دنیای بورس: بازارهای ارز و سکه پس از جهش‌های متوالی و پرشتاب خود طی هفته‌های اخیر روند نسبتا باثبات‌تری را تجربه کردند و در مقابل بازار سهام توانست بخشی از جاماندگی خود از این بازارها را جبران کند. اکنون با پایان یافتن نیمی از سال پر تب و تاب 97 روند بعدی قیمت‌ها محل پرسش عموم فعالان اقتصادی است. سوالی که برای پاسخ به آن باید به طور هم‌زمان عوامل اقتصادی و سیاسی را در نظر گرفت. از منظر اقتصادی دلار و سکه دیگر جذابیت و دلیل محکمی برای صعود ندارند و به عقیده عموم کارشناسان حتی باید در سطوح پایین‌تری متعادل شوند. بورس نیز از نگاه اقتصادی هنوز ظرفیت‌های مناسبی برای افزایش سودآوری دارد و هنوز تبعات تورمی و افزایش نرخ دلار را در خود کامل منعکس نکرده است. اما از نگاه غیراقتصادی که باعث می‌شود بازارها عموما تحت تاثیر عوامل رفتاری قرار بگیرند ماجرا می‌تواند متفاوت باشد. هیجان رفتاری معامله‌گران با سیگنال‌های نامطلوب سیاسی می‌تواند به رشد بیشتر بازارهای ارز و سکه منجر شود و در مقابل سدی در برابر ورود سرمایه‌ها به بورس با کاهش ریسک‌پذیری شود. البته برخی کارشناسان معتقدند در عمده بازارها تقریبا سناریوهای کاملا بدبینانه از سوی معامله‌گران در نظر گرفته شده و در نتیجه هرگونه رویدادی که التهابات و نگرانی‌ها را کاهش دهد می‌تواند تاثیر مثبتی بر آرامش بازارها داشته باشد.
نگاه مردد بورسی‌ها: در این میان، نظرسنجی هفتگی «دنیای بورس» نشان می‌دهد کمی بیش از نیمی از کارشناسان انتظار صعود قیمت سهام در معاملات هفته جاری را دارند، در حالی که فعالان بورسی عموما نسبت به روند افزایش بورس امیدوارند. همچنان ظرفیت‌های مربوط به افزایش نرخ دلار و انتظارات تورمی می‌تواند محرک‌های قدرتمندی برای سهام باشد. اما در سوی دیگر، انتظار برای گزارش‌های شهریورماه شرکت‌های بورسی در کنار رویدادهای سیاسی که در نشست نیویورک سازمان ملل رخ خواهد داد می‌توانند مهم‌ترین دلایل احتیاط سرمایه‌گذاران باشد.
تعطیلات رویایی در بازار جهانی: در حالی بازارهای داخلی عموما در تعطیلات به سر می‌بردند که بازار جهانی با روندی توفانی مواجه شد. ابتدای هفته احتمال انصراف چین از مذاکره با آمریکا پس از ابراز بی‌تمایلی ترامپ برای توافق در زمینه جنگ تعرفه‌ای، در کنار نگرانی از مذاکرات قرارداد نفتا در آمریکای شمالی باعث فشار هرچه بیشتر بر قیمت کالاها و به ویژه فلزات شده بود. ترامپ دستور داده بود تعرفه 10 درصدی به جای 25 درصد از 24 سپتامبر (دوشنبه) بر 200 میلیارد از کالاهای وارداتی از چین به آمریکا اعمال شود و این تعرفه مجدد در ابتدای سال 2019 به 25 درصد خواهد رسید و شرکت‌ها در این مدت مهلت دارند خود را با شرایط جدید تطابق دهند. چین نیز برای اعمال تعرفه بر 60 میلیارد دلار از کالاهای آمریکایی اعلام آمادگی کرد و این تعرفه‌ها نیز از 24 سپتامبر آغاز می‌شود.
