دنیای بورس: معاملات امروز بورس تهران بار دیگر با انتشار خبر افزایش سرمایه سایپا تا پایان سال روی موج تجدید ارزیابی‌ها چرخید. این خبر چندان تازه نبود و بازار از ماه‌ها قبل انتظار انتشار چنین اطلاعیه‌ای را داشت. به این ترتیب گرچه صف خرید طولانی برای سایپا شکل گرفت اما این صف با عرضه‌های پرشتاب همراه شد. سایر سهام خودرویی نیز روی موج نوسان سایپا حرکت کردند. بار دیگر تاکید می‌شود که بازی روی بعضی از اخبار کهنه به مانند قمار روی برگ‌های سوخته است. این موضوع به معنی رشد یا افت قیمت سهام سایپا و دیگر خودرویی‌ها نیست بلکه توجه به بهانه‌های صعود سهام است. در شرایط کنونی آن‌چه از اهمیت بالایی برخوردار میزان افزایش سرمایه این شرکت‌ها است تا شاید بتواند انگیزه‌ای برای هجوم دوباره نقدینگی ایجاد کند. در چنین شرایطی انتظار برای نوسان سهام خودرویی وجود دارد.
نکته دیگر تفاوت قائل شدن میان بهانه‌ها و دلایل منطقی صعود سهام است. اخبار پیرامون تجدید ارزیابی در عمده موارد بهانه‌ای برای صعود سهام است. این در حالی است که همچنان در شرایط کنونی سهام وجود دارند که با دلایل منطقی احتمال رشد قیمت را پیش رو دارند. ولی نکته مهم‌تر این‌که در شرایط کنونی باید نگاه دقیق‌تری به شرکت‌ها داشت زیرا تحلیل‌های سطحی می‌تواند ریسک زیان را افزایش دهد.
شروع هفتگی معاملات بورس تهران مطابق انتظار فعالان سهام که با وجود رویکرد محافظه‌کارانه عمدتا به رشد شاخص خوش‌بینی بودند. شاخص کل که هفته قبل را با افت 1.4 درصدی پشت سر گذاشته بود، امروز توانست بخشی از این افت را جبران کند. رشد اولیه قیمت سهام در معاملات امروز شاخص کل را تا کانال 307 هزار واحد هم پیش برد، اما فعالیت فزاینده فروشندگان منجر به تغییر روند نماگر بازار و عقب‌گرد از سقف روزانه در ساعت پایانی معاملات شد. کم‌رمقی تقاضا و رسوب احتیاط در فضای عمومی معاملات در کنار عرضه صف‌های خرید در برخی از نمادهای مطرح و پربییننده این روزها سبب ناپایداری روند روزانه نماگر بازار در مسیر صعودی شد.
بی‌اعتمادی به رشد قیمت‌های جهانی
صعود قیمت جهانی محصولات پایه از جمله نفت و فلزات در معاملات روزهای پایانی هفته قبل این انتظار را به وجود آورد که سهام وابسته واکنش در خوری به این رویداد نشان دهند. هفته قبل قیمت طلا بر اثر خوش‌بینی کم‌نظیر به بهبود مذاکرات تجاری چین و آمریکا سقوطی بی‌سابقه را طی سه سال اخیر رقم زد و به کمترین سطح در سه ماه گذشته برگشت. در نقطه مقابل، قیمت فلز مس به عنوان دماسنج تولیدات صنعتی جهان پس از سه ماه سطح 6 هزار واحدی را لمس کرد.
با وجود این، معامله‌گران بورس تهران واکنش چندانی به روند قیمت‌های جهانی از خود نشان ندادند. نرخ‌های بهره منفی برای تحریک تقاضا در اقتصادهای بزرگ دنیا بر نگرانی از وخامت بیشتر اوضاع افزوده و پالس منفی خود را به بورس تهران فرستاده و همچنان سرمایه‌گذاران نسبت به آینده بازار جهانی بدبین هستند. به همین دلیل سهم‌های بزرگ و وابسته که از حیث تحلیلی هم جزو سهام ارزان بازار به شمار می‌روند، امروز و پس از موج مثبت در بازار جهانی مشتری قدرتمندی به خود ندیدند و مثبت کم‌جانی در نزدیکی صفر را تجربه کردند.
