دنیای بورس: ارزش معاملات گروه بانکی در معاملات امروز به بیش از 443 میلیارد تومان رسید. در این میان نکته قابل توجه معامله 2 میلیارد و 237 میلیون سهم بانک تجارت با ارزش معاملات بیش از 268 میلیارد تومانی بود. ارزش کل بازار این شرکت حدود 5479 میلیارد تومان است و بر این اساس امشب فروش قابل توجه سهام از سوی سهام‌داران درصد این شرکت نمایان خواهد شد. طی معاملات امروز حدود 5 درصد از سهام بانک تجارت در بازار خرد عرضه شد ولی در پایان بازار با «وتجارت» معاملات را با صف خرید اندک به پایان رساند.
دو علت برای توجیه هیجان در «وتجارت»
در معاملات امروز عمده نمادهای بازار با صف فروش مواجه بودند. حتی در گروه بانکی که چند نماد با صف فروش مواجه بود و تنها سه نماد «وتجارت»، «وبملت» و «وکار با صف خرید همراه بود. بر این اساس نمی‌توان تقاضای بالا برای سهام بانک تجارت را ناشی از جو عمومی حاکم بر بازار دانست.
نگاهی به وضعیت بنیادی نیز انتظار برای واکنش کاملا متفاوت سرمایه‌گذاران به سهام این بانک به وجود می‌آورد. در این خصوص زیان انباشته بانک تجارت در بهار سال جاری به 9754 میلیارد تومان رسید. در تابستان نیز گرچه سهم بانک از درآمدهای مشاع، برخلاف فصل بهار، مثبت شده است اما در مجموع به نظر می‌رسد باید در انتظار تشدید زیان این بانک بود. به این ترتیب تشدید میزان زیان این شرکت به بیش از 10 هزار میلیارد تومان در پایان عملکرد نیمه نخست مورد انتظار است.
در خصوص عواملی که احتمالا واکنش هیجانی بازار را به دنبال داشته است، بررسی‌ها تنها دو نکته را نشان می‌دهد. نخستین عامل به محرک قیمتی مشابه با سهام بانک ملت بازمی‌گردد. در بانک ملت بیش از 7 میلیارد دلار مازاد دارایی ارزی در پایان سال 96 وجود دارد که با نرخ تسعیر 3769 تومان تسعیر شده است. بر اساس شفاف‌سازی‌ها و همان‌طور که در گزارش تحلیلی «دنیای بورس» از سودآوری این شرکت در قیمت‌های کمتر از 150 تومان «وبملت» ارائه شد، این سهم توانایی شناسایی سود ناخالص حدود 38 تومانی را به ازای هر سهم از این محل در عملکرد نیمه نخست دارا است؛ نرخ تسعیر دلار حدود 4200 تومان است.
با این حال صورت وضعیت ارزی بانک تجارت در پایان سال 96 (بر اساس صورت‌های مالی) حاکی از این موضوع است که مازاد دارایی ارزی «وتجارت» در پایان سال گذشته کمتر از یک میلیارد دلار بوده است که با نرخ 4200 تومان در صورت‌های مالی منعکس شده است. در شرایطی که بانک‌ها باید با نرخ 4200 تومانی صورت‌های مالی خود را در پایان شهریور (عملکرد نیمه نخست) منتشر کنند از این محل سودی به بانک تجارت نمی‌رسد. در خصوص اثر ارز بازار ثانویه نیز همان‌طور که در گزارش پیشین از بانک ملت اشاره شد موانع بسیار زیادی برای تحقق این موضوع وجود دارد و باید در انتظار افزایش قابل توجه میزان مطالبات مشکوک‌الوصول در صورت‌های مالی بانک‌ها به دنبال چنین تصمیمی از سوی سیاست‌گذار بود.
افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی «وتجارت»
نکته دوم که سابقه ایجاد چنین هیجاناتی را در سهام داشته است به یک جمله در کنفرانس خبری بانک تجارت بازمی‌گردد. بانک تجارت در اطلاعات حاصل از کنفرانس مطبوعاتی خود به در دستور کار بودن افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی اشاره کرده است. البته در این گزارش تاکید شده است که هنوز هیچ‌گونه اقدام عملی خاصی صورت نپذیرفته است.
در سال‌های گذشته «دنیای بورس» علت بازاری واکنش به افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی را واکاوی کرده بود. فعالان بازار به خیال خود علت استقبال از سهام شرکتی که افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی را در دستور کار قرار داده است را شکسته شدن قیمت سهم و فاصله گرفتن از قیمت اسمی 100 تومانی عنوان می‌کنند؛ به دنبال افزایش سرمایه سنگین از این محل تعداد سهام افزایش یافته و در نتیجه در ارزش بازار ثابت قیمت سهم افت محسوسی را تجربه می‌کند. در شرایط کنونی نیز نمی‌توان با قطعیت این موضوع را علت هیجان خرید در سهام بانک تجارت مطرح کرد با این حال شواهد و میزان هیجان بر این موضوع تاکید دارد.
