دنیای بورس: شاخص کل بورس تهران با صعود 3.6 درصدی توانست بهترین عملکرد هفتگی خود را در دو ماه اخیر به ثبت برساند. به این ترتیب، نماگر اصلی بازار سهام فاصله‌ای کمتر از دو درصد تا قله تاریخی خود دارد و با توجه به سیگنال‌های مثبتی که در روزهای تعطیل پایان هفته منتشر شد، ثبت رکوردی جدید دور از انتظار نباشد. پس از حدود یک و نیم ماه کم‌نوسانی بورس تهران از اواخر آبان شاهد تقویت قیمت‌ها و ورود نرم نقدینگی بود؛ به طوری که اکنون 13 روز معاملاتی شاخص کل صعودی بوده است. در این میان، سوخت‌های تازه‌ای برای بازار سهام فعال شده‌اند که می‌توانند این روند را ادامه‌دار کنند.
تفسیر رشد دلار برای بورس
مهم‌ترین محرکی که به ویژه در هفته گذشته بر سبزپوشی سهام اثرگذار بود، روند قیمت‌ها در بازار ارز بود. دلار که در پایان هفته توانست از مرز 13 هزار تومان نیز عبور کند، از چند منظر بر بورس تهران اثر گذاشت. اولا انتظارات تورمی که پیشتر و به واسطه اصلاح قیمت بنزین ایجاد شده بود را تقویت کرد؛ تورمی که هرچند از نگاه اقتصادی چندان منطقی به نظر نمی‌رسد، اما از نگاه عمومی کاملا بدیهی می‌نماید. بورس تهران نیز که همواره در دوره‌های تورمی رشد اسمی قیمت‌ها را داشته، از روند نرخ دلار متاثر شده است. دومین مساله به رشد قیمت‌ها و افزایش تقاضا در بورس کالا برمی‌گردد که نرخ محصولات شرکت‌های سهامی را در این مدت افزایشی کرده است. این مساله تا جایی پیش رفته که حتی بسیاری از تحلیلگران که پیشتر رشد بیشتر بازار سهام را غیرمنطقی می‌دانستند، اکنون با شرط بالا ماندن نرخ دلار، صعود بورس و ثبت رکوردهای جدید را قطعی می‌دانند.
تنها ریسک موجود به سرنوشت دلار برمی‌گردد که آیا متغیرهای اقتصادی در کنار عوامل روانی، نرخ‌ها را در چه سطحی پایدار نگه می‌دارند. سال گذشته نیز دلار اوایل پاییز تا سطوح 18 هزار تومان پیش رفت، اما مجدد تا کانال 10 هزار تومان عقب‌نشینی کرد. برای بورس تهران سطح پایداری دلار اهمیت بیشتری از نوسانات روزانه دارد، زیرا نرخ‌های تعادلی دلار است که در صورت‌های مالی دوره‌ای شرکت‌ها منعکس می‌شود. پس عوامل اقتصادی که مهم‌ترین آن بودجه سال آینده است اثرگذاری زیادی بر روند نرخ دلار و در نتیجه انتظارات بورسی‌ها دارد که بی‌توجهی به آن ریسک بزرگی را برای خریداران این روزهای سهام به همراه خواهد داشت.
پالس سعودی به قیمت نفت
در حوزه بازار جهانی نیز شاهد تحولات مثبتی بودیم. نشست کشورهای عضو و غیرعضو اوپک موسوم به اوپک پلاس با حدود 500 هزار بشکه کاهش بیشتر تولیدات نفت نسبت به توافق قبلی به پایان رسید. این موضوع که در ابتدا جذابیتی برای بازار نداشت، در پایان نشست با سورپرایز عربستان به صعود قیمت نفت منجر شد. سعودی‌ها مدعی شدند به صورت داوطلبانه حاضرند تا پایان فصل اول 2020 حدود 400 هزار بشکه بیش از عدد تعیین‌شده در توافق اوپک پلاس از تولیدات روزانه خود بکاهند. این امر کافی بود تا قیمت نفت که دیروز در محدوده منفی به سر می‌برد، صعودی شود و هر بشکه نفت برنت به بیش از 64 دلار برسد. در واقع اکنون تا ماه مارس 2020 میزان کاهش تولیدات اوپک پلاس به 2.1 میلیون بشکه در روز می‌رسد. هرچند این خبر مثبت برای بازار نفت و بورس تهران خوشایند است، اما توجه به یک نکته بسیار اهمیت دارد. آن هم واکنش محدود قیمت‌ها به این رویداد است. در واقع، با اینکه بزرگان نفتی بازار را غافل‌گیر کردند و کاهشی به مراتب بیش از انتظارات انجام شد، حداقل واکنش اولیه قیمت‌ها به این اقدام چندان زیاد نبود (کمتر از 1.5 درصد رشد قیمت نفت دیروز). این مساله تاکید می‌کند بازار نفت هنوز نسبت به عوامل دیگری حساسیت دارد؛ یکی و شاید مهم‌ترین آن به نتیجه مذاکرات چین و آمریکا برمی‌گردد و دوم به سرنوشت تولیدات شیل آمریکا.
