کدام پالایشی جذاب‌تر است؟
برای مقایسه میان نمادهای پالایشی معیارهای متفاوتی وجود دارد. اگر معیار این مقایسه سودآوری انتظاری و لحاظ این سودآوری در نسبت قیمت به درآمد سهام پالایشی باشد، همچنان به نظر می‌رسد سهام پالایش نفت تهران جذاب‌تر از دیگر نمادهای پالایشی است. نسبت قیمت به درآمد نیمه نخست (نسبت قیمت سهم به سود هر سهم محقق‌شده در نیمه نخست)، برای پالایش نفت تهران پایین‌تر از دیگر نمادهای پالایشی است. همچنین میزان رشد سود ناخالص پالایش نفت تهران در عملکرد تابستان نسبت به بهار بیش از دو پالایشگاه اصفهان و بندرعباس رشد داشته است که شتاب بیشتر رشد سود ناخالص به عنوان معیاری برای شکاف قیمتی محصولات ونفت (به عنوان ماده اولیه) شرکت‌های پالایشی شناخته می‌شود. «دنیای بورس» در گزارش‌های پیشین خود در اوایل شهریور و همچنین هفته‌های اخیر به این موضوع اشاره کرده بود.
در میان شرکت‌های پالایشی به نظر می‌رسد باید بیشترین تعدیل مثبت احتمالی در گزارش‌های سال مالی جاری به «شتران» و در ادامه «شبندر» اختصاص داشته باشد. «شپنا» پس از تعدیل قابل توجه اخیر احتمالا کمترین میزان رشد سودآوری را در گزارش‌های سال جاری در مقایسه با دیگر نمادهای پالایشی خواهد داشت. اگر فرض کنیم پالایش نفت اصفهان توانایی تعدیل 10 درصدی سودآوری را تا پایان سال داشته باشد (با توجه به ابهامات موجود نمی‌توان عدد دقیقی در این خصوص عنوان کرد ولی با فرض این‌که سایر عوامل ثابت بوده و اثر رشد قیمتی نفت و ارز مبادله‌ای در نظر گرفته شود، این عدد را می‌توان منطقی دانست)، «شراز» می‌تواند تا 20 درصد، «شاوان» و «شبریز» تا 25 درصد و «شبندر» و «شتران» تا 50 درصد تعدیل را در سودآوری سال جاری به ثبت برسانند؛ اعداد بیشتر جنبه مقایسه میان پالایشگاه‌ها را دارند.
البته فاصله «شتران» تا نقطه تعادلی که دیگر نمادهای بزرگ پالایشی قرار دارند چندان زیاد نیست و با رشد کمتر از 10 درصدی می‌تواند به این محدوده نزدیک شود. در ادامه باید گفت نمادهای پالایشی احتمالا روند یکسانی را داشته باشند. با توجه به این‌که در شرایط کنونی بازار به سودآوری شرکت‌های پالایشی واکنش نشان داده است معیار نسبت قیمت به درآمد شرکت‌ها برای مقایسه مناسب به نظر می‌رسد.
حرکت جمعی پالایشی‌ها
با حصول تعادل میان نمادهای پالایشی شاید بار دیگر باید در انتظار حرکت‌های هماهنگ در نمادهای این گروه بود. در این میان ممکن است سرعت و زمان آغاز رشد این نمادها با هم متفاوت باشد اما به نظر می‌رسد در نهایت باید در انتظار متعادل شدن کلی روند قیمتی این گروه با توجه به متغیرهای سودآوری بود.
مخاطبان باید حتما ابهامات موجود در این صنعت را در نظر داشته باشند. رویه اخیر نرخ‌گذاری دستوری محصولات و مواد اولیه صنعت پالایش نفت اطمینان را تا حدودی میان فعالان بازار ایجاد کرده است اما این به معنای فراموشی کامل این ابهامات نیست.
