دنیای بورس—سلیمان کرمی: سهام شرکت‌های فولادی طی هفته‌های اخیر رشدهای پرشتابی را تجربه کرده‌اند. در این میان «ذوب» با بازدهی 67 درصدی در صدر لیست بازدهی فولادی‌ها از 19 خرداد تاکنون قرار دارد. این سهم در معاملات دیروز بار دیگر به دلیل نوسانات بیش از 20 درصدی قیمت سهم متوقف شد و در بازگشایی امروز با وجود جهش 10 درصدی بار دیگر با صف خرید مواجه است.
یکی از علل صف‌نشینی مداوم معامله‌گران برای خرید سهام ذوب آهن حضور خریدار جدید برای بلوک این سهم مطرح می‌شود. در این میان نام خریدارانی همچون فولاد مبارکه و همچنین خریدار خارجی (از کشور هند) برای ذوب آهن مطرح شده که امید به تحول وضعیت بنیادی با تیم جدید مدیریتی رویه سهام این شرکت را صعودی کرده است. البته برخی نیز به حمایت عوامل بنیادی از سهام شرکت ذوب آهن اصفهان اشاره می‌کنند و آن را عاملی برای رشد قیمت سهام می‌دانند. در ادامه در سه بخش مختلف به بررسی وضعیت بنیادی و سودآوری این شرکت پرداخته شده است. در حالی‌که در معاملات امروز نیز صف بیش از 250 میلیونی برای سهام شرکت ذوب آهن در سقف قیمتی مشاهده شد، نگاهی به وضعیت این شرکت از اهمیت بالایی برخوردار است.
رصد جذابیت «ذوب» از نگاه معامله‌گران خرد
در یک حالت بهینه ذوب آهن توانایی ساخت سود 27 تومانی را برای سال جاری خواهد داشت. ادامه موج جهش قیمت کالاها به خصوص فلزات در بورس کالا می‌تواند سودآوری این شرکت را تحت تاثیر قرار دهد. با توجه به رالی پرشتاب علاوه بر سناریو میانی که مورد اشاره قرار گرفته، نگاهی به سقف سودآوری این شرکت در سال جاری جذاب به نظر می‌رسد. در این خصوص با میانگین نرخ فروش 3 هزار تومانی برای محصولات این شرکت در سال 97 این شرکت توانایی ساخت سود حدود 40 تومانی را خواهد داشت؛ میانگین نرخ فروش محصولات ذوب آهن در سال 96 حدود 1900 تومان بوده است. افزایش 20 درصدی نرخ زغال سنگ در صورت‌های مالی ذوب آهن در این محاسبات لحاظ شده است.
در شرایطی که اوج‌گیری تقاضا در بورس کالا ادامه داشته باشد و جهش حداکثری قیمت فلزات را شاهد باشیم، سودآوری این‌چنینی ذوب آهن دور از انتظار نیست. در این خصوص جهش حداکثری (10 درصدی) قیمت فروش محصولات در بورس کالا برای ذوب آهن به منزله نرخ دلار بیش از 5700 تومانی است.
مقایسه بهره‌وری فولادی‌ها
در جدول زیر به بررسی وضعیت فولادی‌ها پرداخته شده است. در این خصوص همان‌طور که مشاهده می‌شود یکی از مشکلات اصلی ذوب بهای تمام‌شده بالای تولید به ازای هر تن تولید فولاد است. در این خصوص هزینه کارگری تولید در شرکت ذوب آهن اصفهان حدود 2.8 برابر فولاد مبارکه است. در حالی‌که میانگین هزینه دستمزد تولید برای هر تن محصول نهایی در دیگر شرکت‌ها حدود 136 هزار تومان است این هزینه برای ذوب به حدود 434 هزار تومان می‌رسد. در مقایسه با فولاد مبارکه با حاشیه سود ناخالص 45 درصدی، ذوب آهن تنها 24 درصد حاشیه سود را دارا است. این در حالی است که میانگین نرخ فروش محصولات این دو شرکت تقریبا یکسان بوده (البته در سال 97 حتی ذوب آهن با نرخ‌های بالاتری محصولات خود را در بورس کالا به فروش می‌رساند) و عمده اختلاف حاشیه سود ناویژه به بهای تمام‌شده تولید بازمی‌گردد.