آیا افزایش سرمایه از تجدید ارزیابی شایسته چنین استقبالی است؟
بسیاری از شرکت‌های بورس تهران از آخرین باری که دارایی‌های خود را تجدید ارزیابی کرده‌اند، مدت‌ها می‌گذرد. ارزش دفتری ثبت‌شده به ازای دارایی این شرکت‌ها بسیار قدیمی به سالیان دور بازمی‌گردد. بر این اساس زمانی که ارزش این دارایی‌ها توسط کارشناسان به‌روز می‌شود، مازاد ارزش نسبت به ارزش دفتری پیشین در ترازنامه این شرکت‌ها اضافه می‌شود. حال اگر این مازاد ارزش به حساب سرمایه شرکت بنشیند، افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها را رقم می‌زند.
بر این اساس از پاراگراف بالا می‌توان دو نکته عنوان کرد. نخست این‌که مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها برای شرکت‌هایی که زمان زیادی از به‌روز کردن ارزش دارایی‌ها آنها می‌گذرد اعداد به صورت قابل توجه بزرگی است. بانک تجارت در سال 93 افزایش سرمایه 2820 میلیارد تومان از تجدید ارزیابی دارایی‌ها را به ثبت رساند. موضوع دوم به عدم تاثیر واقعی چنین افزایش سرمایه‌ای بر وضعیت بنیادی بانک تجارت بازمی‌گردد.
در شرایط کنونی بانک تجارت با زیان حدود 10 هزار میلیارد تومانی مشمول ماده 141 قانون تجارت بوده (زیان شرکت بیش از نیمی از سرمایه ثبت‌شده را از بین می‌برد) و امکان استفاده از معافیت مالیاتی از تجدید ارزیابی دارایی‌ها را دارد. اعداد دقیقی نیز از پتانسیل شرکت برای افزایش سرمایه نیز در دسترس نیست اما با توجه به ارزش دارایی‌ها ثابت حدود 6100 میلیارد تومانی و سایر دارایی‌ها ممکن است بانک تجارت امکان افزایش سرمایه بیش از 100 درصد را با توجه به موج تورمی اخیر در اقتصاد کشور داشته باشد.
بر این اساس باید توجه داشت که از نظر بنیادی وضعیت بانک تجارت خوب نیست. در خصوص افزایش سرمایه تجدید ارزیابی نیز هیچ نقدینگی جدیدی به بانک وارد نمی‌شود و اثری بر سودآوری و خروج از بحران بانک تجارت ندارد. اثر تسعیر مازاد ارز دارایی به نرخ روز و حتی با نرخ نیمایی نیز این‌چنین است. در ظاهر این تصمیم به افزایش سودآوری شرکت منجر می‌شود و شرایط را برای افزایش سرمایه فراهم می‌کند. گرچه این‌چنین افزایش سرمایه به بهبود نسبت کفایت سرمایه کمک می‌کند اما در واقع وضعیت نابسامان بنیادی بانک‌ها با افزایش سرمایه بهبود نمی‌یابد.
فرصتی برای فروش حداکثری سهام توسط درصدی‌ها
درمعاملات امروز حقوقی‌ها بخش بزرگی از عرضه سهام بانک تجارت را بر عهده داشتند. چنین روندی در معاملات فردا نیز احتمالا ادامه خواهد یافت؛ با توجه به صف خرید سهام بانک ملت. علاوه بر این صف سنگین خرید بانک ملت نیز فرصتی مناسب برای فروش حقوقی‌های بزرگ این سهم است تا نقدینگی مورد نیاز خود را تامین می‌کنند. زمانی‌که تقاضا برای خرید سهام وجود دارد اگر به عدم ارزندگی سهم باور داشته و از منافع خود در عرضه خودداری کنیم فضا برای جولان نقدینگی توسط سفته‌بازان فراهم می‌شود و در آینده زیان سنگینی را به دیگر افراد غیرمطلع وارد خواهد شد. از طرفی ممکن است خریداران با تحلیل و اطلاعاتی که دارند در سمت خرید فعال شده‌اند در نتیجه فروشندگان باید اجازه عرضه حداکثری را برای شناسایی سود داشته باشند. در این شرایط معاملات فردای سهام بانک ملت نیز جذاب به نظر می‌رسد. این امید وجود دارد که با ادامه هیجان و هجوم نقدینگی بانک‌ها از طریق فروش سهام خود در شرکت‌های زیرمجموعه به تامین نقدینگی و شناسایی سود اقدام کنند.