آن‌چه طی هفته‌های آینده می‌تواند بر روند قیمتی نمادهای پالایشی اثرگذار باشد، مواردی مانند روند نرخ ارز مبادله‌ای (رشد ادامه‌دار ارز می‌تواند سیگنال مثبت به فعالان بازار باشد)، نوسانات قیمت نفت، انعکاس عوامل بنیادی در حمایت از سودآوری این صنعت و همچنین تحرکات نقدینگی در این صنعت به دنبال جو عمومی بازار می‌تواند در روند قیمتی سهام پالایشی اثرگذار باشد.
روند سنتی نمادهای پالایشی از حدود یک سال گذشته تاکنون حاکی از این است که نمادهای پالایشی پس از یک دوره صعود و در ادامه انعکاس عوامل بنیادی در مسیر کم‌نوسان قیمتی قرار می‌گیرند. دو تفاوت میان دوره کنونی و دوره‌های پیشین وجود دارد که شامل فضای مثبت بورس در شرایط کنونی و احتمال حرکت نقدینگی میان صنایع مختلف بازار همگام با رشد ارزش معاملات وجود دارد. مورد دوم نیز اطمینان بیشتری است که فعالان بازار نسبت به رویه نرخ‌گذاری در صنعت پالایش کسب کرده‌اند که می‌تواند انگیزه سرمایه‌گذاری را تا حدودی افزایش دهد. از نظر نسبت قیمت به درآمد انتظاری نمادهای پالایشی می‌توانند جذاب باشند اما ریسک‌های موجود مانند قیمت نفت و ابهامات نرخ‌گذاری در کنار احتمال تکرار رویه فرسایشی کم‌نوسان پس از رشدهای اخیر قیمت سهام می‌تواند مانع از برآورده شدن انتظارات کوتاه‌مدت در این صنعت باشد.
بر این اساس نه آن میزان اطمینان وجود دارد که سرمایه‌گذاران را با تمام قوا به ورود نقدینگی در این صنعت تشویق کرد و از طرف دیگر نه آن میزان بی‌اعتمادی که از سرمایه‌گذاری در این صنعت منع کرد. در شرایط کنونی بسته به میزان ریسک احتمالا سرمایه‌گذاران مختلف وضعیت معاملات این گروه را دنبال کنند. احتمالا با توجه به تمرکز بازار روی این صنعت در ماه‌های اخیر همچنان این صنعت برای بسیاری از سرمایه‌گذاران جذاب باشد که فضای مبهم پیشبینی سود می‌تواند بر شدت هیجانات در این صنعت بیافزاید.
البته همان‌طور که اشاره شد طولانی شدن روند انعکاس عوامل بنیادی و همچنین سپری کردن یک دوره صعودی می‌تواند روند فرسایشی را برای روند قیمتی سهام پالایشی رقم بزند که سهام‌داران را از این قضیه خسته و فشار فروش را افزایش دهد. با این حال انتظار می‌رود سرمایه‌گذاران طی روزهای آتی با رصد روند قیمتی نمادهای پالایشی به دنبال ورود به سهام در سطوح مناسب‌تر باشند در این میان تشکیل کف‌های حمایتی قدرتمند در سطوح کنونی می‌تواند به تدریج فضا را برای ادامه رشد قیمتی این نمادها آماده کند. احتمال ادامه رشد سودآوری نمادهای پالایشی در سال آینده (بسته به میزان محافظه‌کاری مدیران پالایشی و متغیرهای موجود در اولین پیشیبنی منعکس می‌شود) و چشم‌انداز رشد سودآوری در سال جاری می‌تواند نمادهای پالایشی را همچنان جذاب نگه دارد. همچنان نمی‌توان نگاه بلندمدت به صنعت پالایش نفت را انتظار داشت. از طرفی صنایع با نسبت قیمت به درآمد انتظاری جذاب‌تر در شرایط کنونی مشاهده می‌شوند که البته ریسک‌های مختص خود را دارند.