در نگاه اول ممکن است به نظر رسد که خریدار عمده ذوب آهن می‌تواند با کنترل هزینه‌ها به دنبال افزایش بهره‌وری و ایجاد ارزش افزوده بیشتر در این شرکت باشد اما در حقیقت ضعف بنیادی این شرکت از بخشی ناشی می‌شود که احتمالا با مخالفت شدید دولت برای کاهش نیروی انسانی مواجه شود. در این خصوص کنترل هزینه دستمزد بالا نیازمند تعدیل نیرو است که با توجه به مشکل بنیادی کشور در بیکاری این موضوع به شدت با مخالفت مواجه خواهد شد.
بر این اساس باید کنترل سایر هزینه‌ها مانند سربار یا مواد اولیه بتوان از هزینه‌های این شرکت کاست. در این خصوص ضایعات مصرف ماده اولیه در ذوب آهن نیز به صورت چشم‌گیری بالا است. در این خصوص هزینه ماده مستقیم به ازای تولید هر تن فولاد به بیش از 1000 تومان در سال 96 رسیده است. در حالی‌که میانگین هزینه ماده اولیه برای دیگر شرکت‌های مورد استفاده حدود 770 تومان است. در این میان نکته‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد اثر قابل توجه افزایش نرخ زغال سنگ در کاهش سودآوری این شرکت است. محاسبات حاکی از این موضوع است که با افزایش 20 درصدی نرخ زغال سنگ و با نرخ شمش فولاد خوزستان 2450 تومانی زغال سنگ 37 درصد از بهای تمام‌شده سال 97 را به خود اختصاص می‌دهد. این در حالی است که همچنان نرخ زغال سنگ اختلاف قابل توجهی با نرخ‌های جهانی به خصوص نرخ دلار کنونی دارد. همچنان فشار تولیدکنندگان زغال سنگی‌ها برای افزایش نرخ محصولات وجود دارد و احتمال آزادسازی در سال‌های آینده وجود خواهد داشت.
با مشکلات موجود و شاید سرمایه‌گذار خارجی (با ورود ارز) چندان تمایلی برای خرید ذوب آهن نشان ندهد. در رویه نزولی ارزش ریال به سختی سرمایه‌گذاران خارجی حاضر به پذیرفتن حضور در اقتصاد کشور خواهند بود حضور این سرمایه‌گذاران نیازمند آرامش اقتصادی کشور است. از سوی دیگر تیم مدیریتی فولاد مبارکه نشان داده است که می‌تواند در جهت افزایش بهره‌وری مفید عمل کند.
برای ذوب آهن نیز شاید یکی از راه‌حل‌ها تلاش برای افزایش میزان تولید با هزینه‌های ثابت است که می‌تواند بهره‌وری را افزایش دهد. اما نکته قابل توجه در این شرایط لزوم به آب برای تولید است که با خشکسالی منطقه اصفهان این موضوع با مشکلات زیادی مواجه خواهد شد.
آینده قیمتی «ذوب»
انتظار برای انتشار عملکرد خرداد ذوب آهن وجود دارد. با این حال با یک تقریب می‌توان گفت ذوب آهن در بهار سال جاری توانایی ساخت سود 6 تومانی را خواهد داشت که احتمالا نسبت به انتظارات و قیمت کنونی سهم بالا است. بر این اساس انتشار صورت‌های مالی سه‌ماه نخست این شرکت طی یک ماه آینده اگر با فضای منفی بازار مواجه شود می‌تواند افزایش فشار فروش را بر این سهم به وجود آورد. اما چشم‌انداز سودآوری این شرکت می‌تواند از ادامه رشد قیمتی در میان‌مدت حمایت کند. در این میان البته سهام دیگر شرکت‌های فولادی جذاب‌تر هستند با این حال امید به بهبود وضعیت مالی این شرکت به کمک خریدار جدید انگیزه مضاعفی برای خرید این شرکت ایجاد کرد. با این حال به تدریج باید در انتظار کاهش شتاب رشد و شروع موج اصلاحی و انتظار برای تامل بیشتر نسبت به آینده بود. البته فضای عمومی بازار از اهمیت بالایی در روند قیمتی سهام در این روزها برخوردار است و رشدهای دسته‌جمعی و هیجانی با قدرت بالای نقدینگی را نمی‌توان با هیچ تحلیلی به صورت دقیق ارزیابی کرد.
