در گزارش تحلیلی دیلی صباح ترکیه بررسی شد

رویارویی نظامی ایران و آمریکا چقدر واقعی است؟

13:49 - 1400/01/18
با وجود دریافت احساسات قوی ضد آمریکایی در منطقه و هرگونه برآورد احتمالی اما تحلیلگران بر این باورند هیچ گزارشی دال بر رویت رویایی دو کشور ایران و آمریکا وجود ندارد.
رویارویی نظامی ایران و آمریکا چقدر واقعی است؟

دنیای اقتصاد: ایران از ابتدای جنگ سرد یکی از مهم‌ترین نقاط شکست سیاست‌خارجی آمریکا بوده است. در سال ۱۹۵۳ محمد مصدق نخست‌وزیر ملی‌گرا که تلاش‌های گسترده‌ای برای ملی‌سازی صنعت نفت ایران انجام داد، با کودتای سازمان سیا سرنگون شد و شاه جوان ایران بار دیگر با خیالی آسوده بر تخت پادشاهی خود تکیه زد. مداخله آشکار در عرصه سیاست‌داخلی ایران با وجود شاه جوان که از متحدان اصلی واشنگتن بود موجب ایجاد یک احساس ضدآمریکایی در میان آحاد مردم این کشور شد.

روزنامه «دیلی صباح» ترکیه در گزارشی با تاکید اینکه مسوول ایجاد احساسات ضدآمریکایی در میان مردم ایران کاخ سفید است، نوشت: در انقلاب سال ۱۹۷۹ که شباهت بسیاری به انقلاب بلشویک‌ها در فوریه ۱۹۱۷ در روسیه داشت. مخالفت‌های گسترده‌ای علیه رژیم شاه شکل گرفت.

شاه بدون آنکه بتواند از گارد شاهنشاهی خود استفاده کند مجبور به ترک کشور شد. پس از انقلاب سال 57 جناح محافظه‌کار روحانیت قدرت را دراختیار گرفت. در این زمان برخی از گروه‌هایی که پیش از انقلاب علیه شاه مبارزه مسلحانه انجام می‌دادند مجبور به خروج از کشور شدند. حتی ابوالحسن بنی‌صدر نخستین رئیس‌جمهور ایران نیز مجبور به فرار از ایران شد.

همه انتظار داشتند که انقلاب اسلامی با توجه به احساسات شدید ضدآمریکایی به اتحاد جماهیر شوروی نزدیک شود، همان اتفاقی که در کوبا رخ داد. اقدام برخی از دانشجویان ایرانی در تسخیر سفارت آمریکا در تهران و توقف همه روابط دیپلماتیک میان واشنگتن و تهران اقدام تحریک‌آمیز جدی علیه آمریکا به‌شمار می‌آمد.

دولت جیمی کارتر تصمیم گرفت تا نوعی عملیات نجات را برای خروج دیپلمات‌های زندانی آمریکایی از ایران انجام دهد اما این عملیات به طرز فاجعه‌آمیزی با سقوط هلی‌کوپترهای آمریکایی شکست خورد. این عدم موفقیت مانند عملیاتی بود که آمریکا علیه رژیم فیدل کاسترو در کوبا و در خلیج خوک‌ها انجام داد.

اما موضوعی رخ داد که باعث غافلگیری همه شد، درحالی‌که انتظار می‌رفت تا رهبر ایران به اتحاد جماهیر‌شوروی نزدیک شود او مواضع شدیدی علیه حزب کمونیست اتخاذ کرد و شوروی را شیطان بزرگ خواند. این نخستین نمونه از نوع خود در جهان دو قطبی آن زمان بود. پس از آغاز جنگ هشت ساله میان ایران و عراق ایران تضعیف شد.

پس از این جنگ بخش اعظمی از قوای ایران تحلیل رفت. ایران در این زمان نیاز به منابع زیادی برای استقرار نیرو‌های خود در مرز با عراق و حمایت از شیعیان در افغانستان در برابر طالبان داشت. اما تهران چگونه توانست از این چالش خارج شود؟

ایران از طریق سیاست‌های دولت جورج دبلیو بوش در افغانستان پس از حادثه ۱۱ سپتامبر که آمریکا را به‌طور مستقیم با طالبان وارد جنگ کرد توانست از مشکلات ایجاد شده از سوی این گروه تروریستی نجات یابد. علاوه بر این با توجه به افزایش قیمت نفت ایرانی که پس از جنگ در شرایط بحرانی قرار داشت توانست شرایط را به سود خود تغییر دهد.

این روزنامه ترک در ادامه مدعی می‌شود که نیروهای مسلح ایران مانند مدل نیروهای ورماخت و اس‌اس آلمان در زمان جنگ جهانی دوم سازمان‌بندی شده‌اند. علاوه بر ارتش ایران نیروی مسلح دیگری در ایران وجود دارد که نه تنها در راستای حفاظت از این کشور تاسیس شده، بلکه هدف اصلی آن دفاع از انقلاب اسلامی ایران است. سپاه علاوه بر وظیفه دفاع از امنیت ایران در اقتصاد ایران نیز همکاری می‌کند.

