دنیای بورس | شاخص امروز با رشد 25 هزار واحدی از کف کانال 1.2 میلیون واحد فاصله گرفت و دومین روز هفته را در مسیر صعودی پشت سر گذاشت. امروز نمادهای بزرگ شاهد تقاضای خرید بودند. در واقع حقوقی‌ها امروز را همانند روزهای قبل هیجانی ورود میکنند و البته سیکل تاریخی بازار نشان داده که هیجانی از بازار خارج می‌شوند.
تحلیل این روزهای بورس
دنیای اقتصاد نیز در مطلبی نوشت: با این حال اگرچه این روزها فعالان بازار به راحتی امیدوار می‌شوند، توجه به این نکته نیز امری ضروری است که تقریبا امید سرمایه‌گذاران در سهام طی ماه‌های اخیر به راحتی ناامید شده است. پیگیری تغییرات رخ داده در بازار سهام حکایت از آن دارد که آنچه این روزها در بازار سرمایه اتفاق می‌افتد به رغم ناراحت‌کننده بودن چندان هم غیر‌معمول نیست.
اگرچه در ایران وجود معضلاتی نظیر دامنه نوسان و حجم مبنا بر کارآیی بازار صدمه‌ای سنگین وارد کرده اما بررسی تجربیات موجود در بازارهای مطرح سهام در طول تاریخ به خصوص در کشورهایی که سابقه قابل توجهی در معاملات این نوع دارایی دارند نشان می‌دهد نوسان غیر‌معمول این چنین در ادامه روندهای صعودی و نزولی مساله‌ای عجیب یا مختص ایران نیست.
مشکل از جایی شروع می‌شود که عموم مردم به هنگام افزایش قیمت‌ها نه کاری به ناهنجاری‌های تئوریک بازارها دارند و نه آنچنان که باید بر دشواری‌های محتمل به هنگام تغییر جهت بازار توجه میکنند. همین مساله سبب شده برای آن بخش از سرمایه‌گذاران خردی که توانایی چندانی برای رویارویی با مخاطرات بازار پر‌ریسکی نظیر بازار سهام را ندارند، وضعیت به هنگام افت قیمت‌ها بغرنج‌تر شود.
مشکل اینجاست که همان دلایلی که سبب شد در ۵ ماه نخست سال جاری شاهد صعود بی‌وقفه قیمت‌ها در بورس و فرابورس باشیم حالا به عاملی بدل شده که تداوم روند نزولی را تسهیل می‌کند.
ورود هیجانی و خروج ناگزیر در بورس
در ابتدای سال جاری بازار سرمایه در حالی معاملات سهام را آغاز کرد که در طول این مدت تمامی شرایط برای هجوم نقدینگی به بازار سهام فراهم بود. از طرفی هم بورس در روند صعودی دو ساله ذهنیتی مثبت از خود در اذهان عمومی به جا گذاشته بود و کسادی ناشی از شیوع کرونا به تعطیلی کسب و کارها و اشتیاق مردم به درآمد‌زایی از راه‌های غیر‌معمول افزوده بود.
در کنار همه اینها آنچه مزید بر علت شد و رونق بازار سهام را حتمی کرد، افت شدید نرخ بهره بین بانکی و سود سپرده‌ها بود که در این شرایط راه خروج منابع از بازار پول به سمت بازار سرمایه را به راحتی فراهم کرد. برآیند این قضیه هم رشد شاخص کل بورس از سطح حدودی ۵۰۰ هزار واحدی تا ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار واحدی در میانه معاملات ۱۹ مردادماه سال جاری بود.
رشد یاد شده که به افزایش ۴ برابری میانگین قیمت‌ها در بازار سهام منجر شد در حالی اتفاق افتاده بود که در ابتدای سال ۹۷ نماگر یاد شده تنها ۹۶ هزار واحد ارتفاع داشت. همین امر به خوبی نشان می‌دهد که بازار سهام با هر معیاری که بسنجیم پس از دو سال و نیم پیشروی رو به بالا راهی به جز عقب‌نشینی از سطوح فتح شده نداشته است.
دقیقا به همین دلیل بود که حتی با رشد قیمت ارز، بورس نتوانست به مسیر صعودی خود ادامه دهد و ناگزیر به افت قیمت‌ها شد. در این میان آنچه باعث شده نقدشوندگی بازار در صف‌های فروش به راحتی صفوف خرید تامین نشود، نبود اشتیاق خرید در طرف تقاضا بود که در کنار وجود دو مکانیزم ناکارآمد حجم مبنا و دامنه نوسان روند تازه ایجاد شده را نوسانی می‌کرد.
در این میان اگرچه همواره تحلیلگران در شبکه‌های اجتماعی و مصاحبه‌های مطبوعاتی خود بر ارزندگی سهام اصرار داشتند، با این حال هیچ خرید موثری که بتواند بازار را به روند صعودی بلند‌مدت خود بازگرداند، مشاهده نشده است.
دو دیدگاه درباره بورس
اما چرا به رغم آنچه پیش‌تر مورد بررسی قرار گرفت، فعالان بازار مانند ماه‌های ابتدایی سال، در مورد آینده بورس و فرابورس نظر یک‌دستی ندارند. نکته اصلی در اینجا نهفته است که در شرایط فعلی نگاه فعالان بازار نسبت به آنچه پیش‌تر وجود داشت کوتاه‌مدتی نیست.
بخش زیادی از فعالان بازار سرمایه به خصوص آنها که مخاطرات ماه‌های اخیر را دیده‌اند، با توجه به ریسک بالای تغییر قوانین و مقررات در کنار ابهام در مورد اثرات بودجه نامتوازن در سال آتی در‌صدد حفظ سرمایه خود برآمده‌اند. این بخش از فعالان بازار عمدتا با وجود باور به ارزندگی قیمت در مقطع فعلی عواملی را در نظر می‌گیرند که در حال حاضر اطلاعات چندانی در مورد آنها وجود ندارد.
برای مثال مشخص نیست که بودجه دولت در سال آتی چه اثری بر در‌آمد شرکت‌ها خواهد داشت. در حال حاضر این احتمال مطرح است که در سال آینده به دلیل نبود منابع لازم برای تامین مخارج دولت قیمت تمام شده محصولات از طریق تغییر در هزینه‌های مربوط به انرژی، عوارض مالیات افزایش یابد.
همچنین وجود ریزش‌های سنگین در قیمت سهام طی ماه‌های اخیر سبب شده بسیاری از افراد به‌رغم ارزندگی سهام ریسک افت ارزش دارایی را قبول نکنند.
در مقابل این بخش از فعالان بازار معامله‌گران کوتاه‌مدتی که اغلب ریسک‌پذیر‌تر نیز هستند، ریزش سنگین قیمت‌ها را دلیل موجه برای خرید سهام ارزیابی میکنند.
دلیل این بخش از فعالان بازار که برخی از آنها نیز در‌صدد جبران زیان رخ داده در ماه‌های اخیر هستند، اولا کاهش زیاد قیمت سهام است که خود احتمال استراحت در جهت عکس روند نزولی را بیشتر می‌کند و دیگر کاهش نسبت قیمت به سود سهام در بسیاری از نمادها است که در بعضی از سهام به زیر ۳ واحد نیز رسیده است.
