بزگترین مشکل لکوموتیوها در ایران چیست؟

12:49 - 1400/01/21
بزرگ‌ترین مشکل شرکت‌های خصوصی مالک لکوموتیو، افزایش شدید قیمت تمام‌شده برای خرید یک لکوموتیو است.

به گزارش «دنیای بورس»‌به نقل از دنیای اقتصاد، مجتبی لطفی، رئیس کارگروه لکوموتیو انجمن ریلی گفت: به دلیل تغییرات نرخ ارز، قیمت یک لکوموتیو نسبت به دو سال گذشته چند برابر شده در نتیجه بازگشت سرمایه با مشکل مواجه شده و سرمایه‌گذاری در این بخش توجیه‌پذیر نیست.

وی افزود: اگر چه نرخ کرایه حمل بار اضافه شده ولی بخش زیادی از آن صرف هزینه‌های جاری و بهره‌برداری می‌شود، زیرا هزینه‌ها چند برابر شده و بازگشت سرمایه در بخش لکوموتیو مشکل‌تر شده است. لطفی گفت: راهکارهای موجود در این زمینه سیاست‌های تشویقی شامل استفاده از ماده ۱۲ و تبصره ۱۸ است. البته تا امروز هنوز در قالب تبصره ۱۸ پروژه خرید لکوموتیو ارائه نشده ولی شرکت راه‌آهن قول داده که از یکسری پروژه‌های سرمایه‌گذاری در بخش لکوموتیو در این قالب حمایت کند. تبصره ۱۸ مقداری از هزینه‌های تامین مالی را کاهش داده و در این زمینه نقش کمکی دارد. 

وی افزود: یکی دیگر از ابزارها ماده ۱۲ است. این ابزار در تامین سرمایه نقشی ندارد و در پروژه‌هایی که سرمایه‌گذاری در آنها انجام شده باشد به بازگشت سرمایه‌گذاری انجام شده کمک می‌کند. لکوموتیوهایی که در سال‌های گذشته توسط چند شرکت تامین شد به پروژه ماده ۱۲ معرفی شد تا از محل صرفه‌جویی درسوخت به آنها یارانه پرداخت شود ولی هنوز مبلغی به این بخش تعلق نگرفته است. 

رئیس کارگروه لکوموتیو انجمن ریلی اظهار کرد: از سال ۹۶ تا به امروز قیمت ارز افزایش چهار برابری داشته و این هزینه‌ها با افزایش نرخ کرایه حمل بار قابل جبران نیست زیرا نرخ کرایه حمل به این میزان افزایش پیدا نکرده و اصولا ظرفیت چنین افزایشی نیز در بازار وجود ندارد. نرخ کرایه حمل بار سال ۹۶ نسبت به نرخ امسال تنها حدود ۸۵ درصد افزایش داشته است.

وی درباره هزینه‌های سرمایه‌گذاری در بخش لکوموتیو گفت: در این زمینه سه بخش هزینه‌ای داریم. یکی هزینه بهره‌برداری که شامل هزینه‌های سوخت، لکوموتیوران، روغن و... است که افزایش داشته ولی این افزایش کمتر از چهار برابر بوده است. دیگری هزینه‌های تعمیر و نگهداری شامل قطعات یدکی و خدمات فنی بوده که حدود ۴۰ درصد هزینه‌های یک لکوموتیو است. این هزینه‌ها در بعضی از موارد بیش از چهار برابر افزایش داشته است. بخش سوم، هزینه استهلاک سرمایه‌گذاری است که با قیمت تمام‌شده لکوموتیو خریداری‌شده ارتباط مستقیم دارد. این هزینه حدود چهار برابر افزایش داشته است.

لطفی درباره مشکل دیگر شرکت‌های مالک لکوموتیو گفت: هم راه‌آهن و هم شرکت‌های خصوصی مالک لکوموتیو از نظر وضعیت نقدینگی دچار مشکل هستند زیرا متناسب با افزایش هزینه‌ها جریان نقدینگی این بخش افزایش پیدا نکرده است. در بخش لکوموتیو باری خصوصی، درآمد از صاحبان کالا (بیشتر صنایع فولاد و معادن) کسب می‌شود که وضعیت اقتصادی خوبی دارند و کرایه حمل را پرداخت می‌کنند. این پول باید به درستی توزیع شود. شرکت‌های مالک لکوموتیو با شرکت راه‌آهن قرارداد دارند و باید پول خود را از راه‌آهن بگیرند.

 وی افزود: تنها ۵۱ درصد پول صاحبان لکوموتیو به‌صورت ماهانه توسط راه‌آهن پرداخت می‌شود و بخش بزرگی از آن باقی می‌مانده است به همین دلیل شرکت‌های بخش‌خصوصی با کمبود نقدینگی شدید مواجه بوده و چرخه حفظ و نگهداری لکوموتیوها با مشکل مواجه می‌شود.  مدیرعامل شرکت البرز نیرو گفت: در بخش‌خصوصی شاهد سرمایه‌گذاری جدید در بخش لکوموتیو نیستیم.

مثلا در شرکت البرز نیرو، پروژه تولید لکوموتیو پارس-۳۳ را داریم که شروع و تامین تجهیزات آن مربوط به سال ۹۶ است. این پروژه شامل تولید ۱۰ دستگاه لکوموتیو با همکاری شرکت واگن پارس است. زمان‌بندی پروژه به این صورت بود که تا اواخر امسال اولین دستگاه آن به بهره‌برداری برسد ولی با توجه به مشکلات پیش‌رو پیش‌بینی می‌کنیم اولین دستگاه آن اوایل اردیبهشت ماه سال آینده و بقیه ۹دستگاه دیگر نیز تا پایان سال آینده به بهره‌برداری برسد. 

وی افزود: یک‌سوم لکوموتیوهای باری کشور توسط بخش‌خصوصی تامین شده است. به تعداد لکوموتیوهایی که در اختیار داریم قادر به تشکیل قطار هستیم. بنابراین گلوگاه تشکیل قطار، تعداد لکوموتیو موجود است. اگر تعداد لکوموتیو بیشتر شود می‌توانیم سرعت گردش واگن‌ها را افزایش دهیم و قطارهای بیشتری با همین تعداد واگن تشکیل دهیم.  رئیس کارگروه لکوموتیو انجمن ریلی در پاسخ به اثر تحریم‌ها بر نگهداری لکوموتیوهای موجود گفت: تحریم‌ها تا امروز تاثیر قابل‌توجهی بر تعمیر و نگهداری لکوموتیو‌ها نداشته و شرکت‌های خصوصی و راه‌آهن تواسته‌اند به هر نحو ممکن قطعات موردنیاز را تامین کنند ولی ادامه تحریم‌ها در درازمدت بر تعداد لکوموتیو‌های در سرویس به علت هزینه‌ای تعمیر و نگهداری و تامین قطعات تاثیر می‌گذارند. همچنین با ادامه این روند تعداد پروژه‌های بهسازی و بازسازی نیز کمتر خواهد شد.