در شرایطی همه چیز نشان از افزایش تنش‌ها میان دو غول اقتصاد جهانی و فشار بر قیمت کالاها داشت، اما ناگهان شاهد چرخش روند قیمت‌ها بودیم. کمتر از دو هفته پیش در گزارش دیده‌بان بورس به دو نگاه متفاوت به بازار جهانی اشاره کرده بودیم. نگاهی که همچنان نگران جنگ تعرفه‌ای بود و دیدگاهی که بازار را در بدترین شرایط خود می‌دید و اعتقاد داشت معامله‌گران بدترین سناریو را در قیمت‌ها پیشخور کرده‌اند. چرخش قیمت‌ها در هفته گذشته به نوعی دیدگاه دوم را تایید می‌کند، زیرا اعمال تعرفه‌ها کمتر از انتظارات بازار (10 درصد به جای 25 درصد) مهم‌ترین محرکی شناخته شد که توانست قیمت‌ها را صعودی کند.
چین نیز گرچه زمان اعمال تعرفه‌های جدید را اعلام کرد، اما هم‌زمان وزیر مالی این کشور تاکید داشت پکن آماده مذاکره برای کاهش تنش‌های تجاری با آمریکا است. در سوی دیگر، منابع آگاه چینی اعلام کردند پکن قصد دارد میانگین نرخ تعرفه‌ها برای دیگر کالاهای وارداتی خود را کاهش دهد تا به نوعی اثر تنش‌های تجاری با آمریکا را خنثا کند.
این مساله در کنار افزایش خوش‌بینی بانک‌های بزرگ سرمایه‌گذاری جهانی به وضعیت بازارها باعث چرخش پرشتاب قیمت‌ها در بازار جهانی شد. بانک گلدمن ساکس نه تنها پیش‌بینی افزایشی برای نفت و فلزات پایه ارائه کرده، بلکه در کنار بانک جی پی مورگان اقدام به سرمایه‌گذاری در بازارهای نوظهور کردند. اقتصادهایی که اخیرا نگرانی‌های زیادی نسبت به آنها وجود داشت اما دو بانک مزبور معتقدند ریزش ارزش ارز این کشورها بیش از اندازه اتفاق افتاده و نباید نگرانی شدیدی نسبت به این مساله داشت.
به این ترتیب، قیمت‌ها در بازار فلزات پایه با جهش‌های چشم‌گیری مواجه شد. فلز روی که اوایل هفته سطوح کمتر از 2300 دلار را نیز تجربه کرده بود به بالای 2500 دلار صعود کرد. مس نیز که در کانال 5800 دلاری نوسان داشت در معاملات جمعه با قدرت از سطح 6300 دلار عبور کرد. آلومینیوم و سرب نیز مجدد بالاتر از 2000 دلار قرار گرفتند. این مساله می‌تواند معاملات امروز نمادهای وابسته در بورس تهران را پررونق کند. افزایش احتمالی تقاضا که احتمالا با عرضه چشم‌گیر فعالان بورسی مواجه می‌شود.
