دنیای بورس: دلار در ساعات آغازین معاملات امروز با افت نسبی در نرخ 13600 تومان معامله می‌شد، هر سکه طرح جدید نیز تا ساعت تنظیم این گزارش با تغییرات اندک نسبت به روز گذشته در قیمت حدود 4 میلیون و 700 هزار تومان معامله شد. انتشار اخباری از راه‌اندازی بازار متشکل ارزی بار دیگر امید به کاهش التهاب ارز را افزایش داده است. افت ارز و سکه ادامه یافت و در پایان معاملات نیز نرخ دلار تا کمتر از 13400 تومان و قیمت هر سکه به حدود 4 میلیون و 650 هزار تومان رسید. روز گذشته به عدم حرکت کشور در مسیر اصلاح اشاره شده بود و عنوان شد که صلبیتی که در اجرای سیاست‌های پیشین در حوزه‌های مختلف وجود دارد می‌توان به فعال اقتصادی این تفکر را تلقین کند که باید در انتظار تکرار دوباره تاریخ در اقتصاد و نرخ ارز بود.
در شرایط کنونی بازار متشکل ارزی در آستانه راه‌اندازی قرار دارد و این امید وجود دارد که این بازار از قید و بند دستوری و فرمایشی آزاد شود. باید توجه داشت اگر دخالت‌های دستوری در رویه بازار آزاد صورت گیرد حتی می‌تواند نتیجه برخلاف انتظارات را ارائه دهد. در این خصوص حضور بانک مرکزی به عنوان بازارساز کاملا منطقی است اما اگر بازارساز به دنبال این باشد تا نرخ‌های دلخواه خود را با سرکوب نرخ به اقتصاد تحمیل کند بار دیگر نتیجه‌ای عکس حاصل می‌شود. اجبار خریدار یا فروشنده ارز به عرضه در قیمت‌های دلخواه دولت بار دیگر کارایی این بازار را به مانند سامانه نیما از بین خواهد برد و در این شرایط باید در انتظار ادامه بازار سیاه در خیابان فردوسی و دقیقا پشت در ساختمان بازار متشکل ارزی بود.
این امید وجود دارد که اقتصاد کشور از فضای رانتی و فسادزای چند نرخی خارج شود و برای کاهش التهاب بازار نه به فکر دخالت بی‌جا و بی‌منطق در روند عرضه و تقاضا بلکه به دنبال خشکاندن ریشه‌های تلاطم بازار ارز در حوزه‌های مختلف باشند. در نتیجه برای برقراری مکانیزم بازار باید به سمت حذف نرخ‌های مختلف حرکت کرد و به نرخ‌های بازار واحد در اقتصاد کشور اعتماد کرد. موارد مختلفی در خصوص انتظارات از بازار متشکل ارزی وجود دارد که اگر مبنای قضاوت این بازار رفتار گذشته سیاست‌گذر در حوزه‌های مختلف مانند تصمیمات نمایندگان مجلس و دولت در قانون بودجه 98 باشد خوشبینی چندانی به آینده آن وجود ندارد. برای اطمینان از ساز و کار و دور شدن از توهم باید مبنای علمی برای معاملات در بازار متشکل ارزی در نظر گرفته شود.
پیام بازار متشکل ارزی برای فعالان بازارها
اگر بازار متشکل ارزی با ویژگی‌های مورد نظر کارشناسان راه‌اندازی شود باید در انتظار کاهش التهاب بازار ارز بود. همچنان باید گفت هیجان نقش به سزایی در نوسانات نرخ ارز و سکه داشته است و راه‌اندازی بازار خود می‌تواند حداقل در میان‌مدت هیجانات را سرکوب کند. در این میان اگر انتظارات اشتباه از بازار متشکل ارزی در بازارساز یا سران دولتی و حکومتی شکل بگیرد می‌تواند حتی فضا را با التهاب بیشتری همراه کند. آن‌چه محرک نرخ دلار است وضعیت نامناسب اقتصادی، نگرانی از کسری بودجه سال آینده دولت، نگرانی از ضعف هر چه بیشتر درآمد ارزی کشور به دنبال تحریم‌های آمریکا، هراس از ذهنیت حاکم و هل دادن کشور به سمت انزوا، سیستم بیمار پولی و سایر مواردی از این دست است. ممکن است سیاست‌گذار تصور کند که بازار متشکل ارزی به تنهایی می‌تواند معجزه کند و التهاب ارزی به صورت کامل حذف کند. با این حال اگر بنا باشد با نحوه سیاست‌گذاری و سیگنال‌های مخالف سیاسی مانند عدم تصویت FATF به دنبال ایجاد چشم‌اندازی نه‌چندان روشن از آینده کشور باشیم، نباید انتظار کاهش التهاب اقتصاد را داشت. اثرات واقعی ناشی از کاهش درآمد ارزی، ضعف بودجه‌ای دولت، عدم اجرای کارساز اصلاح نظام بانکی و تصمیمات اشتباه مجلس در مواردی مانند عدم اصلاح قیمت بنزین طی روزهای اخیر یا احتمال عدم حذف ارز دولتی برای واردات کالای اساسی همگی می‌تواند در آینده‌ای نه‌چندان دور اثرات خود را در اقتصاد کشور منعکس کند.
در این بین راه‌اندازی منطقی بازار متشکل ارزی که بر مبنای عرضه و تقاضای آزاد بنا نهاده باشد می‌تواند بخش قابل توجهی از التهابات را حذف کند و از سوی دیگر اجازه رقابت آزاد نیز می‌تواند نتیجه مناسب برای تولید کشور و همچنین بورس به همراه داشته باشد؛ در این خصوص باید به اثر راه‌اندازی سامانه نیما در میانه تابستان و جهش شاخص بورس توجه داشت. البته بار دیگر تاکید می‌شود این موضوع که بازارساز و حاکمیت اجازه رویه آزاد عرضه و تقاضا و جسارت ترک عادت اشتباه گذشته را داشته باشند در شرایط کنونی چندان محتمل نیست و باید در انتظار هفته‌های آینده بود. بر این اساس اخبار در این حوزه نرخ‌های احتمالی از این بازار و همچنین نحوه عرضه ارز صادرکنندگان باید در روزهای آتی به دقت دنبال شود.
