افزایش بی‌فایده نرخ برای روغنی‌ها؟

16:45 - 1400/01/17
درخواست افزایش قیمت روغن‌نباتی در حالی ممکن است مورد تایید نهاد متولی قرار گیرد که معلوم نیست بازار با توجه سطح تقاضا و میزان نقدینگی موجود، کشش دارد؟ سناریوی که محتمل‌ به نظر می‌رسد این است که در صورت افزایش قیمت با توجه به رقابتی‌شدن شرایط، احتمال تغییر وضعیت ممکن است، اما تولیدکننده با تخفیف‌ در قیمت‌ها روبه‌رو می‌شود. اگر دامنه تخفیف‌ با سطح افزایش قیمت‌ برابر باشد آنوقت آیا صرف موافقت می‌تواند شرایط را عوض کند؟
افزایش بی‌فایده نرخ برای روغنی‌ها؟

هفته گذشته انجمن روغن نباتی ایران در درخواستی به سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان خواستار افزایش قیمت 20 درصدی قیمت روغنی‌ها شد و این سازمان نیز متعاقب دلایل مکتوب انجمن روغن نباتی تصمیم در این باره را به بررسی کارشناسی درخواست مزبور موکول کرده که به نظر می‌رسد به زودی نتایج آن اطلاع رسانی شود. البته گمانه‌‌زنی‌ها در این خصوص بالا گرفته است؛ در حالی که داریوش محمودی؛ دبیرانجمن روغن نباتی تاکید کرده قیمت روغن نباتی با توجه به بالارفتن هزینه‌های تولید از هفته آینده افزایش می‌یابد که عباس معروفان؛ معاون شرکت بازرگانی دولتی معتقد است با توجه به اینکه قیمت این محصول در بازارهای جهانی افزایش نیافته بنابراین قرار نیست روغن گران شود. استدلال دولتی‌ها این است که در موضوع افزایش قیمت روغن، تنها هزینه‌های خدمات آن در داخل کشور به دلیل تورم موجود بالا رفته است. بازرگانی دولتی نیز در همین باره اعلام کرده: موافق افزایش قیمت این محصول در بازار مصرف نیست و در صورتی که با افزایش قیمت‌ها  نیز موافقت شود، قیمت محصول‌های بازرگانی دولتی ایران (ذخایر استراتژیک دولتی) تغییر نمی‌کند.

البته قیمت تمام شده در روغن نباتی در مقام یک کالای اساسی به طور شفاف و حسابرسی شده قابل محاسبه است و سازمان حمایت در مقام متولی رسیدگی به قیمت این محصول محاسبات را انجام می‌دهد. قیمت تمام شده روغن نباتی متاثر از فاکتورهای متعدد و اصلی  قیمت روغن خام (نزدیک 90 درصد) و سایر هزینه‌ها همچون حقوق، دستمزد و سایر موارد به طور مشخص و شفاف قابل محاسبه است. آنچه مبنای درخواست انجمن روغن نباتی با عنوان افزایش 20 درصدی روغن نباتی قرار گرفته، اگرچه ممکن است منطقی باشد و احتمال دارد با توجه به دلایل مدنظر انجمن، البته با تغییراتی در درصد افزایش قیمت مورد موافقت قرار گیرد، اما پرسش اساسی دیگری در این باره شکل می‌گیرد که آیا افزایش قیمت روغن نباتی در شرایط کنونی به اصطلاح محلی از اعراب دارد؟ در واقع آیا بازار کشش و توان چنین افزایش قیمتی را به خود می‌بیند؟. کارشناسان این حوزه تاکید می‌کنند در وضعیت فعلی تولیدکننده تعیین کننده اصلی قیمت نیست و آنچه به گفته ابوالحسن خلیلی می‌تواند شرایط را تعیین کند بحث تقاضای موجود در بازار و نقدینگی در دست مردم است. از منظر وی اگر چه شاید درخواست افزایش قیمت منطقی به نظر بیاید اما به مثابه اتفاق چند سال پیش (به دلیل همان بحث کشش بازار) که کالاها در فضای رقابتی امکان فروش را با سود منطقی نداشتند، ممکن است در شرایط کنونی چنین اتفاقی تکرار شود. در سناریوی مزبور آنچه ممکن است محتمل‌تر از بقیه نظر برسد این است که افزایش قیمت اتفاق بیفتد اما به دلیل همان وضعیت ترسیم شده منجر به اعمال تخفیف‌های ویژه از سوی تولیدکننده در شبکه توزیع شود. به نظر می‌رسد باید در انتظار تصمیم‌های بعدی روغنی‌ها در این خصوص بود زیرا با توجه به حال کنونی بازار و سطح تقاضا در صورتی که دامنه تخفیف‌ها برابر با میزان سطح افزایش قیمت‌ها باشد آنوقت صرف موافقت با افزایش قیمت‌ها ممکن است تغییری در شرایط بوجود نیاورد. البته با توجه به رقابتی شدن شرایط بعد از اعمال افزایش قیمت با توجه به کشش بازار و سطح تقاضا، احتمال تغییر وضعیت بعید و دور از ذهن نیست. در هر صورت با توجه شرایط انتظاری عرضه و تقاضا در بازار (متاثر از پارامترهای سیستماتیک و غیرسیستماتیک) و سیاست‌های سیاست‌گذار (مبنی بر تغییر شرایط) احتمال تغییر اوضاع هست اما راستی آزمایی این ایده حداقل در بازه زمانی کوتاه را باید در سه مولفه تصمیم نهاد متولی (سازمان حمایت)، رفتار تقاضا (مصرف کننده) و واکنش عرضه (تولیدکننده) با توجه به احتمال رقابتی شدن تعبیر و تفسیر کرد.