رمزخوانی سخنان وزیر نفت: این در شرایطی بود که بازار نفت نیز مسیر افزایشی را تجربه کرد که عموما تحت تاثیر نگرانی از کاهش عرضه نفت ایران به دلیل تحریم‌ها است. در مهم‌ترین رویداد بازار نفت، مصاحبه زنگنه با بلومبرگ و پلاتس بود که در آن اشاراتی به نقشه‌های ضدایرانی برخی کشورهای نفتی می‌کند. هرچند وی نامی از این کشورها نمی‌برد اما کاملا واضح است در سخنان زنگنه، انگشت اتهام به سمت عربستان و هم‌دستان سعودی‌هاست که با بهانه‌های اقتصادی، اهدافی سیاسی و ضدایرانی را دنبال می‌کنند. نکته دیگری که زنگنه به آن اشاره دارد تلاش شدید ترامپ برای کاهش صادرات ایران و برداشت نمایشی از آن است. وزیر نفت کشورمان معتقد است ترامپ می‌داند که در بلندمدت نمی‌تواند نفت ایران را از بازار حذف کند، اما در کوتاه‌مدت تلاش دارد برای مانور سیاسی حتی شده برای یک ماه صادرات ایران را به حداقل ممکن برساند. این روایت زنگنه نشان می‌دهد در کوتاه‌مدت فشار بر صادرات کشورمان بیشتر خواهد بود که باید مد نظر سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی قرار گیرد. نکته دیگری که از لابه‌لای سخنان زنگنه قابل ردیابی است، قدرت محدود ایران در مقابله با اقدامات ضدایرانی است که چه از سوی آمریکا و چه از سوی کشورهای نفتی هم‌دست آنها در حال رخ دادن است. مثلا وزیر نفت کشورمان در نشست فردای کمیته نظارت اوپک و غیراوپک شرکت نمی‌کند، زیرا معتقد است اولا این نشست جایگاه قانونی برای تصمیم‌گیری برای اوپک را ندارد و نشست اصلی اوپک در سطح وزیران تعیین‌کننده است. ثانیا دست‌های پنهانی وجود دارند که می‌خواهند این نشست را اعتبار ببخشند و علیه ایران تصمیم بگیرند. هرچند زنگنه می‌گوید هر تصمیم ضدایرانی را در نشست اصلی اوپک وتو می‌کند، اما همه می‌دانند که در اوپک کشورها به صورت توافقی با یکدیگر همکاری می‌کنند و اگر بنا به تغییر رویه از سوی یکی از کشورها باشد از نظر حقوقی کسی نمی‌تواند ایرادی به آن کشور بگیرد. بنابراین، به نظر می‌رسد اقدامات اخیر ایران در محکومیت رفتارهای ضدایرانی بیشتر جنبه نمادین داشته و تلاش می‌شود هزینه سیاسی طرف مقابل افزایش یابد.
چشم بازارها به نشست نیویورک: اما فارغ از مسایل اقتصادی، بازارها توجه ویژه‌ای به اتفاقات نشست سازمان ملل در نیویورک دارند. هرچند دیدار ترامپ و روحانی دائما از سوی مقامات کشورمان تکذیب می‌شود، اما سناریوسازی رسانه‌ها همچنان ادامه دارد. هرچند مدت‌ها پیش معلوم شده بود رییس این نشست با موضوع ایران، ترامپ خواهد بود، وی برای تاکید این مساله را توییت کرد. سیگنال‌هایی که از نیویورک طی چند روز آینده ارسال می‌شود بر رفتار بازارها اثرگذار خواهد بود.
آخرین موج دلار و سکه؟ در شرایط تعطیلی بازار رسمی طلا، معاملات دلار و سکه با افزایش ملایم قیمت‌ها همراه بود. به نظر می‌رسد اوج‌گیری فضای هیجانی مربوط به نشست نیویورک در کنار انتشار آمارهای مربوط به کاهش صادرات نفت ایران در افزایش نرخ دلار بیشترین اثر را داشته‌اند. با این حال، برخی کارشناسان معتقدند نرخ کنونی دلار توجیه اقتصادی نمی‌شود و جو فعلی که باعث بالا آمدن قیمت‌ها شده، فرصتی برای خریداران دلار است که شناسایی سود کرده و دلار خود را در نرخ‌های بالا عرضه کنند.
رویدادهای داخلی از نگاه «دنیای بورس»
الف) کلان: در حالی که نشست شورای امنیت سازمان ملل در هفته جاری برگزار می‌شود که حاشیه‌ها پیرامون این نشست با ریاست دونالد ترامپ به اوج رسیده و در این میان موضوع مذاکرات ایران و آمریکا با اما و اگر همراه شده است. بر مبنای تازه‌ترین شنیده‌ها اگر چه احتمال تغییر موضوع نشست بسیار بالاست، اما آمریکایی‌ها همچنان روی بررسی موضوع ایران در این نشست تاکید دارند.
