صف‌های هیجانی در معاملات بورس تهران ادامه‌دار خواهد بود؟

حذف عامل هیجان‌ساز از معاملات سهام

09:07 - 1400/01/21
شاخص کل بورس تهران در معاملات امروز با رشد بیش از 4 هزار و 300 واحدی به کانال 159 هزار واحد وارد شد. در حالی‌که تنها یک و نیم ساعت از آغاز معاملات سپری شده ارزش معاملات به 530 میلیارد تومان رسیده است. تعداد نمادهای با صف خرید به حدود 160 نماد می‌رسند (بورس و فرابورس). شاید همچنان این باور حاصل نشده که محدودیت‌های موجود مانند دامنه نوسان در ایجاد هیجان در معاملات نقش اساسی را دارد.
حذف عامل هیجان‌ساز از معاملات سهام

دنیای بورس: شاخص کل بورس تهران در معاملات امروز با حمایت نمادهایی از گروه‌های مختلف به خصوص پتروشیمی با جهش 2.7 درصدی مواجه شده است. توجه معامله‌گران را به معاملات امروز بورس کالای شرکت‌های فولادی مانند فولاد مبارکه اصفهان، ذوب آهن و همچنین فولاد خوزستان جلب می‌کنیم. کشف قیمت معاملات این گروه‌ها نقش موثری در معاملات خواهد داشت.

از نکات مثبت معاملات روزهای اخیر جذب پول‌های تازه‌نفس به معاملات سهام است. حال این‌که آماری از پول‌های داغ ناشی از تسهیلات کارگزاری‌ها به معامله‌گران (حجم اعتبارات) در دسترس نیست و این موضوع عامل نگران‌کننده است، اما به نظر می‌رسد می‌توان به حرکت نقدینگی سرگردان در اقتصاد کشور به سمت بورس امیدوار بود. باید پذیرفت پول‌های تازه، کمترین دید تحلیلی را در این بازار دارند و این موضوع باعث می‌شود که به هر سیگنالی واکنش نشان دهند و رفتارهای بر پایه هیجان از این گروه کاملا مورد انتظار است.

در این شرایط اما عامل محدودیت‌سازی که در روز نخست از سوی سازمان بورس برای کنترل هیجان ایجاد شده بود نقش قابل توجهی در تشدید هیجان معاملات دارد. این موضوع در مطالعات مختلف نیز به اثبات رسیده است. در حالی‌که رئیس سازمان بورس به اثر آزادسازی قیمت‌ها در بورس کالا، در کاهش تلاطم بازارهای داخلی تاکید داشته است جای تعجب دارد که چرا محدودیت هیجان‌ساز «دامنه نوسان» به صورت کامل از معاملات حذف نمی‌شود. شاید هراس از تشدید چند روزه هیجان مانع از چنین اقدامی جسورانه‌ای می‌شود، اما پس از حذف پیشبینی‌های سود و اثر مثبت آن در دید تحلیلی بازیگران بازار، تلاش برای افزایش کارایی بازار با حذف محدودیت نوسان قیمتی می‌تواند از سیاست‌های مثبت کنونی باشد.

هیجان‌زدایی از بازار با برداشتن محدودیت قیمتی

تب‌وتاب تقاضا طی روزهای اخیر در بازار سهام به‌طور محسوسی قوت گرفته و بسیاری از سهام وابسته را با صف خرید روبه‌رو ساخته است. تجربه رفع محدودیت نوسان در بورس کالا نشان داد که اجرای این الگو در بازار سهام نیز می‌تواند نقش موثری در تعدیل هیجانات داشته باشد.

حذف سقف نوسان قیمت برای معاملات محصولات پایه در بورس کالا در حال برداشته شدن است. یکی از موانع ذهنی سیاست‌گذار، نگرانی از جهش قیمت‌ها در این بازار بود. اما پس از برداشتن سقف نوسان، شاهد شکل‌گیری تعادل در بازارهای کالایی بودیم. رفع محدودیت نوسان قیمت در بورس کالا و تجربه‌های محدودتر آن در معاملات سهام طی چند روز گذشته نشان داد  که حذف چنین محدودیت‌های فنی‌ نه‌تنها در فروکش‌کردن هیجان کمک می‌کند بلکه در تعادل‌بخشی به معاملات نقش مهمی ایفا می‌کند و التهابی که در پدیده صف بروز می‌یابد به‌طور طبیعی با رفع محدودیت دامنه نوسان از بین می‌رود.

محدودیت دامنه نوسان در بورس تهران به‌طور سنتی باعث شکل‌گیری پدیده صف می‌شود. از این رو، در نبود تحلیل و عدم شناخت نسبت به مرزهای ارزندگی سهام، صف‌های معامله‌گران در کف و سقف بازه نوسان قیمتی مبنای خرید یا فروش قرار می‌گیرد. اتفاقی که مکررا در بورس تهران رخ داده است و همچنان نیز به‌عنوان عامل التهاب‌آفرین در معاملات نقش‌آفرینی می‌کند. با این حال، تجربه برداشتن دامنه نوسان حاکی از بهبود کارایی معاملات از مجرای حذف سقف قیمت‌هاست. برداشتن سقف نوسان قیمت آلومینیوم، مس و وکیوم‌ باتوم در بورس کالا، ضرورت اجرای این سیاست را برای معاملات سهام در کمترین زمان ممکن آشکار می‌کند.