دنیای اقتصاد: علت ابطال معاملات از سوی مقام ناظر ابهام در ارائه اطلاعات به خصوص از عرضه بلوک سهام این شرکت ناشی می‌شد. «های وب» تازه‌وارد طی ماه‌های اخیر در صدر اخبار قرار داشته است. توجه فعالان بازار به سمت این سهم زمانی بیش از پیش جلب شد که مدیران این شرکت تصمیم بر تحصیل سهام پارس آنلاین و تجمیع فعالیت‌های این شرکت در داده‌گستر عصر نوین گرفتند.
این معامله اما و اگرهای بسیاری را در ذهن فعالان بازار به وجود آور.د با این حال طی شفاف‌سازی‌های این شرکت نماد «های وب» پس از توقف یک‌ماهه (از زمان اعلام رسمی خرید پارس آنلاین) با رشد قیمتی بازگشایی شد. در حالی‌که چندین روز از زمان ارائه اطلاعات و بازگشایی این نماد می‌گذشت، توقف این نماد آن هم تنها به واسطه اعلام قیمت بلوکی تا حدود زیادی عجیب نظر می‌رسد. فارغ از این‌که مدیران «های وب» خطایی مرتکب شده‌اند یا خیر؟ موضوع مهم رفتار سلیقه‌ای سازمان در بازار سهام است.
زمانی‌که قانون به صورت کامل اجرا نمی‌شود و تمامی شرکت‌ها با یک معیار سنجیده نمی‌شوند. رفتارهای سلیقه‌ای می‌تواند روند معاملات را به شدت مختل کند. آن‌چه می‌تواند بیش از هر چیز دیگری نگران‌کننده باشد، اثر صحبت‌های دیگران در اتخاذ تصمیمی با این‌چنین اثر سویی بر کل بازار است. در صورتی‌که شرکت های وب واقعا خطایی را مرتکب شده باشد نهاد ناظر باید پیش از اتفاق این رخداد و بازگشایی این نماد با آن برخورد می‌کرد.
روز چهارشنبه معاملات های وب به ارزش بیش از 57 میلیارد تومان باطل شد. شاید این موضوع برای کسانی‌که با مکانیزم معاملات آشنایی ندارند، چندان اهمیتی نداشته باشد. اما با نگاهی ساده به این روند می توان به اوج مشکلاتی که به دنبال این امر ایجاد شده است ، پی برد. در ادامه گزارش با نگاهی به مشکلاتی که پیرامون «های وب» وجود دارد و مقایسه آن با معیارهای بین‌المللی شدت اثر رفتار سلیقه‌ای سازمان بر معاملات بررسی می‌شود.
ریسک ادغام برای «های وب» کجاست؟
مروری بر روند تحصیل سهام: تجمیع فعالیت‌های پارس آنلاین در های وب با استقبال بسیاری از کارشناسان حوزه ارتباطات قرار گرفته است. در حالی‌که در فضای تقریبا انحصاری ارتباطات در کشورمان روند توسعه در این زمینه بسیار کند پیش می‌رفت یکی از راه‌کار برای خروج از تک‌قطبی شدن صنعت ارتباطات کشور ادغام شرکت‌های کوچک برای عرض اندام در مقابل غول مخابرات کشور بود. به این ترتیب در فضای رقابتی امکان حصول اهداف در این زمینه در میان‌مدت به وجود خواهد آمد. شاید این موضوع منجر شود که مالکان مخابرات نیز در صدد حفظ سهم از بازار برآمده و در این مسیر رقابتی مسیر توسعه همراه شود.
بر این اساس کمتر کسی است که بر کل فرآیند تحصیل سهام پارس آنلاین توسط های وب نقدی داشته باشد. آن‌چه بیش از همه اعتراض برخی از فعالان بازار را به دنبال داشته است، نحوه انجام این معامله است. در این خصوص باید روند این معامله مرور شود. بر اساس قرارداد منعقد شده میان مالکان پارس آنلاین با سهامدار عمده های وب بنا است که 100 درصد از سهام پارس آنلاین در ازای 882 میلیارد تومان به های وب منتقل شود. نوع قراردادی که برای انجام این معامله در نظر گرفته شده است برای کشور بسیار بیگانه است. بر اساس اخبار بنا است ایمان میری به عنوان سهامدار 86 درصدی های وب بخشی از سهام خود را در ازای این معامله به مالکان پارس آنلاین در قیمت مشخص واگذار کند. البته باید توجه داشت که مبلغ خرید پارس آنلاین کاملا مشخص است. بر این اساس «های وب» برای پرداخت این مبلغ باید تامین مالی انجام دهد. روش‌های متفاوتی برای تامین مالی در کشور ما مطرح است اما روشی که سهامدار عمده «های وب» انتخاب کرده ، در نگاه فعالان بازار ما غریب است.
