- محمد بامودت | مدیر سبد شرکت تحلیلگر امید
اوره به‌عنوان منبع نیتروژن پرمصرف‌ترین کود شیمیایی در دنیاست. از کل اوره تولیدی در سطح جهان ۷۰ درصد به مصارف کشاورزی میرسد و مابقی تولید عمدتا برای مصارف کشاورزی،تولید پودر ملامین و به‌عنوان خوراک دام مصرف می‌شود. تولید‌کننده‌های اصلی‌اوره در ایران چهار شرکت بورسی پتروشیمی پردیس، شیراز، کرمانشاه و خراسان هستند که در بورس پذیرفته شده‌اند.
همچنین پتروشیمی لردگان نیز به تازگی وارد مدار تولید شده که در بازار فرابورس قابل معامله است.در خارج از بازار سرمایه نیز پتروشیمی رازی تولید‌کننده اصلی اوره است و طرح‌هایی مانند پتروشیمی هنگام نیز در دست اجراست. در حالی که ظرفیت ۵ شرکت حاضر در بازار سرمایه ۷ میلیون تن و ظرفیت پتروشیمی رازی ۸۵۰ هزار تن است، میزان نیاز مصرف داخلی اوره ۲/ ۲ میلیون تن است که در بورس کالا یا تحت عنوان اوره حمایتی به فروش میرسد.
مازاد تولید در سطح کشور موقعیت مناسبی را برای تولید‌کننده‌های اوره فراهم آورده با صادرات اوره درآمد ارزی قابل توجهی داشته باشند. عمده مقاصد صادراتی در سال‌های گذشته هند، افغانستان و ترکمنستان بوده که با توجه به مشکلات ناشی از تحریم، در حال حاضر شرکت‌های اوره‌ای به گسترش بازار خود به کشور‌های برزیل و استرالیا اقدام کرده‌اند.
سهم عمده بهای تمام شده در تولید‌کننده‌های اوره مربوط به بهای خوراک گاز طبیعی است که بر مبنای فرمولی تعیین می‌شود که قیمت جهانی گاز در چهارهاب بین‌المللی در آن وزن ۵۰ درصدی و نرخ گاز مصرف داخلی،صادراتی و وارداتی در آن وزن ۵۰ درصدی دارند. ساختار درآمد و هزینه‌های شرکت‌های اوره‌ای نشان دهنده نقش کلیدی نرخ ارز، نرخ جهانی اوره و گاز طبیعی در سودآوری این شرکت هاست.
در ماه‌های اخیر با شیوع ویروس کرونا در سطح جهان نرخ گاز جهانی با کاهش مواجه شده است، برای مثال نرخ گاز هنری هاب از ۱.۸۶۲ دلار به ازای هر میلیون بی تی یو (BTU) به ۷۸۲/ ۱دلار در هفته جاری رسیده و حتی کمترین نرخ در ۲۴ ماه اخیر یعنی رقم ۴۸۲/ ۱ نیز در طی چند ماه گذشته رخ داده است. از طرف دیگر نرخ اوره گرانولار منطقه خاورمیانه در محدوده قیمت ۲۲۰ دلار بر تن نوسان کرده و ارقام بالاتری را نیز تجربه کرده است.
حرکت مخالف نرخ‌های جهانی گاز طبیعی و اوره سبب بهبود حاشیه سود شرکت‌های اوره‌ای شده است. تغییرات قیمت‌های جهانی و پتانسیل صادرات بیشتر شرکت‌های اوره‌ای نسبت به سال‌های گذشته با توجه به افزایش ظرفیت تولید سبب شده است که این گروه طی ماه‌های اخیر از معدود گروه‌هایی باشد که به رغم حضور نداشتن در صندوق‌های ETF دولتی بازده مناسبی داشته باشد و مورد اقبال سرمایه‌گذاران قرار بگیرد.