همچنین در حالی که برخی از تغییر ریاست شورای امنیت سازمان ملل خبر می‌دهند که دونالد ترامپ تاکید کرده ریاست شورای امنیت را در خصوص موضوع ایران بر عهده خواهد گذاشت. البته دبیرکل سازمان ملل نیز عنوان کرد در صورت حضور دونالد ترامپ به عنوان رییس دوره‌ای نشست شورای امنیت در این جلسه شرکت نمی‌کند اما با این اوصاف منابع نزديك به نمايندگي ايران در ملل متحد مي‌گويند كه محمدجواد ظريف تصميم دارد در جلسه شوراي امنيت به رياست ترامپ شركت كند.
در همین حال یک رسانه غربی خبر داده که دونالد ترامپ قصد دارد در نیویورک روحانی را دعوت به گفت‌وگو کند، این در حالی است که ایران هر گونه درخواست ادعایی آمریکا را در این باره تکذیب کرده است. رویترز هم از سوی دیگری به نقل از برخی مناب تاکید کرده وزیران خارجه ایران و اعضای باقی مانده ۱+۵ روز دوشنبه در تلاش برای حفظ برجام در نیویورک دیدار می‌کنند.
همچنین با نزدیک شدن به دور دوم تحریم‌های آمریکا علیه ایران موضوع کاهش صادرات نفت ایران نیز در دستور کار برخی از مشتریان قرار گرفته است. دولت هند در حالی از معافیت‌های آمریکا برای ادامه خرید نفت ایران خبر داده که یک شرکت هندی از توقف فعالیت‌های خرید نفت ایران خبر داده، در عین حال اما دولت هند از تسویه سازوکار نفتی با ایران با روپیه خبر داده است.
در داخل نیز پس از اینکه وزیر صنعت در نامه‌ای به سرپرست وزارت اقتصاد، شیوه تسویه حساب بدهی ارزی با سه گروه از شرکت‌ها را اعلام کرد، حالا محمد علی پورابراهیمی؛ رییس کمیسیون اقتصادی مجلس در نامه‌ای از معاون اول رییس جمهور درخواست کرد مهلت تسویه حساب بدهی ارزی واحدهای تولیدی به مدت ۳ ماه تمدید شود.
همچنین بورس کالای ایران با زمان‌بندی عرضه محصول‌های فولادی، اعلام کرد از امروز آماده عرضه‌های پرحجم انواع محصول‌های فولادسازان است.
ب) صنایع: قطعه‌سازان معتقدند اگر چه مشکل ترخیص مواد اولیه تا حدودی حل شده اما خودروسازها افزایش بالای 80 درصدی قطعات را نپذیرفته‌اند. این در حالی است که رنو فرانسه به تازگی در گزارشی اعلام کرد فروش محصول در نخستین ماه اعمال تحریم‌های ایران با کاهش ۵۲ درصدی به ۷ هزار و ۶۲۶ دستگاه رسید.
وزارت صنعت، معدن و تجارت در پاسخ به درخواست انجمن صنایع لوازم خانگی با صدور بخشنامه‌ایی اعلام کرد: تصمیم گیری در مورد تعیین قیمت کالا و خدمات بر عهده تولیدکنندگان است.
ج) شرکت‌ها: در حالی که مجموعه سایپا اعلام کرده برای توقف تولید پراید منتظر دستور مدیرعامل است. مدیرعامل بورس انرژی از تصویب عرضه نفت خام در رینگ صادراتی این بورس از سوی دولت خبر داد؛ مبنای معاملات در این بازار ارزی است اما برای اعلام سازوکار اجرایی باید منتظر ابلاغیه وزارت نفت بود.
مدیرعامل هلدینگ فارس و خوزستان و سیمان تامین در آستانه بهره برداری از پروژه سیمان العماره ضمن بازدید در شهر العماره عراق اعلام کرد: با سرمایه‌گذاری ایران، پروژه سیمان العماره به زودی افتتاح می‌شود. در همین حال عرضه سهام پتروشیمی کوروش اواخر مهرماه با قیمت هر سهم پایه هر سهم 1000 تومان صورت می‌گیرد.