روش تامین مالی تحصیل سهام (Acquisition payment methods): در بازار بین‌المللی روند ادغام و تحصیل سهام (merge and acquisition) از روش مختلفی تامین می‌شود. اصل قضیه بر این اساس است که یک شرکت برای توسعه افقی (توسعه فعالیت‌های کنونی) یا عمودی (تکمیل زنجیزه ارزش) فعالیت‌های خود دست به خرید یک شرکت دیگر می‌زند. از دهه 1980 میلادی روند این معاملات در مدت زمان اندکی تغییر یافته است. بر این اساس تنها 2 درصد از ارزش این معاملات در سال 1988 از طریق انتقال سهام انجام می‌شد.حدود 60 درصد از این معاملات به صورت نقدی انجام می‌شد. طی 10 سال این روند کاملا تغییر کرده و در سال 1998 بیش از 60 درصد از این معاملات بر اساس انتقال سهام انجام و مبادلات نقدی بسیار کم‌رنگ شد.
در فرآیند تحصیل سهام شرکت «الف» خواستار به در اختیار گرفتن کنترل شرکت «ب» است. در این شرایط مالک شرکت «الف» باید مالکان شرکت «ب» را با پیشنهادهای مختلف برای فروش دارایی ترغیب کنند. این موضوع ریسک و فرصت‌های مختلفی را شامل می‌شود که از پرداختن به آن خودداری می‌شود. در این خصوص مالکیت شرکت «ب» طی قراردادی به شرکت «الف» منتقل می‌شود. شرکت «الف» (و نه مالک این شرکت) باید مبلغ این قرارداد را به مالکان شرکت «ب» بپردازد. در این شرایط مالکان شرکت «الف» برای این‌که بتوانند این معامله را به ثمر برسانند و همچنین از پرداخت وجه نقد خودداری کنند بخشی از سهام تحت مالکیت خود را در اختیار مالکان شرکت «ب» قرار می‌دهند. از طرفی شرکت «الف» نیز از بابت این معامله بدهی شناسایی می‌کند. ریسک قبول سهام به جای معامله نقد، برای فروشنده در این‌جا نوسانات آتی قیمت سهم و پذیرفتن ریسک‌های موجود در خصوص این به هم‌افزایی است. در صورتی‌که این هم‌افزایی به بازدهی مورد نظر دست نیابد ریسک این معامله علاوه بر مالکان شرکت «الف»، مالکان قبلی شرکت «ب» که پس از انجام معامله بخشی از سهام شرکت «ب» را در اختیار دارند، نیز تهدید می‌کند.
در این میان ارزش‌گذاری شرکت «ب» برای سهام‌داران شرکت «الف» و همچنین مالکان شرکت «ب» دارای اهمیت ویژه‌ای است.
ضعف قانونی در ابزارهای جدید: روند تحصیل سهام در بازارهای بین‌المللی تازگی ندارد و کاملا جا افتاده است. گرچه ریسک‌های بسیاری در این خصوص مطرح می‌شود اما نمی‌توان گفت امکان انجام این روش وجود ندارد. در این خصوص باید به این موضوع توجه کرد که در وضعیت کنونی کشور ما که روند تامین مالی همچنان برای شرکت‌های پرهزینه است .اگر «های وب» به پشتوانه اخذ تسهیلات مالکیت سهام پارس آنلاین را در اختیار می‌گرفت نه‌تنها روند قیمت سهام «های وب» نباید رشد می‌کرد بلکه هزینه تامین مالی این معامله از میزان سود احتمالی اضافه شده به صورت مالی «های وب» پیشی می گرفت .امری که باعث نزولی شدن قیمت سهام می‌شد. این جمله به معنای روند منطقی صعود روزهای اخیر «های وب» نیست و هیجان در معاملات این سهم کاملا مشهود بود وریسک اصلاح قیمتی را برای این سهم ایجاد می‌کرد. در این میان سهامدار عمده با واگذاری بخشی از سهام خود به مالکان پارس آنلاین، این شرکت را به تلفیق «های وب» اضافه خواهد کرد. این بلوک تا سقف 882 میلیارد تومان می‌تواند به حساب «های وب» منعکس شود (که البته با توجه به شرایط معامله و اقساط این معامله بلوکی تمامی بدهی های وب را شامل نمی‌شود). بر این اساس سهامدار بر میزان مطالبات خود از شرکت و حساب جاری شرکا می‌افزاید. در این شرایط شرکا از طریق افزایش سرمایه از راه‌های مختلف مانند آورده یا صرف سهام می‌تواند حذف شود. البته رشد حساب جاری شرکا به عنوان نکته مهمی باید توسط حسابرسان رصد شود تا در این میان سایر ذینفعان متضرر نشوند. این‌که سهام‌داری نسبت به پرداخت وجه به شرکت زیرمجموعه ابایی نداشته باشد همیشه جای سوال برای فعالان ایجاد می‌کند که منطقی است. اما این رویه در بسیاری از شرکت‌های بورسی مشاهده شده است و تنها این موضوع تا مشخص نشدن تخلف نمی‌تواند مبنای تصمیم‌گیری باشد.
