود تا تعهدات خود نسبت به معاهدات بین‌المللی را نادیده بگیرند؟ به‌ویژه در زمانی که این معاهدات از سوی شورای امنیت سازمان ملل به تصویب رسیده است.
این اقدام ترامپ یک سنت بد را برای تعهدات کنونی و آینده آمریکا برجا گذاشته است. اکنون کدام کشور می‌تواند با اطمینان بگوید که آمریکا به تعهدات خود متعهد باقی خواهد ماند؟ درحالی که این موضوع می‌تواند یک دستاویز برای شانه خالی کردن از تعهدات بین‌المللی باشد، تاثیر چندانی بر خط‌مشی دیگر کشورها نخواهد داشت.
آیا با توجه به مشاجره‌ها و جدل‌های لفظی میان رهبران دو کشور آیا می‌توان آینده‌ای بهتر را برای روابط دو طرف پیش‌بینی کرد؟
بله، اما این اتفاق در آینده نزدیک رخ نخواهد داد. توافق برجام درحالی محقق شد که حسن روحانی در ایران و باراک اوباما در آمریکا از عزم عملی و لفظی لازم برای جامه عمل پوشاندن به این توافق برخوردار بودند. بازگرداندن تحریمهای ایران باعث می‌شود فردی که وارد فضای انتخابات ریاست‌جمهوری می‌شود و خواستار افزایش تعامل با آمریکا است مورد اقبال قرار نگیرد و در مورد انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا نیز نمی‌توان پیش‌بینی درستی انجام داد.
میانه‌رو‌ها در ایران امیدوارند ترامپ در انتخابات آتی جای خود را به یک دموکرات بدهد و همچنین قانون‌گذاران ضدایرانی در انتخابات نوامبر کرسی‌های خود را از دست بدهند. چرا که در آن زمان مذاکرات با آمریکا ممکن خواهد بود.
ارزیابی شما از فضای سیاسی امروز آمریکا چیست؟ آیا ترامپ برای انتخاب مجدد در سال ۲۰۲۰ مسیر دشواری را پیش‌رو دارد؟
اختلافات عمیق سیاسی و تمایل حزب جمهوری‌خواه برای توسل به سفید‌پوستان ناسیونالیست و سرکوب رای‌دهندگان فضایی مسموم را در سپهر سیاسی آمریکا ایجاد کرده که البته این فضا بستر آن را فراهم کرده است تا جمهوری‌خواهان مدتی بتوانند سیطره خود را بر قدرت فدرال در ایالات‌متحده حفظ کنند. همچنین تمایل و عزم تیم ترامپ برای تضعیف نهادها موجب دشواری پیش‌بینی نتایج انتخابات ۲۰۲۰ می‌شود. درحالی که محبوبیت ترامپ ۴۰ درصد بوده و به پایین‌ترین حد خود رسیده است.
بسیاری از کارشناسان بر این باورند خروج از برجام و اشتیاق وافر او برای توافق با کره‌شمالی حاکی از آن است که وی تلاش می‌کند میراث سیاست خارجی خود را با خلع تسلیحات هسته‌ای کره‌شمالی برجا بگذارد. آیا معتقدید روند مذاکره با کره‌شمالی طبق انتظار ترامپ پیش خواهد رفت؟
خیر. پیونگ‌یانگ تاکنون با خلع تسلیحات هسته‌ای خود موافقت نکرده است که به‌نظر می‌رسد ترامپ چنین تصوری دارد. کره‌شمالی نشان داده است خلع تسلیحات شبه‌جزیره کره و حتی جهان یک هدف بلند مدت است که تنها پس از امضای معاهده صلح و از بین رفتن تهدید آمریکا حاصل می‌شود. در این شرایط لغو برجام از سوی ترامپ تنها مسیر را برای کره‌شمالی به‌سوی توافق با آمریکا ناهموار کرذ.
و در نهایت آیا ترامپ از افراد مناسبی در مورد ایران مشاوره می‌گیرد؟ آیا جان بولتون که نظرات او در رابطه با ایران برای همه شناخته شده است، مشاور مناسبی برای ترامپ در این زمینه است؟
خیر. اکنون وزارت خارجه با توجه به خالی ماندن بسیاری از پست‌های کلیدی از روند کار خارج شده است. وزارت خارجه جایی است که هر رئیس‌جمهوری می‌تواند بهترین مشاوره را از آن دریافت کند. بولتون نشان داده تمایل دارد کشور‌هایی را که توانایی‌های خود را تسلیم نمی‌کنند با اقدام نظامی و تغییر رژیم تنبیه کند. او که باید در قامت مشاور امنیت ملی مسوولیت هماهنگی سیاست‌ها را بر عهده داشته باشد اکنون به سیاست‌گذاری مشغول است و این منصب برای او مناسب نیست.
در همین رابطه بخوانید:
