به گزارش «دنیای بورس»، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه جدید آمریکا پس از تصدی مسئولیتش به ایراد سخنرانی پرداخت. او در این سخنرانی وعده داد روابط خود را با متحدان آمریکا بازسازی کند. بلینکن در ادامه تاکید کرد به گفتگو با تهران درباره برنامه هستهای ایران باز میگردد.
بلینکن: دولت بایدن خواهان بازگشت ایران به برجام است
ايسنا هم نوشت: وزیر خارجه جدید آمریکا مدعی شد که دولت بایدن مایل به بازگرداندن ایران به تعهدات هستهایش است. به گزارش یو اس نیوز، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه جدید آمریکا روز چهارشنبه اشاره کرد که دولت بایدن مشتاق است که ایران به پیروی از توافق هستهای سال ۲۰۱۵ که ترامپ در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شده بود، بازگردد.
رایزنی وزرای خارجه آلمان و آمریکا درباره برجام
ایرنا نوشت: هایکو ماس وزیر امور خارجه آلمان روز چهارشنبه در اولین تماس تلفنی با آنتونی بلینکن همتای آمریکاییاش پیرامون توافق هستهای ایران گفتوگو کردند.
وزارت امور خارجه آلمان در حساب رسمی توئیتری خود افزود؛ دو طرف پیرامون طیف مختلفی از مسائل سیاست خارجی، مانند چین، افغانستان و همچنین تغییرات اب و هوایی تبادل نظر و توافق کردند تا همکاریهای نزدیکی با یکدیگر داشته باشند.
این تماس یک روز پس آن صورت میگیرد که بلنیکن ۵۸ ساله رای اعتماد سنای آمریکا را به دست آورد تا به طور رسمی سکان دستگاه دیپلماسی این کشور را در دست گیرد.
او پیش از آغاز بکار رسمی دولت بایدن در برابر اعضای کمیته روابط خارجی سنا گفت: چالش اینجا است که ما از توافق (برجام) خارج شدیم و ایران محدودیتهای اعمال شده با توافق را بازگردانده است، سانتریفیوژهایی را به کار گرفته است که مطابق توافق ممنوع بود و نتیجه آن همچنانکه در گزارشهای عمومی مطرح است، زمان بیش از یکسال برای رسیدن به یک بمب اتمی، اکنون به کمتر از ۳ یا ۴ ماه کاهش یافته است. این یعنی بازگشت به همان بحرانی که پیش از مذاکرات با آن مواجه بودیم.
وزیر خارجه آمریکا تصریح کرد: رئیس جمهوری معتقد است اگر ایران به این تعهدات برگردد ما نیز بازخواهیم گشت اما باید از آن به عنوان بستری برای بودن در سمت متحدان و شرکا برای دستیابی به توافقی محکمتر و طولانیتر استفاده کنیم.
رئیس جمهوری سابق آمریکا سال ۲۰۱۸ از برجام خارج شد اما جو بایدن رئیس جمهوری جدید این کشور وعده داده است که به این توافق بازمیگردد.
متحدان اروپایی آمریکا از جمله تروئیکای اروپایی (آلمان انگلیس و فرانسه) ضمن تاکید بر ضرورت حفظ برجام، از دولت جدید آمریکا خواستهاند تا به این توافق بازگردد.
وزیر خارجه آلمان دوشنبه گذشته در آستانه نشست وزرای امور خارجه اتحادیه اروپا برای گفتوگو با آمریکا در خصوص آینده برجام اعلام آمادگی کرد.
ماس در گفت وگو با خبرنگاران بدون اشاره به خروج یکجانبه کاخ سفید از برجام و بی عملی طرف های اروپایی در دو سال گذشته افزود؛ اتحادیه اروپا همچنان از ایران میخواهد که به تعهداتش در برجام بازگردد. ما نیز درباره دیدگاه امریکا پیرامون آینده برجام رایزنی میکنیم.
ایران دو سال پس از خروج یکجانبه آمریکا از برجام و تعلل طرفهای اروپایی در عمل به تعهداتشان در این توافق، گامهایی را تحت نظارت آژانس برای کاهش تعهداتش برداشت و همواره اعلام کرد که در صورت بازگشت آمریکا به برجام و اجرای تعهدات برجامی از سوی دیگر طرفهای این توافق بینالمللی، گامهای برداشته شده در مسیر کاهش تعهدات برجامی از سوی تهران به سرعت برگشت پذیر خواهد بود.
رایزنی تلفنی بلینکن با همتای انگلیسی درباره ایران
فارس همچنین نوشت: وزیر خارجه خارجه جدید آمریکا در نخستین تماس تلفنی با همتای انگلیسی خود در زمینه امور مهم منطقه و جهان از جمله ایران گفتوگو کرد. منابع خبری از رایزنی تلفنی وزرای خارجه آمریکا و انگلیس با محوریت امور منطقه و جهان از جمله ایران خبر دادند.
خبرنگار روزنامه انگلیسی «گاردین» چهارشنبهشب بهوقت تهران در این زمینه در توییتی نوشت، «دومینیک راب» وزیر خارجه انگلیس و «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا در نخستین تماس تلفنی با هم در زمینه تقویت ارزشهای دموکراتیک، اتحاد دو کشور، برگزاری نشست جی ۷ و همچنین مقابله با رفتارهای ایران در منطقه و همکاری با هم جهت پایبند نگهداشتن چین به تعهدهای بینالمللی رایزنی کردند.
خبرگزاری «رویترز» نیز در این زمینه نوشت، دومینیک راب، وزیر خارجه انگلیس با بلینکن وزیر خارجه جدید آمریکا در زمینه ایران و چین و سایر امور، تلفنی گفتوگو کرد.
یک سخنگوی وزارت خارجه انگلیس در این زمینه گفت، این دو درباره فرصت همکاری باهم در چارچوب یک دستور کاری مشترک گفتوگو کردند.
«آنتونی بلینکن وزیر خارجه جدید آمریکا اخیرا نیز در جلسه رای اعتماد سنا درباره ایران لفاظی کرده بود. مواضع ضد ایرانی دولت جدید آمریکا تنها به وزیران امور خارجه و دفاع آمریکا محدود نمیشود. «ژانت یلن» وزیر خزانهداری دولت بایدن نیز تاکید کرده که رویه اعمال تحریم علیه ایران را به بهانههایی مانند حقوق بشر یا ادعاهای حمایت از «تروریسم» ادامه خواهد داد.
آمریکا: ایران نباید به سلاح اتمی دست پیدا کند
ایرنا نوشت: گزینه رئیس جمهوری آمریکا برای سازمان ملل متحد در حالیکه از حمایت کامل آمریکا از رژیم صهیونیستی سخن گفت، اظهار کرد که ایران نباید به سلاح اتمی دست یابد و باید به اجرای تعهداتش بازگردد.
لیندا توماس گرینفیلد روز چهارشنبه در نشست استماعی کمیته روابط خارجی سنای آمریکا افزود: هرکاری را انجام خواهیم داد که ایران به سلاح اتمی دست نیابد. متاسفانه در چهارسال گذشته از زمان خروج از این توافق، ما شاهد حرکت در مسیر بدی بودهایم.
وی ادامه داد: ما با متحدان و دوستانمان کار خواهیم کرد و همچنین مجبوریم که با اعضای دیگر شورای امنیت هم همکاری داشته باشیم تا مطمئن شویم که ایران پاسخگو نگهداشته خواهد شد.
گزینه بایدن برای نمایندگی آمریکا در سازمان ملل متحد اضافه کرد: به عنوان سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد، میتوانم تایید کنم که تمام راهها را خواهم پیمود تا اطمینان یابیم که از حمایت متحدانمان برخوردار خواهیم شد.
گرینفیلد اظهار کرد: همچنین باید ببینیم در چه زمینهای با روسیه و چین میتوانیم فشار بیشتری به ایرانیها وارد سازیم که به اجرای کامل تعهداتشان بازگردانده شوند.
نماینده احتمالی دولت بایدن در سازمان ملل متحد، فراموش کرده است که ایران به تعهدات خود پایبند بوده است و ۱۵ گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی هم موید آن است.
او فراموش کرده است که این دولت آمریکا بود که با خروج از برجام و نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد، خسارات فراوان جانی و مالی به مردم ایران وارد کرد و اینک این آمریکا است که باید به اجرای کامل تعهدات خود بازگردد.
وی همچنین درباره تعهد خود برای حمایت از رژیم صهیونیستی اشاره کرد و گفت: من در برابر قطعنامههای غیرمنصفانه علیه اسرائیل خواهم ایستاد و با سفیر اسرائیل در سازمان ملل متحد همکاری خواهم کرد. دوستی نزدیک تر از اسرائیل وجود ندارد.
سناتور کریس مورفی درباره پایان دادن به حمایت از ائتلاف سعودی در یمن پرسید که گرینفیلد گفت: بگذارید با گفتن اینکه وضعیت در یمن ترسناک است شروع کنم. این یکی از بدترین بحرانی است که ما اکنون با آن روبرو هستیم.
وی افزود: ما باید راهی برای مذاکره پیدا کنیم. عربستان سعودی، ایران و امارات متحده به جنگ کمک کردهاند و من فکر میکنم که این مساله در شورای امنیت مورد توجه قرار گیرد.
مورفی درباره ارسال کمکهای انساندوستانه به سوریه پرسید که گزینه بایدن برای نمایندگی آمریکا در سازمان ملل متحد گفت: شما ممکن است آگاه نباشید زیرا ما در مورد حرفه خود در آفریقا بسیار صحبت کردیم، من نیمی از شغل خود را صرف کار در امور بشر دوستانه کردم.
وی افزود: من متعهد میشوم تا اطمینان حاصل کنم که راهی برای باز کردن مسیرهایی که بتواند کمک انسان دوستانه را به نیازمندان برساند، پیدا خواهیم کرد.
گزینه بایدن درباره توافق عادیسازی روابط برخی کشورهای عربی با رژیم صهیونیستی هم گفت: من توافقنامههای آبراهام را به عنوان فرصتی برای کار با کشورهایی که اسرائیل را به رسمیت شناختهاند، میبینم.
وی درباره تغییر رویکرد سازمان ملل متحد و نهادی زیرمجموعه آن نسبت به رژیم صهیونیستی هم اظهار کرد: همانطور که پیشتر یادآوری کردم ، باید آنها را تحت فشار قرار دهیم تا رویکرد خود را در ملل متحد تغییر دهند. اگر آنها قصد دارند اسرائیل را به رسمیت بشناسند، آنها باید حقوق آن را در ملل متحد هم به رسمیت بشناسند.
لودریان: فشار ترامپ علیه ایران نتیجه عکس داد
فارس نوشت: وزیر امور خارجه فرانسه در مصاحبهای که چهارشنبه منتشر شده گفته فشار رئیسجمهور پیشین آمریکا علیه ایران نتیجه عکس داده است.
«ژان ایو لودریان»، وزیر امور خارجه فرانسه در مصاحبهای که چهارشنبه منتشر شده گفته فشارهای «دونالد ترامپ»، رئیسجمهور سابق آمریکا علیه ایران نتیجه عکس داده است.
لودریان این مصاحبه را با کانال رادیویی «France Inter» انجام داده و متن انگلیسی آن چهارشنبه روی وبسایت سفارت فرانسه در لندن قرار گرفته است.
لودریان از سیاست «اول آمریکا» که محور تصمیمهای دونالد ترامپ را تشکیل میداد انتقاد کرده و نوشته این سیاست به «فقط آمریکا» تبدیل شد.
وزیر خارجه فرانسه با اشاره اقداماتی که ایران پس از خروج آمریکا از برجام و در واکنش به معطل ماندن وعدههای کشورهای اروپایی برای جبران آثار خروج واشنگتن به کار گرفت اشاره کرد و گفت: «همراستا با خروج آمریکا [از برجام] در سال ۲۰۱۸ ایرانیها هم به سمت برچیدن مفاد کلیدی این توافق پیش رفتند. آنها غنیسازی ۲۰ درصد را آغاز کردند و در وضعیت تولید اورانیوم قرار دارند.»
لودریان در ادامه با تکرار ادعاهای اثباتشده درباره تلاش ایران برای دستیابی به سلاح هستهای گفت: «وضعیت بسیار خطرناکی است چون دستیابی ایران به سلاح هستهای تبعات ژئواستراژیکی عظیمی خواهد داشت.»
رئیس دستگاه دیپلماسی فرانسه در ادامه تصریح کرده که در حال حاضر عکس آنچه دونالد ترامپ دنبال آن بوده محقق شده است.
او گفت: «ما باید دنبال راهی برای بازگشت به توافق وین (برجام) باشیم. این درباره ایران هم صادق است. ما در وضعیتی عکس آنچه ترامپ میخواست قرار داریم. ترامپ میخواست فشار حداکثری از دستیابی ایران به سلاح جلوگیری کند. نتیجه فشار حداکثری این بوده که ایران فاصله چندانی با توانایی رسیدن به سلاح هستهای ندارد.»
کشورهای غربی به رهبری آمریکا و رژیم صهیونیستی در سالهای گذشته ایران را به پیگیری اهداف نظامی در برنامه هسته ای این کشور متهم کردهاند. جمهوری اسلامی ایران قویاً این ادعاها را رد کرده است.
ایران تأکید میکند به عنوان یکی از امضاکنندگان پیمان منع گسترش سلاحهای اتمی (انپیتی) و عضوی از آژانس بین المللی انرژی اتمی، حق دستیابی به فناوری هستهای را برای مقاصد صلح آمیز دارد.
علاوه بر این، بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی تاکنون بارها از تاسیسات هستهای ایران بازدید کردهاند اما هرگز مدرکی که نشان دهد برنامه صلح آمیز انرژی هستهای این کشور به سمت مقاصد نظامی انحراف داشته باشد، پیدا نکردهاند.
ایران علاوه بر این در سال ۲۰۱۵ به توافقی با کشورهای موسوم به گروه ۱+۵ برای حل و فصل تنشها بر سر برنامه هستهای خود دست پیدا کرد. علیرغم اذعان آژانس بینالمللی انرژی اتمی به پایبندی ایران به تمامی تعهداتش، دولت آمریکا در اردیبهشتماه سال ۱۳۹۷ به صورت یکجانبه از این توافق خارج شد.
رئیس دستگاه دیپلماسی فرانسه در بخش دیگری از مصاحبه خود خواستار از سر گیری مذاکرات با ایران در چارچوب برجام شد. او درباره اینکه کدام طرف (ایران یا آمریکا) باید آغازکننده این مذاکرات باشد هم اظهارنظر کرد.
لودریان گفت: «ما خواستار گفتوگو بر اساس توافق وین یا برجام هستیم. حالا این سئوال پیش میآید که کدام طرف باید شروعکننده باشد. بسیار خوب، این بخشی از دیپلماسی است و باید ببینم ماجرا چطور پیش میرود.»
او تصریح کرد: «اما چیزی که من متوجه شدهام تمایل آمریکا برای ازسرگیری این روند است. این مایه خشنودی است و ما را قادر میکند به تعهدات پیشین بازگردیم. اما همه باید به تعهدات پیشین برگردند.»
اظهارات لودریان درباره اینکه کدام طرف باید آغازکننده مذاکرات بر سر برجام باشد از آن جهت حائز اهمیت است که دو روز پیش خبرگزاری رویترز به نقل از یک مقام کاخ الیزه (دفتر ریاست جمهوری فرانسه) گزارش داده بود پاریس معتقد است که ابتدا ایران باید حسن نیت نشان داده و به مفاد توافق هستهای پایبند شود تا آمریکا به این توافق بازگردد.
این اظهار نظر واکنش «محمد جواد ظریف»، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران را در پی داشت که در توییترش نوشت: «اساسا بر اساس چه دلیل و منطقی ایران– کشوری که قاطعانه ایستاد و چهار سال تروریسم اقتصادی بیرحمانهای را که ایالات متحده در نقض برجام و قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد تحمیل کرده بود، شکست داد – باید طرفی باشد که ابتدا حسن نیت نشان دهد؟ این ایالات متحده بود که بدون هیچ دلیلی، زیر این توافق زد.ایالات متحده میبایست خطایش ر ا جبران کند؛ سپس ایران پاسخ خواهد داد.»
تروئیکای اروپا بعد از خروج آمریکا از برجام علیرغم مخالفتهای لفظی با اقدام آمریکا به وعدههای خود برای جبران آثار این خروج عمل نکردند. برخی راهکارهای کشورهای اروپایی مانند ساز و کار اینستکس یا فعال کردن قانون انسداد تحریمها عملاً فراتر از آثار نمادین نتیجه دیگری در پی نداشتند.
جمهوری اسلامی ایران در واکنش به بیعملی کشورهای اروپایی در ۵ گام طبق مفاد برجام تعهدات خود ذیل برجام را کاهش داد.
دولت جدید آمریکا به ریاست «جو بایدن» گفته قصد دارد آمریکا را به توافق هستهای با ایران بازگرداند. اعضای دولت جدید آمریکا با وجود این گفتهاند قصد دارند بازگشت به برجام را مبنایی برای آغاز مذاکراتی دیگر برای «قویتر و طولانیتر کردن» برجام قرار دهند.
«آنتونی بلینکن»، وزیر خارجه جدید آمریکا هفته گذشته در مجلس سنا سیاستهای دولت بایدن درباره برجام را اینطور تشریح کرد: «
وی در ادامه گفت: «رئیسجمهور منتخب معتقد است که اگر ایران به توافق بازگردد ما هم به این توافق برمی گردیم، اما از این مسئله، همراه با متحدانمان که بار دیگر با ما همراستا میشوند به عنوان سکویی برای دستیابی به یک توافق طولانیتر و قویتر و رسیدگی به مسائل دیگر به خصوص مسئله موشکی و فعالیتهای بیثباتکننده ایران استفاده خواهیم کرد.»
بلینکن در ادامه اضافه کرد: «حالا که این گفته شد، باید بگویم که با این نقطه فاصله زیادی داریم. باید ببینیم بعد از اینکه رئیسجمهور منتخب سر کار میآید ایران چه اقداماتی انجام میدهد و آماده انجام چه اقداماتی است، بعداً اگر آنها میگویند که به پایبندی برجام برگشتهاند باید ارزیابی کنیم ببینیم آیا به وعدههایشان عمل کردهاند یا خیر.»
او در ادامه تصریح کرد که در خصوص برجام با نمایندههای کنگره و همچنین رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی منطقه رایزنی خواهد کرد.
بلینکن گفت: «بله، ما حتما با شما (نمایندههای کنگره) مشورت خواهیم کرد. فکر میکنم همانطور که رئیس (کمیته روابط خارجی مجلس سنا) گفت مهم است که در آغاز این فرایند و نه پایان آن، با متحدان و شریکانمان در منطقه از جمله اسرائیل و کشورهای خلیج [فارس] هم تعامل کنیم.»
لودریان در بخش پایانی مصاحبهاش با کانال رادیویی «France Inter» گفته قرار است به زودی با آنتونی بلینکن دیدار کند. وی در پاسخ به این سوال که آیا قصد دارد با بلینکن دیدار کند گفت: «بله فردا یا پسفردا این اتفاق رخ خواهد داد و من و بلینکن دیدار میکنم. از قضا، بلینکن یک فرد دوستدار فرانسه است که کشورمان را خوب میشناسد.»
بایدن و بلینکن در تنگنای پرتناقض پرونده ایران
اقتصادنیوز هم نوشت: مناقشات بر سر مسئله هستهای ایران، جو بایدن را در وضعیت تناقضآمیزی قرار داده است. اگر چه دولت بایدن به این موضوع در پرتو اولویت قرار گرفتن مسائل بغرنج داخلی نگاه میکند، اما ناگریر ازغلبه بر تناقضهاست.
گمانهزنیها بر سر تعیین تکلیف پرونده هستهای ایران در دولت جو بایدن از جمله مباحث مورد توجه در رسانههای بینالمللی در روزهای منتهی به مراسم تحلیف ریاستجمهوری در ایالات متحده است. به همین مناسبت آسوشیتدپرس با انتشار یادداشتی به قلم اِلن نیکمایر به بررسی این موضوع پرداخته است. نویسنده از پیوند میان پرونده هستهای ایران با مسائل داخلی ایالات متحده به تحلیل این مسئله پرمناقشه پرداخته و استدلال کرده که بایدن با توجه به تنگنای تناقضآمیزی که در آن قرار دارد با تصمیم روشنی مواجه نیست.
با بلینکن، مذاکرهکنندگان سابق اندکاندک میرسند
به اعتقاد نویسنده یادداشت، بسیاری از شخصیتهایی که توسط جو بایدن برای حضور در کابینه معرفی شدهاند، چهرههای نامآشنایی هستند، اما چیزی که از همه بیشتر به چشم میآید این است که او اعضای تیم کارکشته مذاکرهکننده توافق هستهای با ایران را دوباره یکبهیک گردهم میآورد. این به طور آشکاری دلالت بر عزم او برای بازگشت به توافق هستهای سال 2015 دارد.