ریسک‌های عمده پیش روی ادغام: همان‌طور که اشاره شد خرید پارس آنلاین با استفاده از تسهیلات بانکی با اضافه کردن بار هزینه‌های مالی بر صورت‌های مالی «های وب» بر شدت ریسک‌های موجود در این ادغام می‌افزود. آن‌چه به هیجان در معاملات «های وب» اشاره دارد شاید بی‌توجهی به ریسک‌های موجود است. در این خصوص یکی از ریسک‌های بزرگی که کارشناسان بر آن تاکید دارند تغییر سیاست‌گذاری و به تبع آن قدرت گرفتن بیش از پیش رقیب بزرگ‌تر است. نمی‌توان گفت که مخابرات در مقابل این ادغام بی‌تفاوت باشد و برای جا نماندن از قافله تلاش نکند و حتی در این میان سدهای بیشتری برای فعالیت های وب ایجاد شود. آن‌چه مشخص است در این روند رقابتی اگر شرکت‌های کوچک‌تر راه‌کاری اتخاذ نکنند احتمال حذف آن‌ها نیز وجود خواهد داشت. مدیران های وب برنامه‌های زیادی برای سال آینده عنوان می‌کنند که مسیر رسیدن به آن‌ها را هموار می‌دانند اما در این میان نمی‌توان از ریسک‌ها موجود در اقتصاد کشور و تغییر سیاست‌گذاری غافل بود.
برخی از فعالان بازار ریسک دیگری که در این معامله سایر سهام‌داران به غیر از سهامدار عمده را تهدید می‌کند را ارزش واقعی پارس آنلاین می‌دانند. در این خصوص بر اساس پیشبینی سودآوری پارس آنلاین این شرکت با نسبت قیمت به درآمد 11 خریداری شده است و با این نسبت نیز در صورت‌های مالی «های وب» قرار خواهد گرفت. در خصوص مباحث مطرح‌شده در خصوص ارزش‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری و همچنین هیئت کارشناسی نیز باید نهاد ناظر یکی از دلایل باطل کردن معاملات روز چهارشنبه، استعلام همراه با تاخیر فراوان از کانون کارشناسان آن هم تحت تاثیر صحبت‌های فعالان بازار است. در این شرایط انتظار برای انتشار این شفاف‌سازی وجود دارد و تا زمانی‌که این شفاف‌سازی منتشر شود، نمی‌توان اظهار نظر دقیقی داشت.
در صورتی‌که روند خرید پارس آنلاین مشکلی نداشته باشد رویه‌ای که سهامدار عمده در پیش گرفته است گرچه برای بورس کشورمان غریبه است اما نگاهی به بازارهای بین‌المللی حاکی این موضوع است که این رویه در دیگر نقاط جهان نیز انجام می‌شود. با این حال مالک شرکت «الف»، مالک پیشین شرکت «ب» و همچنین سایر سهام‌داران در این روند همان‌طور که با فرصت‌های ناشی از این هم‌افزایی روبه رو هستند از ریسک‌های موجود هراس دارند. نمونه‌های بسیاری بوده که حتی قیمت سهام شرکت «الف» (خریدار) با برآورده نشدن انتظارات و اهداف نزول یافته و تمامی سهام‌داران که شامل مالکان پیشین شرکت «ب» نیز هستند متضرر می‌شوند.
در خصوص روند قیمت بلوک «های وب» نیز اظهار نظری نمی‌توان انجام داد و نبود ابزار داخلی برای ادغام را برخی از کارشناسان علت این موضوع و لزوم عرضه بلوک روی تابلو عنوان می‌کنند. در شرایط کنونی باید در انتظار ادامه شفاف‌سازی‌های شرکت و تصمیم بورس در خصوص این معامله بلوکی بود.