اکنون ایران پس از سال‌ها قرار داشتن در انزوا به‌دلیل آنچه فعالیت‌های غیر‌قانونی هسته‌ای دانسته شده است با امضای برجام به‌دنبال مسیری بود تا از آن برای عادی‌سازی روابط بین‌المللی خود به‌ویژه با غرب استفاده کند.

اگرچه دولت ترامپ با خروج از توافق بین‌المللی بدون هیچ‌گونه دلیل منطقی از برجام خارج شد. مارک کنیکن از کارشناسان ارشد مرکز مطالعات بین‌الملل و استراتژیک (CSIS) در مطلبی با پرداختن به پنج نشانه‌ای که به گفته او می‌تواند احتمال آماده شدن آمریکا برای تقابل نظامی ایران را نشان دهد نوشت: یکی از این نشانه‌ها می‌تواند افزایش فعالیت‌های آمریکا در پایگاه هوایی العُدِید قطر و دیگو گارسیا در اقیانوس هند باشد. به‌دلیل آنکه نخستین حملات نظامی علیه ایران هوایی و دریایی خواهد بود این پایگاه‌ها نقش محوری حمله آمریکا علیه ایران را تشکیل می‌دهند.

البته ممکن است با توجه به شرایط سیاسی بحرین پایگاه این کشور نیز در ادامه مورد استفاده قرار بگیرد. از دلایل دیگر همچنین می‌تواند ارتقای امنیت پایگاه‌های آمریکایی در خاورمیانه باشد. ایران دارای نیروهای ویژه و کماندویی است که می‌تواند از آنها برای حمله علیه پایگاه‌های آمریکایی بهره بگیرد. آمریکا باید در راستای مقابله با این حملات احتمالی با استقرار نیروهای بیشتر امنیت پایگاه‌های خود در منطقه به‌ویژه در خلیج‌فارس افزایش دهد. اما نشانه سوم می‌تواند اعتراض ایرانی‌ها به انجام پرواز‌های شناسایی آمریکا بر فراز ایران باشد. پیش از هرگونه حمله هوایی آمریکا نیاز دارد تا با انجام یکسری پرواز‌های شناسایی اهداف موردنظر برای حمله را تعیین کند.

پیش از آغاز هرگونه تقابل نظامی خارج ساختن شهروندان و مستشاران نظامی آمریکا از بحرین یکی دیگر از نشانه‌هایی است که می‌تواند از قریب‌ا‌لوقوع بودن جنگ خبر دهد. با توجه به اینکه بحرین با ایران دارای اختلافات زیادی است و فاصله کمی با این کشور دارد در صورت آغاز هرگونه درگیری با ایران بحرین از سکنه خالی خواهد شد، حتی اگر در جنگ بی‌طرف باشد.

مانند فعال‌تر شدن پایگاه‌های هوایی آمریکا افزایش فعالیت‌های ناو‌های آمریکایی نیز می‌تواند دلیل دیگری برای محتمل بودن آغاز جنگ با ایران باشد. در صورت هرگونه تقابل با ایران نیروی دریایی باید شناورها و ناوهای بیشتری را برای مقابله با ایران وارد خلیج فارس کند. این کارشناس ارشد امنیتی در انتهای گزارش خود با غیرمحتمل دانستن آغاز هرگونه جنگ با ایران در شرایط کنونی نوشت: با وجود اظهارات خصمانه مقامات دو طرف علیه یکدیگر هیچ گزارشی مبنی براینکه این نشانه‌ها قابل رویت باشد وجود ندارد بنابراین آمریکایی‌ها می‌توانند خیال آسوده‌ای در این باره داشته باشند.

در همین رابطه نیز بخوانید: 

مذاکرات هوشمندانه ایران و آمریکا چگونه می‌تواند باشد؟/ رضا نصری (نگاه دولتی روزنامه ایران به بحث مذاکرات)

ترامپ می‌خواهد ایران را در موضع اقدام قرار دهد/ علی شکوهی (روزنامه دنیای اقتصاد)

فرصت‌های و تهدیدهای مذاکره با ترامپ/ گفت‌وگوی دنیای اقتصاد با ناصر هادیان

واکنش به سخنان رحیم پورازغدی درباره حماقت خواندن مذاکره ایران و آمریکا/ علی اصغر کیمیایی (روزنامه شرق)

محمد جواد ظریف: آمریکا غیرقابل اعتماد است

موضع عراق درباره تحریم‌های آمریکا علیه ایران

اوایل شهریورماه مذاکرات ایران و اروپا

پشت پرده تهدید نتانیاهو علیه ایران

دیدار روحانی با وزیر امور خارجه کره شمالی