بورس خودرو و ساخت قطعات ایران‌ خودرودیزل‌ (خاور)

شرکت ایران خودرو دیزل در سال 1338 با سرمایه 260 هزار تومان تاسیس شد. سرمایه این شرکت هم اکنون 498 میلیارد و 905 میلیون تومان است. سرمایه گذاری سمند (34.53 درصد) و شرکت ایران‌خودرو (23.39 درصد) بزرگ‌ترین سهامداران این شرکت هستند. حوزه فعالیت این شرکت به اختصار عبارت است از طراحی و تولید خودروهای کار. عمده محصولات تولیدی این شرکت در سال‌های اخیر عبارتند از انواع کامیون باری-کمپرسی WH، انواع کشنده‌ها و پیکاپ‌های بنزینی و دیزلی و همینطور انواع اتوبوس‌های شهری، مینی‌بوس‌ و ون. براساس آخرین آمار سالیانه، ایران خودرو دیزل سهم 16 درصدی از بازار خودروهای کار کشور در اختیار دارد. تولید این شرکت براساس شرایط اقتصادی تقاضای بازار طی سال‌های اخیر پرنوسان بوده است به نحوی که تولید 2536 دستگاه در سال 92 به 3333 دستگاه در سال 93 و 2192 دستگاه در سال 94 رسیده است. این شرکت مالک 58 درصد از شرکت چرخشگر، 52 درصد از شرکت تولید محور خودرو، 54 درصد از شرکت لیزینگ خودرو غدیر به عنوان شرکت‌های سهامی عام بورسی است. علاوه بر این مالکیت بالای 50 درصدی چندین شرکت سهامی خاص در زمینه طراحی و تولید خودروهای سنگین نیز در اختیار ایران خودرو دیزل قرار دارد. کمبود نقدینگی و به تبع آن هزینه‌های مالی سنگین یکی از بزرگترین مشکلات سال‌های اخیر این شرکت بورسی به شمار می‌رود به نحوی که شیب فزاینده این هزینه‌ها در کنار مشکلات تقاضا برای محصولات تولیدی ایران خودرو دیزل را با زیان انباشته قابل توجهی مواجه ساخته است. براساس آخرین صورت‌های مالی منتشره، زیان انباشته این شرکت به مرز 1500 میلیارد تومان رسیده که معادل سه برابر سرمایه شرکت است.