گرچه مدیران سازمان بورس در مصاحبه با «دنیای بورس» به عدم عرضه اولیه «پرداخت» تا پایان سال جاری اشاره کرده بودند اما به نظر میرسد بازار با خرید سهام شرکتهای رایانهای با فعالیت مشابه با بهپرداخت ملت به استقبال این عرضه اولیه رفتهاند. در خصوص نحوه عرضه اولیه «پرداخت» همچنان تردیدهایی وجود دارد. در این میان نمادهای معاملاتی شرکتهای کارت اعتباری ایران کیش، تجارت الکترونیک پارسیان و آسانپرداخت با رشد محسوس تقاضا مواجه هستند. در ادامه برخی از ویژگیهای شرکتهای بورسی فعال در این صنعت برای مقایسه آورده شده است.
پیش از این تحلیل کاملی از سودآوری آتی «آپ» ارائه شد. در این تحلیل به پتانسیلهای موجود در آینده این شرکت اشاره شد. در این خصوص سایر شرکتهای این صنعت نیز تقریبا وضعیت مشابهی دارند. با رسیدن به حالت اشباع در بازار کارتخوانها رقابت برای عرضه تکنولوژی جدید و افزایش سهم از بازار میان این شرکتها بیش از پیش شده است. اما از طرفی نیز منافع شرکتهای این گروه به شدت به یکدیگر خورده است و بحرانهای به وجود آمده مانند تاخیر در پرداخت کارمزد تراکنشها از سوی شاپرک، دامنگیر کل صنعت است.
برخی از شرکتها این صنعت مانند تجارت الکترونیک پارسیان نسبت قیمت به درآمد پایینتری نسبت به همگروهیهای خود دارند. بر این اساس در حالیکه نسبت قیمت به درآمد «آپ» به بیش از 7 رسیده است اما همچنان نسبت قیمت به درآمد «رتاپ» حدود 5/5 است.
حاشیه سود کمتر از انتظار «رتاپ»
اجاره دستگاههای پوز، فروش شارژ، کارمزد تراکنشهای شاپرکی از جمله درآمد این شرکت محسوب میشود. اما به طور کلی دو بخش اجاره دستگاههای پوز و همچنین کارمزد تراکنشهای شاپرکی بخش اصلی درآمدهای این شرکتها را به خود اختصاص میدهد. افزایش میزان اجاره کارتخوان، کاهش میانگین هر تراکنش در عین حال افزایش میزان تراکنشها میتواند در افزایش حاشیه سود این گروه اثر قابل توجهی داشته باشد. همانطور که در جدول نیز آورده شده است حاشیه سود شرکتها نیز بر این اساس متغیر است.
در این میان حاشیه سود ناویژه ناشی از تراکنشهای شاپرکی برخی از شرکتها مانند تجارت الکترونیک پارسیان از انتظارات کمتر است. این موضوع را میتوان در صورتهای مالی سالهای گذشته جستجو کرد. در حالیکه این شرکت در سال 94 حاشیه سود 41 درصدی را تجربه کرده است، میزان حاشیه سود در 9 ماه نخست سال جاری با رشد محسوسی مواجه شده است.
آسانپرداخت از محل تراکنشهای شاپرکی با حاشیه سود 57 درصدی در 9 ماه سال جاری نخست مواجه بود. میانگین مبلغی هر تراکنش در این شرکت معادل 76 هزار تومان است. این موضوع باعث شده که حاشیه سود این شرکت در مقایسه با دیگر رقبا بیشتر باشد. در این میان تجارت الکترونیک پارسیان با وجود میانگین کمتر مبلغ تراکنش، اما حاشیه سود پایینتری را دارا باشد که باید در انتظار روند آتی شرکت بود که آیا روند بهبود حاشیه سود این شرکت که در سال جاری نسبت به سال قبل مشاهده میشود تکرار خواهد شد یا خیر. به نظر میرسد با مدیریت بهینه و کنترل هزینهها ممکن است این مهم محقق شود. البته قرارداد شرکت با بانکهای عامل نیز در فضای رقابتی کنونی قابل توجه است. در این میان «رتاپ» قصد اضافه کردن 100 هزار دستگاه پوز جدید دارد که درآمد ناشی از آن را در اولین پیشبینیهای سال آینده منعکس کرده است.
ریسک کارمزد شاپرک
پس از راهاندازی شاپرک در سال 91 شرکتهای ارائهدهنده خدمات پرداخت ملزم به استفاده از سوئیچ میانه برای اتصال سوئیچ بانکها شدند. این موضوع باعث ساماندهی این تراکنشها شد اما در سالهای نخست راهاندازی شاپرک، پرداخت کارمزد شرکتهای پرداخت با مشکل مواجه بود. این موضوع مشکلات مالی فراوانی برای این شرکتها ایجاد کرد. طی یک سال گذشته مشکلی از این ناحیه برای شرکتهای پرداخت مشاهده نمیشود اما ممکن است ریسک این موضوع در سالهای آتی نیز دامنگیر این صنعت باشد.