قیمت مس چگونه صعودی شد؟
هم‌زمان شب گذشته بهای هر تن مس توانست با قدرت از مرز 6000 دلار عبور کند که نشانه مثبتی می‌تواند برای بورس کامودیتی‌محور تهران باشد. این در حالی است که هفته گذشته، صعود قیمتی در بازار فولاد منطقه را نیز شاهد بودیم که می‌تواند غول‌های فلزی سهام را با اقبال مواجه کند. هرچند از نگاه بنیادی برخی به روند کاهشی انبارهای مس به عنوان دلیل صعود اشاره می‌کنند، اما خبرها عمدتا بازگشت خوش‌بینی‌ها به مذاکرات تجاری و سیگنال‌های تکنیکالی را در افزایش بهای فلز سرخ موثر می‌دانند. بر خلاف برخی اختلافات سیاسی که هفته گذشته درباره مساله هنگ‌کنگ میان چین و آمریکا ایجاد شد، آخر هفته منابع آگاه از روند مثبت مذاکرات صلح تجاری دو کشور برای امضای فاز اولیه توافق خبر دادند. احتمالا تا حدود یک هفته دیگر نتایج دقیق‌تری باید منتشر شود، زیرا مهلت افزایش دور جدیدی از تعرفه‌ها از سوی آمریکا تا 15 دسامبر به پایان می‌رسد.
در سوی دیگر، آمار اشتغال آمریکا بسیار فراتر از انتظار بود. 266 هزار شغل جدید در ماه گذشته ایجاد شد که حدودا 80 هزار بیش از انتظارات بود. این موضوع نگرانی‌ها از رکود اقتصادی را تقلیل داد و با صعودی کردن بازارهای سهام به رشد کامودیتی‌ها نیز کمک کرد. البته نکته نگران‌کننده در این خصوص اثری است که این آمار بر نشست این هفته فدرال رزرو خواهد داشت. در حالی بازار انتظار کاهش بیشتر نرخ بهره را دارد، آمار مثبت اقتصادی از آمریکا ممکن است فدرال رزرو را در عدم تغییر نرخ سود مصمم کند.
شارژ پول جدید یا شیفت نقدینگی در سهام؟
نکته قابل توجه برای بورس تهران در معاملات این روزها، کم‌توجهی به سهام بزرگ و کالایی است. به طوری که شاخص کل بورس تهران در 13 روز صعودی اخیر 6.7 درصد بازدهی داشته، اما شاخص کل هم‌وزن بیش از 16 درصد در همین مدت رشد کرده است. این امر نشان‌دهنده تمرکز نقدینگی در سهام کوچک‌تر و عمدتا صنایع غیرکالایی است. اکنون اما، بخش مهمی از سیگنال‌های مثبت چه از جانب بازار جهانی و چه از جانب نرخ دلار به طور مستقیم و سریع‌تری بر سهام بزرگ کالایی اثرگذار است. حال سوال اینجا ایجاد می‌شود که آیا نقدینگی موجود در بورس به هدف خرید سهام کالایی از گروه‌های کوچک‌تر خارج می‌شوند یا اینکه شاهد ورود پول‌های تازه‌ای برای خرید شرکت‌های کامودیتی خواهیم بود؟
قطعا پاسخ صفر و یکی به این مساله نمی‌توان داد و حتما ترکیبی از این حالات اتفاق می‌افتد. اما برای بررسی دقیق‌تر باید به دو نکته، یکی در گذشته و دیگری در آینده توجه کنیم. اولا اینکه پیشتر بارها بحث و اثبات شده بود که آن بخش از پول‌هایی که عموما با نگاه تحلیلی خرید و فروش می‌کردند طی مدت اخیر عمدتا از بازار خارج شده و نظاره‌گر بودند. بخش فعال نیز که به دنبال سودهای سریع و یک‌شبه هستند چندان تمایلی به سهام بزرگ با فروشندگان قدرتمند ندارند. بنابراین، اکنون با تحکیم و تداوم عوامل بنیادی مثبت شاید خریداران تحلیلی به معامله‌گران فعلی اضافه شوند. سناریویی که می‌تواند فضای سهام را یک‌دست کند. برای این سناریوی خوش‌بینانه باید توجه زیادی به ارزش معاملات این روزهای بورس داشت. اگر ارزش معاملات به روزهای اوج خود یعنی بیش از 2000 میلیارد تومان برگردد می‌تواند معنای رونق تازه‌ای برای بورس تهران به همراه داشته باشد. تحت این حالت شکست سقف قبلی شاخص کل و ثبت رکوردهای تازه کاملا در دسترس است. در غیر این صورت، مطابق انتظار برخی فعالان سهام احتمال کم‌نوسانی مجدد بورس تهران زیر سقف قبلی وجود دارد.