دونالد ترامپ، از تمام قوای خود نهایت بهره را برد تا با به راه انداختن کارزاری که فشار حداکثری مینامید توافق بینالمللی هستهای را نابود و از این طریق موفقیت دیپلماتیک باراک اوباما را پایمال کند. دونالد ترامپ و مایک پمپئو حتی تا آخرین روزهای حضورشان بر مسند قدرت از هر گونه اتهام، تهدید و تحریمهای بیشتری علیه جمهوری اسلامی دریغ نکردند.
در مقابل، تصمیم ایران برای افزایش سطح غنیسازی اورانیوم و توقیف یک نفتکش کرهجنوبی، بر شدت نگرانیها از بروز درگیری در منطقه افزوده است. به نظر میرسد مانور نظامی ایران در روز جمعه که با پرتاب موشکهای بالستیک و استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین برای شلیک به اهداف تمرینی همراه بود، فشارها را بر رئیسجمهور منتخب در مورد توافق هستهای، در شرایطی که هنوز پا به کاخ سفید نگذاشته، بیشتر کرده است.
کاهش اعتبار بینالمللی، نگرانی از عصر پسا بایدن با بلینکن
به نظر نیکمایر، حتی پیش از یورش به ساختمان کنگره در ششم ژانویه، آشفتگی و اختلافات در داخل ایالات متحده، اعتبار و قدرت این کشور در مسائل بینالمللی از جمله مسئله هستهای در خاورمیانه، را تضعیف کرده بود. در حال حاضر اختلافات سیاسی در سطح شدیدی قرار دارد و این در حالیست که هزاران نفر از همهگیری کرونا جان خود را از دست میدهند و میلیونها نفر با مشکل بیکاری مواجهند.
بایدن و تیمش با متحدان و دشمنان خود این درگیری را خواهند شد که ایالات متحده تا چه حد میتواند پرونده هستهای ایران یا هر گونه مسئله خارجی دیگری را در اولویت خود قرار دهد.
مسئله دیگری هم که وجود دارد این استکه آیا جانشین او هم به تعهدات احتمالی پایبند خواهد بود یا آنها را لغو خواهد کرد. ولیرضا نصر، استاد دانشکده مطالعات بینالملل دانشگاه جان هاپکینز و مشاور دولت باراک اوباما عقیده دارد «بزرگترین مانع بر سر جو بایدن تردیدهای بینالمللی در مورد توانایی و ظرفیت آمریکا و نگرانی در مورد آنچه بعد از بایدن رخ میدهد، است».
وندی شرمن که به تازگی به عنوان گزینه معاون اول وزیر امور خارجه معرفی شده، در مصاحبه ماه گذشته با بوستوننیوز چنین مشکلاتی را تأیید کرد. او که مذاکرهکننده ارشد دولت باراک اوباما در طی مذاکرات برای توافق هستهای 2015 بود، در مورد اهداف خارجی ایالات متحده از جمله توافق با ایران به صراحت گفت: »ما در این حوزه دشوار به سختی تلاش خواهیم کرد، زیرا اعتبار پیشین خود را از دست دادهایم و در حال حاضر به واسطه سیاستهای ترامپ ضعیفتر از قبل انگاشته میشویم».
گام اول با بلینکن
اولویت نخست و اصلی تیم بایدن در مذاکرات با ایران، بازگشت گامبهگام ایران و ایالات متحده به تعهدات خود مطابق با توافق هستهای است. برنامه پیشنهادی او اینست که ایران برای خلاص شدن از شر تحریمها، محدودیتهای هستهای را طبق توافقنامه اجرا کند. نویسنده از قول یکی از اعضای تیم انتقالی بایدن نقل کرده: "در صورت بازگشت ایران به تبعیت از محدودیتهای توافق، ما هم همین کار را خواهیم کرد؛ البته این گام اول خواهد بود".
کف یا سقف خواستهها با بلینکن
با این حال بایدن در مورد توافق ایران با نگرانی دموکراتها و فشار مخالفان جمهوریخواهاش روبرو است. آنها نمیخواهند تا زمانی که ایران دچار اختلافات عمیق با همسایگان عرب و دشمنی با اسرائیل است، ایالات متحده اهرم تحریمها را به دور بیاندازد. اختلافاتی که شامل توانایی موشکهای بالستیک ایرانی و بسط نفوذ پرسابقه در منطقه از جمله در سوریه، یمن، لبنان و عراق است.
بایدن متعهد شده که به همه این مسائل رسیدگی میکند. یکی از افراد نزدیک به تیم بایدن به نویسنده گفته : «بازگشت به توافق اولیه کف و نه سقف برنامههای دولت بایدن در مورد ایران است؛ مسلما او در اینجا متوقف نمی ماند».