البته غلبه گفتمان دارایی‌محور در فضای تورمی تالار سهام و تمرکز بخش زیادی از اهالی بازار بر اخبار مرتبط با فروش دارایی توسط شرکت‌ها و همچنین افزایش سرمایه از منابعی مثل تجدید ارزیابی هم سبب شده تا جرقه‌های مثبت در سهام بزرگ مغفول بماند.
عطش بازار برای اخبار تجدید ارزیابی
سهم عمده رشد شاخص کل در جریان معاملات امروز متعلق به نمادهای گروه خودرویی و بانکی است که همچنان متاثر از اخبار افزایش سرمایه در حال جذب بخش زیادی از جریان نقدینگی در کل بازار هستند. مدت‌هاست که سهام این دو گروه به دنبال شایعات مرتبط با تجدید ارزیابی دارایی‌ها سطح بالایی از معاملات سهام را به خود اختصاص داده‌اند.
در این میان، خودروسازی سایپا امروز از تصمیم خود برای تجدید ارزیابی دارایی‌هایی شامل زمین، ساختمان و سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت پرده برداشت و عنوان پرمعامله‌ترین سهم بازار را در اختیار گرفت. تشکیل صف خرید در نماد این شرکت در کنار افزایش شدید تقاضا برای هم‌گروهی‌های سایپا، از جمله ایران خودرو، باعث جذب حدود 200 میلیارد تومان از کل جریان نقدینگی( 21 درصد از ارزش 950 میلیارد تومانی معاملات خرد تا ساعت 12) شد.
این اتفاق در حالی می‌افتد که خودروسازان از لحاظ عملیاتی و به طور خاص میزان دستگاه‌های تولیدی در شرایطی مناسبی به سر نمی‌برند. کاهش قابل ملاحظه تولید در غول‌های خودروسازی کشور طی ماه مهر در کنار عمق شدید زیان در بزرگ این صنعت بورسی از ریسک‌هایی است که احتمالا پس از فروکش اخبار مرتبط با تجدید ارزیابی خود را به قیمت‌ها تحمیل خواهد کرد. موضوعی که اهمیت آن از نظر تحلیلگران دور نمانده و همچنان عامل تعیین‌کننده‌ای برای سرمایه‌گذاری بلندمدت در سهام صنعت خودرو به شمار می‌رود.
بارقه‌های امید در اردوگاه بانک‌ها
سهام بانک‌ها در معاملات امروز پس از خودرویی‌ها بیشترین حجم و ارزش معاملات را در اختیار داشتند. رشد سطح عمومی قیمت در نمادهای بانکی و شکل‌گیری صف خرید در نماد شرکتی چون بانک پاسارگاد را می‌توان نتیجه موج اخباری دانست که از هفته گذشته سهام این گروه را در معرض شدیدترین عرضه‌ها قرار داد. شایعه محدودسازی افزایش سرمایه بانک‌ها و سپس اظهارات معاون نظارتی بانک مرکزی در همین رابطه باعث شد تا متوسط قیمت در این صنعت بورسی طی هفته قبل بیش از 7 درصد سقوط کند. اما روز گذشته خبری مبنی بر رایزنی رئیس سازمان بورس با بانک مرکزی در رابطه با موضوع افزایش سرمایه بانک‌ها بار دیگر بورس‌بازان را به جبهه خرید سهام این گروه کشاند. به نظر می‌رسد تا تصمیم نهایی و مشخص شدن ابعاد مساله همچنان شاهد رفتار هیجانی فعالان بورسی باشیم. شفاف‌سازی ناشران و تصمیم‌گیری به موقع مقام ناظر پولی می‌تواند در دستیابی سهام بانک‌ها به سطوح تعادلی قیمت و رفع هر گونه هیجان بی‌جا از محل شایعات کمک کند.
بهانه پابرجایی صف‌های شلوغ
با وجود فشار عرضه در نیمه دوم معاملات و افت آخرین قیمت تعداد زیادی از نمادهای بورسی، چندین نماد توانستند موقعیت مثبت خود را تا پایان حفظ کنند. برای مثال می‌توان به معاملات پررونق دو نماد «مرقام» و «ونیرو» اشاره کرد که از همان ابتدای کار بازار شلوغ‌ترین صف‌های خرید بازار را به نام خود ثبت کردند. از اخباری که در بین محافل بورسی دست به دست می‌شود شایعه فروش دارایی محرک تقاضا در سهام این دو شرکت بود که تا پایان معاملات هم پا بر جا ماند.
