به گزارش «دنیای بورس» به نقل از بورس پرس، ابراهیم کاویانی پور با ارائه تحلیلی از بازار جهان در روزهای اخیر اعلام کرد: در حال حاضر مرجع قیمت گذاری فرآورده های نفتی نشریه پلتس است که به صورت روزانه قیمت ها را در حوزه های جغرافیایی تعریف شده اعلام می کند و به عنوان مرجع قیمت گذاری فرآورده های نفتی در بازار داخلی ایران و بسیاری از بازارهای بین المللی مورد استفاده قرار می گیرد.
با شیوع بیماری کرونا در چین در دی سال ۹۸ تقاضای جهانی نفت با کاهش مواجه شد و پیرو این کاهش تقاضا، قیمت نفت خام و فرآورده های نفتی روند نزولی گرفت . پس از شیوع کرونا در سطح جهانی در اسفند ماه کاهش تقاضا برای نفت خام و فرآورده های نفتی شیب بسیار تندی گرفت که این امر موجب سقوط قیمت نفت خام و شکسته شدن همه مقاومت های قیمتی نفت خام شد به گونه ای که در مقطعی به دلیل تکمیل ظرفیت ذخیره سازی در آمریکا قیمت حواله های سررسید شده نفت WTI در آن کشور در یک اتفاق بی سابقه منفی شد.
در این شرایط بی سابقه تاریخی قیمت فرآورده های نفتی در سراسر جهان نیز روند نزولی گرفت و در اردیبهشت سال ۹۹ میزان کاهش قیمت فرآورده های نفتی از میزان کاهش قیمت نفت خام هم بیشتر شد. به نحوی که قیمت تعیین شده برای اکثر فرآورده های نفتی بر اساس قیمت های نشریه پلتس از قیمت نفت خام کمتر شد.
در این مقطع زمانی قیمت فرآورده های درج شده در نشریه پلتس در منطقه خلیج فارس انحراف بسیار زیادی با قیمت فرآورده های همسان در سایر نقاط جهان داشت. روش قیمت گذاری نشریه پلتس برای منطقه خلیج فارس به این گونه است که قمیت های کشف شده در بازار سنگاپور به عنوان قیمت مبنا تعیین شده و هزینه حمل از خلیج فارس تا سنگاپور از آنها کسر می شود . قیمت محاسبه شده از این طریق به عنوان قیمت فرآورده های نفتی در خلیج فارس تعیین می شود.
جدول زیر قیمت بنزین اکتان ۹۵ و نفت سفید بر اساس فوب سنگاپور (در سه مقطع زمانی متفاوت ) ، هزینه حمل از خلیج فارس تا سنگاپور و قمیت بنزین با اکتان ۹۵ خلیج فارس را نشان می دهد .
با سقوط قیمت فرآورده ها شاهد افزایش هزینه حمل از خلیج فارس به سنگاپور مندرج در نشریه پلتس هستیم که به معنی افزایش حجم ذخیره سازی بنزین و نفت سفید در منطقه خلیج فارس است. در این شرایط به دلیل عدم حمل این فرآورده ها، فروشنده های مستقر در خلیج فارس حاضر به پرداخت مبالغ بیشتر جهت حمل این فرآورده ها به سایر مناطق هستند در حالی که نرخ های مندرج در نشریه پلتس مرجع قیمت گذاری فرآورده های تولیدی شرکت های ایرانی نیز است.
اما آیا بازار داخلی ایران در واقعیت و در این شرایط بسیار خاص تابع قیمت های نشریه پلتس است؟ معاملات انجام شده در بورس کالا و انرژی معیار خوبی برای اطلاع از وضعیت بازار فرآورده های نفتی است.
در اردیبهشت و در شرایطی که قیمت فرآورده های نفتی به کمترین میزان رسیده، معاملات فرآورده های نفتی از قبیل انواع حلال ، وکیوم باتوم و لوب کات بعضاً با رقابت قیمتی در بورس ایران معامله شده و قیمت های کشف شده اختلاف معناداری با قیمت های مندرج در نشریه پلتس دارند.بطور مثال در نیمه اول اردیبهشت بیش از ۴۱ میلیون لیتر حلال ۴۰۲ بطور متوسط با قیمت ۲۱۱۸۲ ریال / لیتر ( ۲۷ درصد بالاتر از قیمت پایه ) معامله شده است. در برخی از معاملات این فرآورده رقابت بیش از ۶۰ درصد نیز انجام شده است.
از آنجا که حلال ۴۰۲ مبتنی بر نفت سفید قیمت گذاری می شود ، قیمت کشف شده در بورس انرژی برای این فرآورده معادل نفت سفید با قیمت ۲۴.۰۴ دلار/ بشکه است که اختلاف بسیار زیادی با قیمت های مندرج در نشریه پلتس طی ماه اردیبهشت دارد.
با توجه موارد فوق به نظر می رسد بازار فیزیکی فرآورده های نفتی ایران بر اساس شرایط منطقه ای بر قیمت فرآورده های نفتی موثر است که در قیمت گذاری فرآورده های نفتی نمی توان آن را نادیده گرفت. لذا قیمت های کشف شده در بورس کالا و انرژی را نیز می توان تحت شرایطی به عنوان یکی از مبانی قیمت گذاری فرآورده های نفتی در ایران در نظر گرفت .
البته یکی از اشکالات فعلی بورس ایران عمق کم معاملات آن نسبت به کل فرآورده های نفتی تولیدی است که در صورت تعمیق این بازار می توان امیدوار بود قیمت های کشف شده در بورس به عنوان یکی از مراجع قیمت گذرای فرآورده های نفتی در نظر گرفته شود.