به عقیده گری کانلی، نماینده دموکرات اهل ویرجینیا و عضو کمیته امور خارجه مجلس نمایندگان «در یک جهان ایدهآل، دست یاقتن به یک توافق همهجانبه بسیار عالی خواهد بود، ولی در واقع روند مذاکرات اینگونه پیش نمیرود». تصور کانلی بر اینست که حمایت گستردهای در کنگره برای بازگشت به توافق وجود دارد.
اما ریچارد گلدبرگ، مشاور ارشد بنیاد دفاع از دموکراسیها که به عنوان مشاور امور ایران در دولت ترامپ حضور داشت، این مسئله را زیر یئوال میبرد. گولدبرگ باور دارد که قانونگذاران در کنگره از لغو تحریمهای سپاه پاسداران و سایر نیروهای ایرانی که به ادعای آنها حامی تروریسماند خودداری میکنند و از رفع فشارهای مالی بر ایران به منظور جلوگیری از دسترسی [ادعاییشان] به تسلیحات هستهای جلوگیری خواهند کرد.
تحریمهای ترامپ، که باعث خروج ایالات متحده از توافق شد، رهبران ایران را تحت فشارهای اقتصادی و سیاسی شدیدی در داخل کشور قرار داده است؛ درست مثل وضعیتی که بایدن درگیر آن است. متحدان اروپایی ایالات متحده مشتاق کمک به بایدن هستند تا با کامیابی در مذاکرات جدید با ایران، جبران مافات کند و زمینه موفقیتهای آتی خود را هم هموار سازد؛ بسیاری از متحدان آمریکا دیگر بازگشت ترامپ یا ترامپیسم را نمیخواهند.
بایدن به عنوان یکی از اصلیترین حامیان توافقنامه 2015 در دولت اوباما خدمت کرد. او مذکراه کنندگان آمریکایی در برجام را به خدمت گرفته علاوه بر شرمن، ویلیام برنز که رهبری مذاکرات اولیه با ایران در عمان را بر عهده داشت، به عنوان مدیر سیا فراخوانده شده و آنتونی بلینکن و جیک سالیوان از دیگر اعضای تیم مذاکرات به ترتیب به عنوان گزینه وزیر امور خارجه و مشاور امنیت ملی معرفی شدهاند.
حل تناقض اصلی با بلینکن
به عقیده الن نیکمیر، دولت اوباما پنج سال پیش به صورت ضمنی تهدید کرد در صورت ادامه حرکت ایران به سمت یک برنامه هستهای نظامی امکان جنگ وجود دارد. در شرایط کنونی و با توجه به بحرانهای داخلی ایالات متحده، این تهدید برای افراد زیادتری قانع کنندهتر از پنج سال پیش به نظر میرسد.
اما بایدن به خوبی میداند بروز درگیری جدیدی در خاورمیانه تنها بر مشکلات فزاینده او میافزاید و مجال و توان او را برای مقابله با مشکلات فوری، از جمله پیشنهاد دو تریلیون دلاری برای کاهش انتشار سوختهای فسیلی آسیبرسان به محیطزیست مضمحل میکند.
نویسنده از کریم سجادپور، کارشناس امور ایران و خاورمیانه در بنیاد کارنگی نقل میکند «اگر جنگ با ایران اجتنابناپذیر شود، تمام برنامههایی که بایدن با ریاستجمهوری قصد انجام آنها را دارد، از بین میرود. بایدن و تیمش بسیار به این موضوع توجه دارند: اولویتهای آنها داخلی است».
بنابراین تیم بایدن برای پیشبرد مذاکرات با ایران با تناقضی دوسویه مواجه است: از یکسو او بر سر رسیدن به توافق با ایران با مخالفتهای جدی داخلی روبروست و رسیدن به یک توافق جدید نیازمند حل این اختلافات است و توانایی دولت او در رفع آنها با تردید رقبا و حتی متحدیناش مواجه است.
از سوی دیگر عدم توافق با ایران امکان بروز درگیری جدیدی را در خاورمیانه بالا میبرد و این به معنای بر باد رفتن تمام آمال و امیدهای دولت جدید است. باید دید دولت بایدن توان غلبه بر چنین تناقضی را خواهد داشت یا نه.