در روزهای اخیر شاهد برخی تحرکات در گروه دارویی هستیم. این توجه عمدتا با معیار گروه عقب افتاده از جریان رشد سالهای اخیر قوت گرفته است اما هنوز سوالات اساسی برای سرمایهگذاران مطرح است. تعویق پرداخت مطالبات شرکتهای دارویی که ریشه آن به دولت برمیگردد، گردش نقدینگی اکثر قریب به اتفاق شرکتهای گروه را دچار مشکل کرده که مهمترین دلیل رویگردانی فعالان بورسی از صنعت محبوب سالهای نه چندان دور بازار سرمایه است.
شرکتهای دارویی بورسی اگرچه از لحاظ ساختار و سهم داروهای تولید شده و مکملهای دارویی تفاوتهایی با هم دارند اما به طور کلی با مشکلات اساسی دریافت مطالبات دست و پنجه نرم میکنند. این موضوع در برخی شرکتها به طور حاد نمایان است و با کاهش سطح نقدینگی در جریان، منجر به افت توان تولیدی و کوچکتر شدن ابعاد شرکت شدهاست. از سوی دیگر برخی شرکتها با افزایش میزان وامهای دریافتی، از کاهش تولید جلوگیری کردهاند اما با بالا رفتن میزان بهرههای پرداختی ناشی از وامهای اخذ شده، علیرغم عدم تغییر ویژه در سود ناخالص؛ با معضل کاهش حاشیه سود خالص مواجه هستند.
یکی از علائم مهم در تشخیص شدت معضل نقدینگی شرکت در مراحل ابتدایی، افزایش میزان حسابهای دریافتنی و مقایسه آن با سطح فروش ثبت شده در هر دوره است که خود را در نسبت دوره وصول مطالبات به طور خاص نشان میدهد.
«دنیای بورس» در گزارشهای قبل خود به بررسی وضعیت دوره وصول مطالبات بیش از 20 شرکت دارویی و روند تغییرات آن پرداخته بود. ماحصل این بررسیها وخیمتر شدن اوضاع شرکتهای دارویی طی سالهای گذشته را نشان میدهد. اما تمهیدات دولتی برای پرداخت مطالبات شرکتهای دارویی که طی سنوات گذشته با استقبال این شرکتها نیز مواجه شدهاست، بهبود اوضاع را در سال 97 نشان میدهد. هرچند کاهش دوره وصول مطالبات داروییها فاصله معناداری تا رسیدن به سطح آرامش صنعت دارد اما برآیند کلی از شتابگیری بهبود شرایط خبر میدهد. موضوعی که میتواند در مرحله اول با کاهش نیاز به وامگیری بیشتر، هزینههای مالی داروییها را کنترل کند و در مرحله بعد با کاهش سطح هزینههای مالی و افزایش سطح وجوه در گردش، به افزایش فعالیت و سود خالص شرکت کمک کند.
نکتهای که در این خصوص نباید از نظر دور بماند این است که بهبود شرایط دوره وصول مطالبات در مرحله نخست به عنوان یک سیگنال اولیه مثبت ارزیابی میشود و تاثیر آن بر کاهش هزینههای مالی شرکت و افزایش سود خالص امری زمانبر است که میتواند خود را در صورتهای مالی دورههای بعد نشان دهد. این در حالیست که نقش تصمیمگیری مدیریت مالی شرکت در تقویت جریان وجوه نقد و تسریع فرایند سودآوری را نباید دور از نظر داشت. به عبارت دیگر امکان افزایش یا عدم تغییر هزینههای مالی شرکتهای دارویی علیرغم کاهش دوره وصول مطالبات در دورههای نزدیکتر وجود دارد اما با تداوم کاهش دوره وصول مطالبات و عملکرد مناسب مدیریت مالی شرکتهای دارویی، بازگشت به دورههای خوب داروییها دور از ذهن نیست.
نمادهای دارویی در جدول فوق براساس اولویت دوره وصول مطالبات 9ماهه سال جاری مرتب شدهاند. در این جدول اگرچه فاصله چندانی بین دوره وصول مطالبات دوره 9ماهه سال جاری با دوره وصول مطالبات سال 96 وجود ندارد اما بهبود وضعیت فروش شرکتهای دارویی در ماههای پایانی سال و تایید این موضوع در گزارشهای تولید و فروش دیماه آنها با توجه به روند کاهشی رقم حسابهای دریافتنی حاکی از کاهش پر سرعت این نسبت در پایان سال 97 است. مقایسه نسبت دوره وصول مطالبات داروییها در دوره 9ماهه سال 96 و افت معنادار آن در پایان سال 96 نیز عاملیست که این فرضیه را تقویت میکند.